PROWINCJE NAFTOWE POLSKI.pdf

KONFERENCJA

BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE KRAJU – CZY PORADZIMY SOBIE SAMI?

PROWINCJE NAFTOWE POLSKI:

DOTYCHCZASOWE OSIĄGNIĘCIA I DALSZE PERSPEKTYWY

POSZUKIWAWCZE

dr hab. PAWEŁ KARNKOWSKI

Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A., ul. Krucza 6/14, 00-537 Warszawa

e-mail: pawel.karnkowski@pgnig.pl

Warszawa, Pałac Kultury i Nauki, 7 czerwca 2006 r.

Poszukiwanie i przemysłowe wykorzystanie złóż węglowodorów na ziemiach polskich

ma już 150 historię. Rozwój nauk geologicznych, geofizycznych i geochemicznych w

tym okresie poczynił ogromne postępy i obecnie prognozowanie występowania

perspektywicznych stref naftowych jest opracowywane dzięki metodologii zwanej

„analizą basenów sedymentacyjnych”. Podstawą tej procedury jest integracja wielu

dziedzin nauk o Ziemi w celu określenia warunków systemu naftowego (petroleum

play), czyli korzystnych warunków generacji, migracji, akumulacji i zachowania złóż

węglowodorów. Wyniki prac poszukiwawczych i procedur wyznaczania systemu

naftowego w obrębie basenów sedymentacyjnych pozwalają określić granice

prowincji naftowych. Ponieważ na danym obszarze mogło kolejno istnieć kilka

basenów sedymentacyjnych, stąd możliwość występowania złożonych układów

geologicznych w wyróżnionych prowincjach naftowych. Dotychczasowe, dobre

rozpoznanie geologiczne Polski, bazujące na metodologii analizy basenów

sedymentacyjnych, umożliwia wyróżnienie pięciu prowincji naftowych: małopolskiej,

wielkopolskiej, pomorskiej, gdańskiej i lubelskiej.

Małopolska prowincja naftowa to obszar złożony z osadów pozostałych po

kilku basenach sedymentacyjnych: paleozoicznym, mezozoicznym, karpackim

(Karpaty) i przedkarpackim (mioceńskim rowie przedgórskim - zapadlisku).

Poszukiwania złóż w polskiej części Karpat doprowadziły do odkrycia kilkudziesięciu

złóż ropy naftowej i kilkunastu złóż gazu ziemnego. Kilkudziesięcioletnia eksploatacja

tych złóż znacznie zmniejszyła ich zasoby. Poszukiwania nadal są tutaj

kontynuowane przy znacznym zainteresowaniu i udziale firm zagranicznych. W

utworach paleozoicznych i mezozoicznych pod Karpatami i zapadliskiem

przedkarpackim znaleziono również kilkanaście złóż węglowodorów. Oceny

geologiczno-geochemiczne potwierdzają perspektywiczność tych utworów, co jest

podstawą do projektowania nowych prac sejsmicznych. Najbardziej zasobną

i perspektywiczną częścią małopolskiej prowincji naftowej są utwory mioceńskiego

zapadliska przedkarpackiego. Odkryte tutaj wyłącznie złoża gazu ziemnego

charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami energetycznymi, a wielohoryzontowe

złoża posiadają znaczne zasoby nawet przy niewielkiej powierzchni. Odkrycia z

ostatnich lat potwierdzają dobrą perspektywiczność tej strefy, choć nowe złoża

znajdowane są w coraz bardziej złożonych warunkach geologicznych.

Lubelska prowincja naftowa to pozostałość po dewońsko-karbońsko basenie

sedymentacyjnym na Lubelszczyźnie. Dotychczasowe odkrycia w węglanowych

utworach dewonu i klastycznych osadach karbońskich dostarczają dowodów na

perspektywiczność tego obszaru. Niewielkie rozmiary późnopaleozoicznego basenu

lubelskiego sprzyjały znacznej zmienności litofacjalnej skał macierzystych

i zbiornikowych. Dodatkowo nałożyły się na to wieloetapowe procesy diagenezy,

które niejednokrotnie pogorszyły właściwości skał zbiornikowych. Pomimo tych

złożonych uwarunkowań systemu naftowego Lubelszczyzny prace poszukiwawcze

prowadzone są nadal przy wzrastającym zainteresowaniu firm zagranicznych.

Gdańska prowincja naftowa to pozostałość po centralnej części

wczesnopaleozoicznego basenu bałtyckiego. Największe dotychczasowe sukcesy

poszukiwawcze odnotowane są na szelfie bałtyckim w polskiej strefie ekonomicznej

(Petrobaltic). W części lądowej tej prowincji w kilkunastu otworach wystąpiły

przypływy ropy naftowej, ale nie ma złoża o wartości ekonomicznej. Nowe prace

geolgiczno-geofizyczno-geochemiczne dają podstawy do dalszych poszukiwań i w

najbliższym czasie będą wykonywane nowe wiercenia poszukiwawcze.

