Mechanizmy powstawania problemów spolecznych (tabela).doc

Sposoby ujęcia społeczeństwa (metafory)

Mechanizmy powstawania problemów społecznych

Strategie przeciwdziałania problemom społecznym

Koncepcja społeczeństwa jako „organizmu”

(funkcjonalizm)

Problemy społeczne pojawiają się wtedy, kiedy społeczeństwo jako całość (system) lub jego część ulega dezorganizacji, która przejawia się np. w tym, ze następuje zerwanie relacji pomiędzy elementami struktury społecznej, w taki sposób, że dłużej nie mogą one występować w sposób integralny. Zmiana jednej takiej relacji czy jednego takiego elementu powoduje, że także inne nie są w stanie prawidłowo wypełniać swych funkcji. Zaczynają wówczas oddziaływać na cały układ społeczny w sposób dysfunkcjonalny, pogłębiając istniejące zaburzenia i chaos.

Istotnym czynnikiem powodującym powstawanie problemów społecznych jest gwałtowna zmiana społeczna; to najważniejszy mechanizm wywołujący społeczne problemy sytuujące się w sferze złego, nieprawidłowego czy dysfunkcjonalnego działania rozmaitych instytucji społecznych, jakie decydują o trwaniu porządku społecznego, bowiem raptowna zmiana w jednym obszarze życia społecznego stwarza zmieniony system społeczny.

Potężnym źródłem dezorganizacji jest zjawisko tzw. opóźnienia kulturowego, polegającego na wolniejszym dostosowaniu się do nowej sytuacji norm i wartości społecznych czy instytucji istniejących w danym społeczeństwie.

Reformatorsko – korekcyjna:

Stymulowanie
(wprowadzenie lub uaktywnienie)
mechanizmów korekcyjnych, które znajdują się w społeczeństwie
(np. dążenie i wprowadzanie reform, wzmocnienie instytucji kontroli społecznej), których zadaniem jest przywrócenie stanu równowagi i integracji społeczeństwa.

Koncepcja społeczeństwa jako „pola walki”

Za powstawanie problemów społecznych odpowiedzialna jest dominacja jednych grup społecznych nad drugimi oraz związane w tym sytuacje eksploatacji i wyzysku grup zdominowanych przez ich partnerów w życiu społecznym, a więc upatrywanie źródeł problemów w niesprawiedliwości
i nierówności, jakie charakteryzują stosunki społeczne.

Rewolucyjno-moblizacyjna:

mobilizacja upośledzonych do kolektywnego działania w imię obrony swojego interesu.

Koncepcja społeczeństwa jako „teatru”

Źródła problemów społecznych tkwią w mechanizmie, polegającym na sposobie odgrywania (pełnienia) roli społecznej przez jednostkę w określonej sytuacji. Złe czy nieprawidłowe pełnienie roli społecznej przez daną jednostkę wynika z różnych powodów. Wśród nich wymienia się nieprawidłowe przygotowanie (zsocjalizowanie) do pełnienia danej roli społecznej; osobnicze predyspozycje organiczne czy psychiczne wpływające na nieprzystosowanie do prawidłowego odgrywanie swej roli; czy tez wpływ partnerów, którzy nieprawidłowo odgrywają swoje role, podważają sens odgrywanej roli przez jednostkę. Nieprzystosowanie do pełnienia określonych ról społecznych, będące zasadniczą przyczyną problemów społecznych, uderza w podstawowy mechanizm regulacji życia społecznego, czyli powoduje zaburzenia we wzajemnych stosunkach (interakcjach) między ludźmi.

Edukacyjno-przystosowawcza:

zapewnienie dobrego przygotowania (prawidłowej socjalizacji) jednostek do wypełniania określonych ról społecznych, przez np. rozwinięcie odpowiednich programów edukacyjnych.