2007 Grajkowski, Ochmian, Ostrowska, Muliński Wzrost i plonowanie borówki wysokiej (Vaccinum corymbosum) odm Sierra uprawianej na wałach z zastosowaniem trzech podłoży organicznych.pdf

Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu – CCCLXXXIII (2007)

JÓZEF GRAJKOWSKI 1 , IRENEUSZ OCHMIAN 1 , KRYSTYNA OSTROWSKA 1 ,

ZBIGNIEW MULIŃSKI 2

WZROST I PLONOWANIE BORÓWKI WYSOKIEJ

( VACCINIUM CORYMBOSUM L.) ODMIANY ‘SIERRA’

UPRAWIANEJ NA WAŁACH Z ZASTOSOWANIEM

TRZECH PODŁOŻY ORGANICZNYCH *

1 Z Katedry Sadownictwa

oraz z 2 Katedry Chemii Ogólnej

Akademii Rolniczej w Szczecinie

A BSTRACT . The experiment studied the possibilities of growing of highbush blueberry ( Vaccinium

corymbosum L.) on embankments made of acid peat, cocoa husk and sawdust. The highest yields

were obtained from bushes growing on peat and sawdust. Cocoa husk seems to be less useful in

highbush blueberry cultivation.

Key words: Vaccinium corymbosum , substrates, total yield, growth, firmness

Wstęp

W Polsce w ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost zainteresowania uprawą

roślin borówki wysokiej. Wpływają na to korzystne warunki klimatyczno-glebowe,

wysoki poziom cen owoców oraz walory dietetyczno-zdrowotne ( Ścibisz i Mitek 2002,

Smolarz i in. 2006).

Rośliny z rodziny wrzosowatych mają specyficzne wymagania glebowe, odmienne

od pozostałych roślin sadowniczych. Odpowiednio kwaśny odczyn gleby zapewnia

powodzenie w uprawie borówki. Gleby o wyższym pH można zakwaszać przez stoso-

wanie kwaśnego torfu lub siarki, odpadów z bawełny, łuski z orzechów pekanowych

( Krewer i in. 2002), kompostu z liści, popiołu z węgla kamiennego i osadów z oczysz-

czalni ścieków ( Black i in. 2002) oraz igliwia sosnowego ( Entrop 2000).

Celem doświadczenia było zbadanie przydatności trzech podłoży organicznych (torf,

trociny oraz łuska kakaowa), z których uformowano wały na glebie zwięzłej o odczynie

zasadowym o pH 7,1 (KCl) do uprawy borówki wysokiej.

* Badania Finansowane przez Komitet Badań Naukowych, nr projektu 0395/P06/2004/26.

Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 303-308

PL ISSN 0137-1738

304

J. Grajkowski, I. Ochmian, K. Ostrowska, Z. Muliński

Materiał i metody

Badania prowadzono w latach 2004-2006 w Sadowniczej Stacji Badawczej Akade-

mii Rolniczej w Szczecinie. Badaniami objęto borówkę wysoką ‘Sierra’, którą posadzo-

no w 2002 roku w rozstawie 1,5 × 2,5 m. Doświadczenie założono metodą podbloków

losowych w 6 powtórzeniach (każdy krzew stanowił powtórzenie), na wałach o wyso-

kości 35 cm i szerokości 100 cm uformowanych na glebie brunatnej, wytworzonej

z gliny zwałowej o odczynie zasadowym (pH 7,1 w KCl).

Do uformowania wałów zastosowano trzy podłoża (tab. 1):

1 – torf o odczynie kwaśnym,

2 – kompostowaną łuskę z ziarna kakaowego stanowiącą materiał odpadowy przy

produkcji czekolady,

3 – kompostowane trociny z drzew iglasto-liściastych.

Tabela 1

Właściwości fizyczne podłoży użytych w doświadczeniu

Physical properties of substrates used in the experiment

Polowa pojemność

wodna

Field water capacity

(% ww -1 )

Odczyn podłoża

pH (KCl) of substrate

Pełna pojemność wodna

Full water capacity

(% vv -1 )

Rodzaj podłoża

Type of substrate

2004

2006

Torf

Peat

44,8

80,6

4,0

3,6

Łuska kakaowa

Cocoa husk

36,9

85,3

5,0

5,7

Trociny

Sawdust

31,3

82,6

4,7

4,3

Nawożenie azotowe posypowe w postaci saletry amonowej stosowane było corocz-

nie w trzech terminach w łącznej dawce 6 g N·m -2 . W podłożach i glebie stwierdzono

wysokie zasobności P, K i Mg. Z wyjątkiem trocin, które charakteryzowały się średnią

zasobnością K, nie stosowano więc nawożenia tymi makroelementami. Zawartość N, K

i Mg w suchej masie liści borówki rosnącej w łusce kakaowej była wysoka, a P opty-

malna. W roślinach rosnących w torfie i w trocinach zawartość N i K była optymalna,

Mg wysoka, natomiast P nieznacznie niższa od dolnej wartości granicznej.