Pomorska prowincja naftowa jest częścią dewońsko-karbońskiego basenu

sedymentacyjnego i basenu permskiego (czerwonego spągowca i cechsztynu). Jest

to układ geologicznie złożony z licznymi uwarunkowaniami. W części karbońskiej

profilu zazwyczaj występuje gaz ziemny, a w wyżejległych utworach cechsztyńskich –

ropa naftowa. Jednym otworem wiertniczym można więc odkryć węglowodory w

dwóch różnych kompleksach strukturalnych. Dotychczas odkryte złoża dają

podstawę do dalszych poszukiwań na tym obszarze i umożliwiają ciągłe prowadzenie

prac eksploracyjnych.

Wielkopolska prowincja naftowa to głównie południowa część permskiego

basenu polskiego. Występują tutaj dwa poziomy poszukiwawcze: utwory czerwonego

spągowca i cechsztyńskie węglany dolomitu głównego. W klastycznych,

przystropowych skałach czerwonego spągowca, nierzadko stowarzyszonych z

wapieniem cechsztyńskim w jeden poziom zbiornikowy uszczelniony ewaporatami

cechsztyńskimi,występują złoża gazu wygenerowanego karbońskiego podłoża.

Odkryte dotychczas kilkadziesiąt złóż gazu ma głównie charakter strukturalny, ale są

również złoża o genezie litofacjalnej. Przyszłe prace poszukiwawcze będą się

koncentrować na głębokościach poniżej 3000 m, ale zapewniających znalezienie

złóż gazu ziemnego o dobrych i bardzo dobrych właściwościach energetycznych.

Niewykluczone są nowe odkrycia gazu w biohermalnych utworach wapienia

cechsztyńskiego.

Utwory cechsztyńskiego dolomitu głównego w ostatnich kilkunastu latach dostarczyły

wiele satysfakcji polskim naftowcom . Odkrycia złóż ropy naftowej w utworach

rafowych cyklotemu Stassfurt są znaczącym wzmocnieniem bilansu zasobów złóż

węglowodorów w Polsce. Nie trzeba dodawać, że dolomit główny w wielkopolskiej

prowincji naftowej pozostaje podstawowym obiektem poszukiwawczym na Niżu

Polskim.

Prace poszukiwawcze w Polsce prowadzone są na obszarach koncesji

poszukiwawczych. Zarówno PGNiG jak i pozostali kontrahenci, aby prowadzić

działalność w zakresie poszukiwania złóż węglowodorów muszą uzyskiwać stosowne

pozwolenia, które w coraz większym stopniu zależą od przetargów publicznych. Ilość

koncesji poszukiwawczych PGNiG w poszczególnych prowincjach przedstawia się

następująco: p. małopolska – 30, p. lubelska -4, p. gdańska – 5, p. pomorska – 5 i p.

wielkopolska – 21: w sumie 68 koncesji. Na obszarze lądowym Polski pozostali

kontrahenci uzyskali: CalEnergyGas Polska Sp. z o. o. – 5, Energia Zachód Sp. z o.

o – 2, Eurogas Polska Sp. z o. o – 8, FX Energy Polska Sp. z o. o – 6, Madusa

Polska Sp. z o. o – 4, RWE-DEA Polska Sp. z o. o – 11: w sumie – 36 koncesji.

W strategii PGNiG założono w najbliższych latach wzrost wydobycia gazu

ziemnego do poziomu 5,5 mld m3 rocznie i wzrost wydobycia ropy naftowej do

wielkości ok. 1,4 ml t rocznie oraz utrzymanie wskaźnika odbudowy zasobów gazu

ziemnego i ropy naftowej na poziomie nie niższym niż 1,1 w stosunku do wydobycia.

Zakładany poziom wydobycia jest możliwy do osiągnięcia na bazie już odkrytych

i udokumentowanych złóż jednak utrzymanie tego wydobycia na założonym poziomie

wraz z odbudową zasobów na poziomie wskaźnika 1,1 jest możliwe tylko dzięki

nowym odkryciom, czyli prowadzeniu dalszych prac poszukiwawczych. Obecne

zasoby gazu ziemnego w wysokości 106 mld m3 i 22,5 ml t ropy naftowej stanowią

(szczególnie w gazie) znaczące uzupełnienie w bilansie energetycznym kraju

i pozwalają w pewnym zakresie zaspokoić bezpieczeństwo energetyczne Polski.

Nakłady poniesione na poszukiwania w ostatnich latach zwróciły się w wartości

odkrytych złóż dziesięciokrotnie (wg dzisiejszych cen surowców). Obecna znajomość

problematyki poszukiwań naftowych nie daje nadziei na całkowite zaspokojenie

naszych potrzeb w zużyciu ropy naftowej i gazu ziemnego, ale dochodowość

poszukiwań oraz możliwość znaczącego udziału krajowego gazu ziemnego w

konstrukcji energetycznego bezpieczeństwa narodowego – są realną podstawą do

prowadzenia nowych przedsięwzięć poszukiwawczych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: