choroby pasożytnicze.doc

Dermatologia prelekcja

Choroby pasożytnicze skóry

ŚWIERZB (SCABIES)

Jest to choroba zakaźna wywołana przez pasożyta z rodzaju roztoczy- świerzbowca ludzkiego (sarcoptes scabiei, sarcoptes hominis)

Etiologia:

Świerzbowiec jest pasożytem o wielkości około 0,3-0,4mm (samiczka) . Samiec jest o połowę mniejszy i ginie po kopulacji. Samiczka po zapłodnieniu drąży tunele o długości kilku- kilkunastu milimetrów. Składa w nich około 30 jaj (2-3jaja dziennie). Ginie po kilku tygodniach. Z haj wylęgają się po około 3 dniach larwy, które przeobrażają się w postać dorosłą po około 3 tygodniach. Samce, larwy oraz nimby żyją na powierzchni skóry.

Epidemiologia:

Do zakażenie dochodzi podczas bliskiego kontaktu osobistego. Rzadziej przez kontakt z przedmiotami np. pościel, bielizna. Poza organizmem człowieka są w stanie przeżyc przez 3-4 dni. Czynnikami sprzyjającymi zakażeniu są: niska higiena, obnizona odporność, wyniszczenie fizyczne.

Patogeneza:

W przypadku pierwotnej infekcji rozwój objawów następuje po upływie 3-6 tygodni. Przy powtórnym zakażeniu po około 24h. Dochodzi prawdopodobnie do odpowiedzi typu komórkowego przeciw białkom pasożyta lub produktom ubocznym (odchody).

Objawy kliniczne:

-Swiąd nasilający się wieczorem i w porze nocnej (pod wpływem ogrzania organizmu)

Zmiany o charakterze:

-grudek

-pęcherzyków

-przeczosów

-nadżerek

-strupów

-wtórne zakażenia

Lokalizacja:

-dłonie (boczne powierzchnie palców)

-zgięcia nadgarstkowe, łokciowe

-fałdy skórne

-tułów (zwłaszcza pępek, brodawki sutkowe)

-narządy płciowe, pośladki

-u osób dorosłych rzadko dochodzi do zajęcia pleców- okolica międzyłopatkowa oraz Glowy (wyjątek świerzb norweski)

Obraz kliniczny u dzieci:

Zmiany o charakterze:

·         Grudek

·         Pęcherzyków

·         Pęcherzy

·         Krost

·         Rzadko czerwono-brązowe guzki

·         Przeczosów

·         Nadżerek

·         Strupów

Lokalizacja:

·         Dłonie, palce

·         Zgięcia nadgarstwoego, łokciowe

·         Fałsy skórne

·         Boczne powierzchnie tułowia

·         Okolice pępka

·         Pośladki

·         Dodatkowo podeszwy, twarz, skóra owłosiona głowy

·         U dzieci objawy rzadko występują w okolicy międzyłopatkowej

·         U starszych dziewczynek zmiany mogą lokalizować się wokół brodawek sutkowych

Odmiany kliniczne:

1.       Świerzb zwyczajny

2.       Świerzb norweski

·         Po raz pierwszy opisany w Norwegii

·         Występuje u osób z osłabioną odpornością: w trakcie leczenia immunosupresyjnego, zakażonych wirusem HIV, chorobach psychicznych, układowych

·         Bardzo zaraźliwa odmiana

·         Liczba świerzbowców może sięgać tysięcy na mm2

·         Świad nie jest bardzo nasilony

·         W obrazie klinicznym dominują nawarstwione łuski szczególnie zlokalizowane na łokciach, kolanach, dłoniach, stopach

·         Może zajmować nietypową dla świerzbu miejsca (głowa, okolica m/łopatkowa)

3.       Świerzb odzwierzęcy

·         Każde zwierzę posiada własne sarcoptes lub pokrewne roztocza. Roztocza wykazują specjalizację w zakresie jednego gospodarza.

·         W przypadku dostania się na skórę człowieka może pojawić się świad lub zmiany alergiczne

·         Zazwyczaj ulega samoograniczeniu

Rozpoznanie:

-Świąd nasilający się w porze wieczornej i nocy

-Świąd u członków najbliższego otoczenia

-Wykwity grudkowo-pęcherzykowe w typowych miejscach

-Wykazanie obecności nor świerzbowcowych:

a) barwienie nalewką jodową lub atramentem

b) badanie mikroskopowe (podłoże-olej mineralny) zeskrobin ze zmian skórnych.

Leczenie:

·         Crotamiton (maść, płyn)

-skuteczne działanie p/świądowe

-stosuje się przez 5-7 dni

- po kuracji należy wziąć kąpiel, zmienić bieliznę i pościel

-kuracji powinno być poddane całe bliskie otoczenie

·         Novoscabin (płyn)

-stosuje się przez 3 dni 2 razy dziennie

·         Siarka

-5-10% preparat Sierki jest najbezpieczniejszą metodą leczenie świerzbu

-stosuje się 2 razy dziennie przez 7-10 dni

·         Lindan (Jacutin) (emulsja, żel, maść)

Leczenie należy przeprowadzić u wszystkich członków rodziny, w tym samym czasie. Stosuje się na całe ciało przez 3 kolejne dni. Należy po każdym zastosowaniu, po 12-24h wziąć kąpiel i zmienić pościel i bieliznę. Lek jest toksyczny, należy uważać przy kontakcie z uszkodzoną skórą. Nie należy stosować u kobiet karmiących i będących w ciaży oraz u dzieci <1 r.z.

·         Permetryna

-5%krem

-Ma mniej działań niepożadanych w porównaniu z lindanem

-Można stosować od 2m .z.

·         Maść Wikinsona

-15% siarki i 15% dziegciu

-stosuje się do kilkunastu dni

·         Iwermektyna

-dawka doustna 150-200 µg/kg m.c.

WSZAWICA( Pediculosis)

Jest to choroba wywoływana przez stawonogi- wszy ludzkie –pediculus humanus

Wszawica dzieli się na:

1.       Głowową (pediculus humanis capitis)

2.       Odzieżową (pediculus humanis corporis)

3.       Łonową (phthirus pubis)

Wszawica głowowa

Etiopatogeneza:

-wesz głowowa ma 2-3,5mm, w ciągu jedno miesięcznego okresu życia składa około 200-300 jaj które osiągają dojrzałość płciową po około 2-3tygodniach

-samiczka przytwierdza jaja do włosów tuż powyżej skóry, za pomocą lepkiej hitynowej substancji

-do zakażenie dochodzi poprzez kontakt bezpośredni lub pośredni za pomocą nakrycia głowy, grzebienie, szczotek do włosów

-najczęściej dotyczy dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym, także u osób ze środowisk o niskim poziomie higieny

Objawy kliniczne:

-najczęstsza lokalizacja to okolica potyliczna, skroniowa i zauszna (rzadko brwi, rzęsy, włosy łonowe)

-ukłucia wywołują odczyn skóry w postaci grudek obrzękowych

-ukłuciom towarzyszy świąd, w  następstwie którego w wyniku zadrapań tworzą się przeczosy, nadżerki, strupy, wtórne nadważenia

-w przypadkach zaawansowanych może dojść do powiększenia węzłów chłonnych

Wszawicza odzieżowa (pediculosis vestimunti)

Etiopatogeneza:

Wesz odzieżowa największa z pośród wszy ludzkich -3-4,5mm, charakteryzuje się najkrótszym okresem przeżycia-10dni, najszybsze rozmnażanie i największa liczba składanych jaj.

Samiczka składa jaja na ubraniu, szczególnie wzdłuż szwów bielizny.

-do zakażenie dochodzi głównie przez wspólne używanie odzieży, bielizny, oraz pościeli

-najczęsciej dotyczy osób bezdomnych, żołnierzy oraz cywili z terenów objętych wojną

-jej wektorem duru plamistego i riketsjozy

Objawy kliniczne:

-wszy można stwierdzić na skórze tylko w trakcie odżywiania się krwią, poza tym okresem występuja w szwach ubrania

-w miejscu ukłucia występują krwotoczne plamy i grudki obrzękowe

-zmianom towarzyszy silny, świąd, który prowokuje drapanie, następnie obecne są linijne przeczosy, nadżerki, strupy, zliszajowacenie

-charakterystyczne dla długotrwałej wszawicy SA brunatne przebarwienia, drobne odbarwione blizny

-najczęstsza lokalizacja to skóra karku, grzbietu, fałdów pachowych, pachwinowych oraz pośladków

-zmianom może towarzyszyć powiększenie węzłów chłonnych

Wszawica łonowa (pediculosis pubis)

-wesz łonowa najmniejsza z pośród wszy ludzkich -1,5-2mm przyczepia się do włosa tuż przy skórze

-samiczka przytwierdza jaj na włosie podobnie jak wesz głowowa, rozmnaża się wolno

-do zakażenie dochodzi podczas kontaktu seksualnego

-małe dzieci mogą zarazić się przez używanie wspólnych ręczników, spanie w łóżku z osobą zakażoną

Objawy kliniczne:

-najbardziej typowym jest świąd skóry, bardzo często też obecna są przeczosy i nadżerki

-najczesciej wystepują w okolicach bogatych w gruczoły apokryfowe: wzgórek łonowy, pachy, rzadziej uda, brzuch, klatki piersiowej

-u dzieci mogą być obecne w obrębie brwi i rzęs

-charakterystyczne są tzw. Plamy błękitne- maculce coeruleae- o barwie sino fiołkowej lub szarej będącej wynikiem hemolizy krwinek pod wpływem śliny stawonoga, głównie w obrębie skóry brzucha, klatki piersiowej i ud.

Leczenie:

àLindan (Jacutin) emulsja, żel, szampon, puder

-preparat zostawia się pod czepkiem na 12-24h

-następnie zmywa się 3%kwasem octowym

-Kuracje należy powtórzyć po 5-7dniach

à 1% Permethrin (Nix)

-pozostawia się na skórze przez 10 minut. Kurację należy powtórzyć po 10-14 dniach

à do dezynsekcji włosów używa się też nalewki octowe: Delacet, Atremizol