Plantację nawadniano za pomocą linii kroplującej typu T-Tape zamontowanej na

stałe, o wydajności emitera 1 dm 3 ·h -1 wodą zakwaszaną kwasem siarkowym. Intensyw-

ność nawadniania była modyfikowana każdego roku w zależności od stopnia uwilgot-

nienia gleby, określanego za pomocą kontaktowych tensjometrów glebowych (tab. 2).

Corocznie jesienią na wszystkich krzewach objętych doświadczeniem mierzono

długość pędów jednorocznych, a także określano plon oraz wielkość i jędrność owo-

ców. Jędrność owoców była określana przy zastosowaniu niedestrukcyjnego aparatu

FirmTech 2 zespolonego z komputerem. Pomiaru jędrności owoców dokonano na 50

losowo pobranych owocach z każdego podłoża.

Wzrost i plonowanie borówki wysokiej...

305

Tabela 2

Właściwości chemiczno-fizyczne wody użytej w doświadczeniu

Chemical-physical properties of tap water used in the experiment

Woda zakwaszona do

podlewania torfu

Acidified water to

irrigate peat

Woda

Water

Woda zakwaszona

Acidified water

Fe +3

(mg·l -1 )

Ca +2

(mg·l -1 )

(mS·cm -1 )

0,17

94,0

0,80

7,01

2,46

2,36

2,01

3,72

Wyniki opracowano za pomocą jednoczynnikowej analizy wariancji, a średnie we-

ryfikowano testem Duncana dla α = 0,05.

Wyniki i dyskusja

Począwszy od 2004 roku uwidocznił się wpływ podłoży na wzrost krzewów. Naj-

większe przyrosty pędów stwierdzono u krzewów rosnących w torfie oraz w trocinach,

natomiast najmniejsze na wałach formowanych z łuski kakaowej (tab. 3).

Tabela 3

Suma długości pędów jednorocznych krzewów borówki amerykańskiej odmiany ‘Sierra’

w zależności od zastosowanych podłoży (cm)

Total length of one-year shoot of the ‘Sierra’ highbush blueberry cultivar depending on

used substrates (cm)

Rodzaj podłoża

Type of substrate

Suma

Total

2004

2005

2006

Torf

Peat

260

599

658

1 517 b

Łuska kakaowa

Cocoa husk

148

230

465

843 a

Trociny

Sawdust

207

477

775

1 459 b

Średnia

Mean

205 a

435 b

633 c

Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie według testu Duncana na poziomie

istotności α = 0,05.

Means values marked with the same letter do not differ significantly at p = 0.05 according to

Duncan’s multiple range test.

306

J. Grajkowski, I. Ochmian, K. Ostrowska, Z. Muliński

Plonowanie odmiany ‘Sierra’ rozpoczęło się w drugim roku po posadzeniu krzewów

(2003). Plony w latach 2004 i 2005 były niewielkie z powodu dużych spadków tempe-

ratury w okresie zimy oraz przymrozku, który uszkodził prawie wszystkie kwiaty

(21.04.2005; –9,1°C). Dlatego za celowe uznano przedstawienie plonu w postaci sumy

z lat 2004-2006 (tab. 4). Plonowanie odmiany ‘Sierra’ było największe na wałach for-

mowanych z torfu i wynosiło średnio 1,14 kg z krzewu. Najsłabiej natomiast plonowały

krzewy rosnące na podłożu z łuski kakaowej (0,32 kg z krzewu). W badaniach Smola-

rza i in. (2006) suma plonu z trzech pierwszych lat wynosiła 1,67 kg z krzewu. W po-

dobnym doświadczeniu prowadzonym przez Grajkowskiego i in. (2006) młodsze

krzewy odmiany ‘Patriot’ posadzone w torfie plonowały dobrze.

