W chwili obecnej warunki dopuszczalności polskich przedsiębiorstw do przetargów przeprowadzanych na terenie Unii Europejskiej oraz wspólnotowych przedsiębiorstw w Polsce reguluje Układ Europejski ustanawiający stowarzyszenie między Polską a Wspólnotami. Zgodnie z postanowieniami art.67 polskie przedsiębiorstwa w momencie wejścia w życie Układu otrzymały na zasadzie traktowania nie mniej korzystnego niż przedsiębiorstwa unijne dostęp do wspólnotowego rynku zamówień publicznych. Podobnie przedsiębiorstwa pochodzące z państw członkowskich otrzymały podobne uprawnienia w odniesieniu do rynku polskiego, jednakże wobec założeń Układu, ma to dopiero nastąpić do końca dziesięcioletniego okresu przejściowego. Od momentu wejścia w życie Układu do przetargów w Polsce stawać mogą natomiast unijne przedsiębiorstwa mające swą siedzibę w Polsce.
Układ Europejski stworzył więc przynajmniej formalne ramy dostępu do rynku zamówień publicznych dla podmiotów gospodarczych obu stron. W praktyce jednak sytuacja istotnie się komplikuje. Wynika to choćby z ograniczeń zatrudniania na terenie Unii obywateli polskich, czy też wewnątrzunijnych problemów z realizacją założeń rynku wewnętrznego w sferze zamówień publicznych. Poza tym w dalszym ciągu przedsiębiorcy unijni mają ograniczone prawo dostępu do polskiego rynku.
W okresie przedczłonkowskim jednym z obowiązków Polski jest dostosowanie systemu prawnego do prawa europejskiego. Jeżeli chodzi o zamówienia publiczne to większość prac harmonizacyjnych mamy już za sobą. Mimo to w niektóre aspekty uregulowane są w polskim prawie odmiennie, niekiedy sprzecznie z postanowieniami europejskich dyrektyw. Jest tak choćby w przypadku kontrowersyjnych preferencji krajowych (rozporządzenie Rady Ministrów z roku 1994). Zgodnie z jego postanowieniami przy ocenie składanych ofert stosuje się przeliczniki cen ofert faworyzujące przedsiębiorców krajowych. Pozostaje to w całkowitej sprzeczności z zasadami rynku wewnętrznego i dyskryminuje podmioty unijne.
Za niezgodne z prawem europejskim mogą wydawać się kwestie ilości oraz rodzajów trybów udzielania zamówień publicznych. Prawo unijne przewiduje trzy tryby, podczas gdy nasz ustawodawca przewidział w ustawie o zamówieniach publicznych aż sześć odrębnych procedur. Podczas gdy niektóre z nich odpowiadają unijnym (jak choćby przetarg nieograniczony w procedurze otwartej) przetarg dwustopniowy, procedura zapytania o cenę oraz tryb składania zamówień z wolnej ręki nie znajdują odzwierciedlenia w prawie europejskim. Te dwie ostatnie procedury nie powinny powodować niezgodności z prawem europejskim, gdyż dotyczą zamówień których wartość progowa jest poniżej wartości określanych w unijnych dyrektywach.
Polskie kryteria przyznawania zamówień odpowiadają unijnym standardom.
Ogólnie rzecz biorąc stopień dostosowania polskiego prawa do norm europejskich należy określić jako wysoki, w szczególności w tzw. dziedzinach klasycznych – robót budowlanych, dostaw i usług. Prac dostosowawczych wymagają jeszcze reguły udzielania zamówień w sektorze użyteczności publicznej.
lestan