Przeprowadzenie liberalizacji rynku kapitałowego było i jest trudne. Regulacje dotyczące przepływu kapitału są instrumentem silnego oddziaływania na zachowanie równowagi zewnętrznej i wewnętrznej kraju. Państwa członkowskie obawiając się głównie o stan swojego bilansu płatniczego, wprowadzały bariery ograniczające przepływ kapitału.[1] Pierwsza dyrektywa regulująca przepływ kapitału została przyjęta w 1960 roku (60/921/EWG) i wprowadziła zasady liberalizacji większości kapitału długoterminowego.
Lata osiemdziesiąte przyniosły podstawy do pogłębiania współpracy w ramach wspólnego rynku oraz podstawy dalszego pogłębiania integracji w postaci rynku wewnętrznego.[2] Rok 1988 był przełomowym w historii wprowadzania liberalizacji przepływu kapitału. Rada Ministrów podjęła wówczas decyzję o całkowitej liberalizacji tego sektora do 1 stycznia 1990 roku. Dwie dyrektywy (86/566/EEC, 88/361/EEC) wprowadziły regulacje dotyczące przepływu kapitału, których celem było także zapewnienie równowagi bilansu płatniczego. Dyrektywy te wymuszą eliminację ograniczeń dotyczących transakcji pieniężnych, w tym pożyczek, kredytów, rachunków bieżących i depozytowych, zabezpieczeń oraz innych czynności obrotu bankowego (krótkoterminowych przepływów kapitału). Dyrektywy nie nakładają na państwa żadnych obowiązków w związku z podejmowanymi działaniami przez nie wobec pożyczek, rachunków bieżących, wkładów na rachunkach zagranicznych instytucji kredytowych, inwestycji w bony skarbowe, przywozu i wywozu środków pieniężnych.
Dyrektywa 88/361/EEC zniosła ograniczenia przepływu kapitału pomiędzy osobami mieszkającymi w różnych państwach członkowskich wprowadzając całkowite zniesienie ograniczeń i kontroli w zakresie wymiany. Postanowienia dyrektywy weszły w życie 1 stycznia 1994 roku.[3] Oznaczało to liberalizację transakcji związanych z rachunkami bieżącymi, wkładami w instytucjach kredytowych innego państwa, członka UE, zaciąganiem pożyczek i lokatą kapitału.
Aktualnie decydujące znaczenie ma wprowadzony w Maastricht art. 56 ust.1 (art.73 b ust.1) zakazujący całkowicie z dniem 1 stycznia 1994 roku wszelkich ograniczeń w przepływie kapitału między państwami członkowskimi, jak również między państwami członkowskimi i państwami trzecimi.
[1] Najważniejszą przyczyną powstawania deficytu bilansu płatniczego jest zmiana wielkości dochodu narodowego (wynikająca ze wzrostu wydatków na inwestycje, wzrostu wydatków na spożycie wewnętrzne, recesji gospodarczej, zmian w strukturze cen towarów), zmian relacji cen towarów eksportowych i importowych (terms of trade), zmian w strukturze popytu za granicą, zadłużenie międzynarodowe, zmiany wysokości stop procentowych, w: Klauzule ochronne w Unii Europejskiej, Biblioteka Europejska nr 10, Komitet Integracji Europejskiej, Warszawa 1996, s.75-76
[2] Komisja Europejska przedstawiła w 1985 roku Białą Księgę w Sprawie Utworzenia Rynku Wewnętrznego. Dokument zawiera zbiór przedsięwzięć koniecznych dla funkcjonowania Wspólnego Rynku. Największe znaczenie w procesie budowania Wspólnego Rynku miał przyjęty przez państwa członkowskie Wspólnot Europejskich rok później Jednolity Akt Europejski (wszedł w życie 1 lipca 1987 roku).
[3] Grecja zastosowała krótkoterminowe ograniczenia do 30 czerwca 1994.
lestan