Tabela 4

Plon oraz masa 100 owoców borówki wysokiej w zależności od zastosowanych podłoży –

synteza z lat 2004-2006

Yield and weight of 100 fruits of the highbush blueberry depending on used substrates –

synthesis of the years 2004-2006

Suma plonu z krzewu

Total yield in bush

(kg)

Masa 100 owoców

Mean weight of 100 fruits

(g)

Rodzaj podłoża

Type of substrate

Torf

Peat

1,14 c

86,0 b

Łuska kakaowa

Cocoa husk

0,32 a

73,3 a

Trociny

Sawdust

0,80 b

81,6 b

Największe jagody o masie 0,86 g zbierano z krzewów rosnących w torfie oraz

w trocinach, natomiast najmniejsze na podłożu z łuski kakaowej. W warunkach Ken-

tucky owoce były większe, masa 100 owoców przekraczała 100 g ( Jones i in. 2002),

natomiast w stanie Oregon owoce były podobna do zbieranych w niniejszym doświad-

czeniu z krzewów rosnących w łusce kakaowej ( Yang 2003).

Twardość owoców mierzona w osi wysokości była dla wszystkich podłoży ponad

dwukrotnie większa od twardości mierzonej w osi średnicy (tab. 5). Podobną zależność

stwierdzili Grajkowski i in. (2006) w przypadku odmiany ‘Patriot’. Twardość w osi

wysokości najwyższe wartości przyjmowała dla owoców z krzewów rosnących w łusce

kakaowej, najniższe natomiast w torfie. Miarą odporności owoców na warunki transpor-

tu jest wysoka wartość twardości mierzonej w osi średnicy. Spośród trzech badanych

podłoży owoce z krzewów uprawianych w podłożu z trocin były twardsze (293 G·mm -1 )

w porównaniu z owocami rosnącymi w dwóch pozostałych podłożach (torf 210, łuska

kakaowa 221 G·mm -1 ).

Wzrost i plonowanie borówki wysokiej...

307

Tabela 5

Twardość oraz wielkość owoców borówki wysokiej

Firmness and size of the highbush blueberry fruits depending on used substrates

Pomiar owoców w osi średnicy

Fruits measured along the diameter

axis

Pomiar owoców w osi wysokości

Fruits measured along the height axis

Rodzaj podłoża

Type of substrate

twardość

firmess

(G·mm -1 )

wielkość

size

(mm)

twardość

firmess

(G·mm -1 )

wielkość

size

(mm)

Torf

Peat

473 a

16,7 b

210 a

20,5 b

Łuska kakaowa

Cocoa husk

523 b

14,6 a

221 a

19,2 a

Trociny

Sawdust

509 ab

17,1 b

293 b

19,9 ab

Wnioski

1. Borówka uprawiana na wałach utworzonych z torfu, trocin oraz łuski kakaowej

rozpoczęła plonowanie w drugim roku po posadzeniu. Najwyższą sumę plonów z trzech

lat badań uzyskano z krzewów rosnących w podłożu torfowym (1,14 kg) oraz trocin

(0,80 kg).

2. Masa 100 owoców odmiany ‘Sierra’ zawierała się w zakresie od 73,3 do 86,0 g.

Największe owoce zbierano z krzewów uprawianych na torfie oraz na trocinach.

3. Twardość owoców mierzona w osi średnicy była ponad 2-krotnie mniejsza od

twardości mierzonej w osi wysokości. Owoce z krzewów rosnących w trocinach, mie-

rzone w osi średnicy, wykazywały twardość istotnie większą od owoców z krzewów

rosnących na dwóch pozostałych podłożach.

4. Trzyletnie badania przeprowadzone na 5-letniej plantacji borówki wysokiej po-

zwalają na sformułowanie wniosku o możliwości uprawy tej rośliny na glebie zwięzłej

o odczynie zasadowym, pod warunkiem posadzenia jej w wałach o miąższości około 30

cm utworzonych z torfu lub trocin i nawadnianych kroplowo wodą zakwaszoną. Wały

utworzone z łuski kakaowej okazały się nieco mniej przydatne do tych celów.

Literatura

Black B.L., Zimmerman R.H., Hepp R.F. (2002): Industrial and municipal by products as

substrates for highbush blueberry production. Acta Hort. 574: 267-272.

Entrop A.-P. (2000): Der Heidelbeeranbau in den Vereinigten Staaten von Amerika. Teil 2.

Kulturheidelbeeranbau in Oregon und Florida. Mitteilungendes Obstbauversuchsringes des

Alten Landes (Mitt. OVR) 55, 2: 44-53.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: