BADANIA RYNKOWE- Rynek to ogół stosunków wymiennych między sprzedającymi i oferującymi towary lub usługi i reprezentującym podaż, a kupującymi zgłaszającymi zapotrzebowanie na towary oraz usługi i reprezentującymi popyt.

Podmioty rynkowe- sprzedający, kupujący. Przedmioty r.- towary, usługi.

Wzajemne stosunki i zależności między podmiotami i przedmiotami rynku kształtują podaż i popyt oraz wpływają na poziom cen. Tak pojęty rynek działa w otoczeniu gospodarczym i społecznym, które ma wpływ na popyt, podaż i ceny.

Badanie rynku to oparte na naukowych podstawach rozpoznanie mechanizmu rynku, jego struktury, stanu i rozwoju jego elementów w celu stworzenia przesłanek do podejmowania decyzji.

Mechanizm rynkowy to wszelkie popytowo - podażowe sprzężenia między sprzedającymi i kup., wszystkie rodzaje zasobów, co umożliwia wystąpienie podobnych sprężeń w sferze dóbr finalnych.

Badania rynkowe są ściśle związane z badaniami marketingowymi, ale się od nich istotnie różnią.

Badania rynkowe mają charakter obiektywny, ich dane pochodzą zazwyczaj ze źródeł wtórnych, są tam najczęściej wykorzystywane metody ilościowe, są przeważnie prowadzone w skali makro.

SYSTEM INFORMACYJNY- jest to skoordynowany zespół ludzi, działań i narzędzi głównie systemów komputerowych, którego celem jest wytwarzanie, przechowywanie i wykorzystywanie danych dostarczonych przez badania marketingowe. Dzięki organizacji sieci przepływu danych w ramach przedsiębiorstwa decydenci są na bieżąco zaopatrywani w niezbędne informacje. O ich użyteczności przesądzają: dostępność, dokładność porównywalność, aktualność. CELE: dostarczenie informacji dla zarządzania całością procesów marketingowych w firmie, -bezpośrednie wspieranie procesu sprzedaży i jego obsługi, -możliwie szybka identyfikacja możliwości nowych produktów i usług, -ustalenie konkurencyjnych cen, -kontrola kosztów działalności marketingowej, -analiza efektywności działalności marketingowej (badania marketingowe, promocja).

Model syst. informacji marketingowej: Wszystkie informacje przechodzą do bazy danych a są nimi informacje pochodzące z formalnych badań marketingowych, informacje od sprzedawców, dystrybutorów, agentów, księgowości firmy, jej zbytu, produkcji, a także ze źródeł wtórnych tj. prasa fachowa, publikacje statystyczne, listy adresowe itp. Te wszystkie informacje są przechowywane i analizowane w bazie danych i są przekazywane dalej do strategii marketingowej przedsiębiorstwa gdzie są ustalane strategie produktu, ceny, dystrybucji i promocji.

Badania marketingowe to systematyczne gromadzenie, przechowywanie i analizowanie informacji dotyczących problemów związanych z marketingiem dóbr i usług. Badania marketingowe powinniśmy przeprowadzać wtedy gdy jest chęć wejścia na rynek, kiedy zmniejsza się sprzedaż, udział w rynku, chcemy zmienić strategię marketingową (np. zmiana opakowania). Badania marketingowe nie są potrzebne wtedy gdy wystarczą badania jakościowe, dostępne są informacje wtórne, potrzebne są szybkie wyniki, kiedy b. marketingowe mogą pomóc konkurencji, nie mamy pieniędzy, nie jesteśmy przekonani o ich przeprowadzeniu lub gdy badania nie są technicznie możliwe do przeprowadzenia.

Czemu służą badania; Zakres podejmowanych decyzji: I- Planowanie działalności firmy (długo i krótkookresowych) jaki będzie popyt w przyszłości? Czy wprowadzić nasz produkt na rynki zagraniczne?. II-Marketing: A-Rynek: Jakie systemy można wyodrębnić na naszym rynku? Jakie są preferencje konsumentów ?. B-Produkt: Jaką nazwę powinien otrzymać nowy produkt? Czy zmienić opakowanie? C-Cena: Po jakiej cenie powinien być sprzedawany nasz produkt? Czy stosować sezonowe obniżki cen? D-Promocja: czy reklama jest skuteczna? Jakie formy reklamy zastosować? E-Dystrybucja: Kto będzie pośrednikiem? Jaką politykę konkurencyjną prowadzi konkurencja? III- Efektywność działalności firmy (kontrola działań) Jaki jest udział sprzedaży w rynku, czy konsumenci są zadowoleni, jaka jest opinia o naszej firmie na rynkach?

Zakres badań marketingowych:  Badania warunków działania: 1- badania zjawisk zewn. (badania ogólnych warunków działania, badania struktury podmiotowej rynku, badania potrzeb i popytu) 2- badania zjawisk wewn. (badania technik i technologii, badania zasobów finansowych, rzeczowych i ludzkich).

Badania instrumentów działania: -związane z produktem, -z ceną, -z dystrybucją, -z promocją. Badania rezultatów działania: -wynik sprzedaży, -udział w rynku, -wizerunku firmy.

Procedura badań marketingowych: -sformułowanie problemu badawczego, -określenie projektu badań, -określenie metody zbierania informacji, -określenie form zbierania informacji, -dobór próby do badań, -zbieranie danych, -analiza danych i interpretacja wyników, -przygotowanie raportu końcowego.

Proces tworzenia badania marketingowego: Dzieli się on na 4 etapy: przygotowanie, realizacja, analiza i interpretacja, komunikowanie. Pierwszy z nich formułuje problem badawczy i cele badania, precyzuje zakres badania (podmiotowy, przedmiotowy, przestrzenny i czasowy). Są to koncepcje badania. Następnie budujemy projekt badania czyli wybieramy metody gromadzenia informacji w trybie bezpośrednim i pośrednim. Określamy jednostkę badania, wielkości próby i metod doboru próby. Opracowujemy narzędzia badawcze i materiały pomocnicze (instrukcje, listy itp.). Sprawdzamy i oceniamy założenia badawcze (tzw. pilotaż) -jest to badanie próbne. Formułujemy ostateczną wersje problemu, hipotez, narzędzi badawczych. kolejnym etapem jest Realizacja . Jest to organizacyjno- techniczne przygotowanie badań bezpośrednich, szkolenie ankieterów, dobór zespołu. Zbieramy informacje, tworzymy bazę danych, wprowadzamy ją do komputera. Analizujemy zebrane informacje opracowując tablice robocze, obliczenia statystyczne, przeprowadzamy analizę jakościową po czym interpretujemy uzyskane wyniki i weryfikujemy hipotezy. W raporcie opracowujemy wyniki badań, ustnie prezentujemy te wyniki i formułujemy wnioski do dalszych badań.

Podział badań mark.- 1.Eksploracyjne (przyczynowo- skutkowe) -sprzedaż spada i nie wiemy dlaczego, -czy konsumenci będą zainteresowani naszym nowym produktem. 2.Opisowe -kto kupuje nasze produkty, a kto konkurencji. 3.Dorażne -czy nabywcy zechcą kupić więcej naszych produktów w nowym opakowaniu?

Źródła danych: wtórne-zewn: roczniki statystyczne, GUS, PAN, katalogi (MTP, POLAGRA), CBOS. wtórne-wewn: statystyka obrotów, zleceń, kartoteka klientów. Żródło pierwotne: wyniki obserwacji, eksperymentów, wyniki z badań ankietowych, wywiadów osobistych, telef., osobistych.

Badania pierwotne; POŚREDNIE: Ankiety (prasowe, pocztowe, telefoniczne, radiowe, telewizyjne, audytoryjne, komputerowe) wywiad telefoniczny, panel (pocztowy, telefoniczny, bezpośredni). BEZPOŚREDNIE: wywiady osobiste, grupowe, metody projekcyjne, obserwacje, rejestracje i spis, degustacje i oceny próbek. EKSPERYMENT: Laboratoryjne (test, metoda stm), Terenowe (test rynkowy standardowy, kontrolowany), Symulacja (komputerowa).

DOBÓR PRÓBY DO BADAŃ. Korzyści mamy takie, że oszczędzamy czas i pieniądze, zwiększa dokładność oraz wiarygodność wyników. Proces doboru przebiega poprzez określenie jednostki próby, wykazu populacji badanej, określenie liczebności próby, zaplanowania i pobrania próby, określenie populacji generalnej i badanej. Populacja generalna- skończona zbiorowość, z której badacz będzie wybierał populację badaną. Populacja badana- to zbiorowość, której wszystkie elementy mają wspólne cechy i o której badacz chce uzyskać określone informacje w celu rozwinięcia problemu badawczego. Jednostka próby- może być prosta i złożona- respondent, produkt, firma, gospodarstwo domowe, mieszkańcy domu, pracownicy firmy. Wykaz badanej populacji- lista, z której dobiera się próby odwzorowującą badaną populację. Powinien on spełniać takie zasady jak: ODPOWIEDNIOŚĆ czyli aktualność w odzwierciedleniu, KOMPLETNOŚĆ -wszystkie jednostki, WYŁĄCZOŚĆ gdzie każdy element może być tylko jeden raz, DOKŁADNOŚĆ- musi zawierać jednostki istniejące i należące do populacji oraz DOGODNOŚĆ czyli powinien być ponumerowany i dostępny.

METODY DOBORU PRÓBY- LOSOWE -poprzez prosty wybór (losowanie, liczby losowe), lub warstwowy (zespołowy, wielofazowy, kombinowany). NIELOSOWE (kwotowy, jednostek typowych, eliminacji).

Dobór losowy-przypadek losowy decyduje o tym, która jednostka zostaje dobrana do badań. Prosty dobór losowy- każda jednostka ma jednakową szansę, że wejdzie do próby. Losowanie- zastępuje się poszczególne jednostki losami, które umieszcza się w urnie, następnie losuje się odpowiednią liczbę losów niezbędną do badań. Liczby losowe- ponumerowanie wszystkich jednostek danej zbiorowości i odczytanie w ustalonej kolejności, poczynając od jakiegokolwiek miejsca, tyle liczb z tablic liczb losowych, ile jednostek ma liczyć dana próba losowa. Dobór systematyczny- polega na wyborze z uporządkowanego zbioru odpowiedniej liczby jednostek w równych odstępach. Warstwowy- składa się z dwóch etapów, najpierw zbiorowość dzieli się na jednorodne warstwy (np: gospodarstwa domowe wg zamożności), a następnie dokonuje się wyboru w każdej warstwie, proporcjonalnie do liczebności. Zespołowy- polega na losowaniu całych zespołów jednostek (np.: zespołu ulic danego miasta), a nie pojedynczych jednostek. Wielostopniowy- losowanie badanych jednostek stopniowo (np.: najpierw województwa, potem kolejno miasta, dzielnice, ulice, domy, mieszkania). Wielofazowy- losowanie większej próby losowej, następnie wybranie z niej jednej lub kilku prób do badań. Kombinowany- połączenie wszystkich metod.

Dobór nielosowy- wybór konkretnych jednostek o ustalonych z góry charakterach. Jednostek typowych- dobór jednostek uważanych za przeciętne. Eliminacji- w oparciu o wskaźniki koncentracji badanego zjawiska, uwzględnia się jednostki, w których skupia się znaczącą część cech populacji. Kwotowy (proporcjonalny)- wybór określonych segmentów próbki w proporcji odpowiadającej strukturze zbiorowości generalnej. Przyjmuje się założenie, że próba jest reprezentatywna jeśli jej struktura odpowiada strukturze zbiorowości.

BŁĘDY DOBORU PRÓBY: Błąd wyboru populacji - błędne zdefiniowanie populacji generalnej, która jest przedmiotem badań. Błąd struktury- aparat losowania nie zawiera wszystkich elementów. Błąd losowy próby- polega na tym, że struktura próby i jej parametry są inne niż te wielkości w populacji generalnej. Ten typ błędu wyraża stopień reprezentatywności próby określanej za pomocą doboru losowego. Błąd wyboru- zdarza się często przy nielosowym doborze próby i wyraża stopień reprezentatywności próby określonej za pomocą metod doboru nielosowego w porównaniu z doborem losowym. Błąd braku reakcji- gdy pewna część jednostek z wylosowanej próby odmawia udziału w badaniu lub nie chce udzielić odpowiedzi na pewne pytania. Błąd ten wyraża różnicę między wylosowaną próbą a próbą rzeczywiście uczestniczącą w badaniach. Błąd pomiaru- błędy zawarte w pytaniach (sugerujące, drażliwe), w sposobie prowadzenia wywiadu (pośpiech, obecność osób trzecich). Powodują one powstanie niezgodności pomiędzy informacjami , które poszukuje badacz, a tymi które są wynikiem procesu badawczego.

ANKIETA. Ułatwia prowadzenie wywiadu, bez niej respondent mógłby pogubić się we własnych odpowiedziach. Sprawia że wywiad jest interesujący, prowadzi respondenta od zagadnienia do zagadnienia w sposób logiczny i celowy. Zmusza do utrzymania dyscypliny, zadawania pytań we właściwej kolejności. Sprzyja koncentracji w temacie, ułatwia pracę ankietera gdyż uporządkowane pytania czynią pracę łatwiejszą, upraszcza zapisywanie danych szczególnie przy większej liczbie osób.

Błędy Ankiety: mogą być pytania, których znaczenie niedokładnie odzwierciedla intencje badającego,, pytania które nie pozwalają ustalić ścisłego znaczenia odpowiedzi, pytania powtarzające się, zły układ pytań przy którym ankieter ma wątpliwości co do ich kolejności lub stawia je w złej kolejności, zbyt wiele pytań, pytania zbyt długie i skomplikowane, brak numeracji stron.

ANKIETA może być: a) ustrukturyzowana a więc nie pozostawia ankieterowi swobody co do kolejności zadawania pytań zazwyczaj przy większej ilości respondentów jest to pomocne, b) częściowo ustrukturyzowana, tam pytania są ułożone jak w konwencjonalnej ankiecie, a ankieter może rozpocząć wywiad od dowolnego pytania, w zależności od sytuacji, duża rola ankietera lecz ograniczona kontrola. c) nieustrukturyzowana, tam pytania przypominają bardziej notatki niż ankietę, ma podpowiadać pytania które trzeba zadać a nie formułuje tych pytań bezpośrednio, pytania powinny być formułowane w trakcie samego wywiadu odpowiednio do konkretnej sytuacji.

Kwestionariusz Ankietowy (nie może być wielokrotnie wykorzystywany, powielanie pytań jest niekorzystne). Kwestionariusz to zbiór pytań zapisanych w odpowiedni sposób na papierze lub na dyskietce w celu uzyskania odpowiedzi. Rozróżniamy kwestionariusze dla postaci pisemnej czyli kwest. ankietowe, i dla postaci ustnej czyli kwest. wywiadu. Jego poprawność zależy od treści pytań, zasad ich formułowania, i kolejności jakie są zestawiane. Składa się on z nazwy badania lub nazwy instytucji przeprowadzanej badania, treści apelu pod adresem respondentów, uwagi, instytucje dotyczące sposobu udzielania odpowiedzi na pytania umieszczone w kwestionariuszu, pytania merytoryczne, związane z celami i przedmiotem badań, a także metryczka, za pomocą której uzyskuje się niezbędne informacje o indywidualnych cechach respondenta.

Zasady prawidłowej budowy kwestionariusza: *pytania powinny dotyczyć faktów, które respondenci mogą sobie przypomnieć; *pytania powinny być zrozumiałe, jasne dla każdego respondenta; * nie należy wymagać uogólnień w odpowiedziach na pytania; * należy unikać pytań naprowadzających respondenta na odpowiedz oczekiwaną przez organizatora badań; należy unikać pytań kłopotliwych dla respondenta; *kwestionariusz powinien dotyczyć faktów i opinii w mniejszym stopniu motywów postępowania; *pytania powinny dotyczyć tylko jednej sprawy. W przypadku pytań obejmujących wiele zagadnień należy przyjąć zasadę eliminacji pozostałych spraw lub podzielić pytanie na kilka oddzielnych pytań; *wszystkie pytania kwestionariusza powinny być opatrzone w wariantowo różne odpowiedzi; * pytania powinny być podawane we właściwej kolejności, uwzględniając zasadę przechodzenia od pytań ogólnych do szczegółowych; * układ i prezentacja graficzna pytań powinny ułatwiać odpowiadanie na nie.

Etapy budowy kwestionariusza: 1. Cel i problem badawczy, (co nas interesuje; wynik = odpowiedzi); 2. Wstępna lista pytań; 3. Wstępne skalowanie odpowiedzi; 4. Wstępne sprawdzanie pytań poprzez: rozmowy z kolegami, konsultacje ze zleceniodawcą, konsultacje naukowe; 5. Kwestionariusz próbny; 6. Badania pilotażowe (korekta pytań w kwestionariuszu); 7. Opracowanie ostatecznej wersji ankiety.

Rodzaje pytań, jakie możemy wyróżnić w ankiecie:

1*Dotyczące zachowań: „co?”; „Kiedy?”; „Jak?”- Dotyczą one faktów. Można je wykorzystać do ustalenia wielkości rynku, udziałów w rynku, określenia poziomu wiedzy konsumentów o produktach, stanie posiadania, przewidywanie zamierzeń itp.; itd.

2*Dotyczące postaw: badają wyobrażenie klientów ich opinie i postawy, ich spostrzeżenia, które mogą, lecz nie muszą opowiadać prawdzie, za ich pomocą możemy określić pozycję firmy lub produktu na rynku, na tej podstawie możemy też opracować strategię zwalczania konkurencji.

3*Pytania klasyfikacyjne: pozwalają ustalić czy różne grupy respondentów myślą i zachowują się w inny sposób, właściwy sobie. Rynek można podzielić na pewne grupy i badać wybrane z nich. Występują różne klasyfikacje na rynku konsumpcyjnym i przemysłowym.

Pytania otwarte: dają respondentowi pełną swobodę odpowiedzi. Ankieter zapisuje je tak dokładnie jak to możliwe w danej sytuacji. Stosowane są w sytuacjach, w których trudno przewidzieć odpowiedź. Pytania otwarte w praktyce stosuje się rzadko, gdyż wymagają pracochłonnej analizy. Służą one do: wprowadzenia respondenta w temat, do odświeżenia jego pamięci, dla przerwania monotonii, zmiany wątku, lub by uzyskać spontaniczne odpowiedzi.

Pytania zamknięte: zawierają rozłączny i wyczerpujący zestaw możliwych odpowiedzi. Są wygodne dla respondenta, który czyta odpowiedzi i nie musi się nad nimi długo zastanawiać. Ułatwiają też pracę ankietera, który ma tylko w odpowiedni sposób zaznaczać właściwą odpowiedź.

Pytania półotwarte: lub półzamknięte to pytania zamknięte ukrytym na liście odpowiedzi podpytaniem otwartym np. inne.. (Jakie?); Inaczej.. (Jak?).

Pytania rozstrzygnięcia: rozpoczynają się „najczęściej od: „czy...?’; Respondent odpowiada na nie „tak”; „nie”; „nie wiem”.

Pytania dopełniające: respondentowi proponuje się zestaw możliwych odpowiedzi do wyboru. Osoba badana może być proszona o wybór tylko jednego wariantu lub kilku wariantów często q kolejności ważności-hierarchii.

Pytania filtrujące: inaczej zwane selekcyjnymi lub odsiewającymi, wychwytują osoby, których będą dotyczyły kolejne pytania oraz osoby, których te pytania nie będą dotyczyły.

Pytania buforowe:, gdy w kwestionariuszu znajdują się pytania trudne, osobiste, drażliwe należy je pogrupować przedzielając pytaniami relaksującymi-buforowymi.

Pytania klasyfikacyjne: w badaniach rynku konsumpcyjnego klasyfikuje się respondentów ze względu na: płeć; wiek; status głowy rodziny (wykształcenie, dochody);skład rodziny.

Do klasyfikacji respondentów służą także inne czynniki jak: liczba dzieci w gospodarstwie domowym; wiek dzieci w gospod. Domowym; typ domu, w którym zamieszkuje respondent ( zabudowa szeregowa, dwurodzinny dom, itp.). W badaniach przemysłowych klasyfikuje się najczęściej wg takich czynników jak: wielkość firmy( mierzona liczbą pracowników lub wielkością obrotów); branża, w której działa firma; położenie geograficzne.

SKALOWANIE

Skala nominalna: polega na nadawaniu etykiet interesującym nas obiektom. Nie wartościuje ich ani nie porządkuje jedynie przypisuje je do określonych kategorii. Umożliwia stwierdzenie różności lub równości nieznanymi cechami.(Lubię bądź nie lubię)

Skala porządkowa: organizuje obiekty zgodnie z natężeniem mierzonej cechy. Dowiadujemy się o kolejności obiektów oraz ich pozycjach względem siebie i mierzonej cechy, umożliwia uporządkowanie badanych cech obiektu (np. bardzo lubię lody; lubię lody; nie lubię lodów). Pięciostopniowe skale porządkowe opisane liczbowo i werbalnie:

Skala opisana liczbowo              1                            2                            3                            4                            5             

skala opisana werbalnie              b.duży                            duży                                średni                            mały                            b.mały

Skala interwałowa: (przedziałowa) umożliwia nie tylko stwierdzenie relacji mniejszości lub większości, lecz również odstępów między przedziałami skali. Porządkuje obiekty, określa względne różnice między nimi lubię                            b. nie lubię

Skala ilorazowa-stosunkowa: umożliwia pomiar na najwyższym poziomie, dzięki istnieniu naturalnego punktu zerowego lub naturalnej jednostki miary. Na tej skali można porównać pomiary, obliczyć ich stosunek np. kwota pieniędzy wydana w ciągu miesiąca na lody...Zł.

Skale zrównoważone: wymaga ustalenia klasy środkowej oraz wyznaczenia jednakowej liczby klas o jednakowej intensywności po obu stronach ustalonej klasy środkowej. Posiada równą liczbę pozytywnych i negatywnych kategorii: wspaniale, dobrze, bez zmian, źle, okropnie.

Skale niezrównoważone: po obu stronach skali występuje różna liczba klas lub klasy o niejednakowej intensywności (uwypukla kategorie ujemne lub dodatnie) np.: znakomicie, dobrze, zadowalająco, słabo.

Parzysta liczba alternatyw: respondent nie ma wyboru możliwości punktu neutralnego np..: zdecydowanie pozytywny, lub zdecydowanie negatywny.

Nieparzysta liczba alternatyw: skala zawiera środkową, neutralną pozycję np.: zdecydowanie negatywny; obojętny; zdecydowanie pozytywny.

Wymuszające: respondent musi wskazać ściśle określoną kategorię na skali odpowiedzi

Nie wymuszające: na skali znajduje się dodatkowy wariant odpowiedzi np.: nie wiem, trudno powiedzieć, nie mam opinii, nie ten temat itp., itd.

Skala rang:, gdy respondent porządkuje wymienione w kwestionariuszu pytania wg

Podanego kryterium.

Metoda porównywania parami: respondent wybiera jedna z dwóch możliwości zgodnie z podanymi kryteriami. Skala sumowania ocen: *porównawcza- respondent wymienionym cechom czy obiektom przyporządkowuje zgodnie ze swoimi preferencjami oceny liczbowe, tak, aby dawały wymaganą sumę (najczęściej 10 lub 100). *Rangowa- respondent rozdziela punkty między cechy lub obiekty wg ustalonego kryterium np. hierarchii ważności.

Skala pozycyjna: respondent ocenia zgodnie ze swoimi preferencjami każdą pozycję skali nominalnej określającej cechy produktu. Oceny tej dokonuje się za pomocą skali porządkowej dołączonej do każdej pozycji skali nominalnej.

Skala semantyczna: zestaw kilku lub kilkunastu skal porządkowych niezależnych od siebie. Respondent zgodnie ze swoimi preferencjami wyróżnia jedną kategorie na każdej skali dwubiegunowej.

Skala Stapela: to zestaw skal jednobiegunowych o wartości np. od –5 do + 5. Wystarczy zastosowanie po jednym przymiotniku dla każdej skali.

Skala Likerta; zestaw skal porządkowych: * skal nominalna składająca się z wielu pozycji, krótkie zdania oznajmujące, charakteryzujące określone postawy wobec obiektu. * Wszystkie pozycje skali mają przyporządkowane skale intensywności, będące skalami dwubiegunowymi zazwyczaj pięciostopniowymi. * Stopnie skali są werbalne i numeryczne. Kierunek przyporządkowania wartości numerycznych nie musi się zgadzać z wartościami werbalnymi. * Wyższe wartości numeryczne odzwierciedlają postawy pozytywne, niższe negatywne.

METODY ANKIETOWE

Metody ankietowe możemy podzielić na: 1* ankiety bez udziału ankietera np. pocztowa, prasowa, radiowa, telewizyjna, komputerowa, opakowaniowa itp. 2* ankiety z udziałem ankietera: a) z bezpośrednią obecnością ankietera np. audytoryjne, bezpośrednie b) z pośrednia obecnością ankietera np. telefoniczna.

*Ankiety bez udziału ankietera

ANKIETA POCZTOWA: należy przede wszystkim zadbać o możliwie najdokładniejszą postawę próby; zachęcić respondenta do wypełnienia ankiety w zwięzłym i jasnym liście przewodnim; obiecać respondentowi nagrodę za wypełnienie ankiety (upominek, losowanie nagród, udoskonalenie produktu.); Ankieta powinna być atrakcyjna i ciekawa; powinna być w miarę krótka; w miarę możliwości pytania powinny być zamknięte; należy opłacić koszty przesyłki zwrotnej (koperta z przyklejonym znaczkiem i wypisanym adresem zwrotnym); należy zapewnić respondentowi anonimowość; ankieta powinna dotrzeć do respondenta w firmie w środku tygodnia, a do respondenta w domu pod koniec tygodnia; należy wysłać ankietę do konkretnej osoby w firmie (imię nazwisko, stanowisko); ewentualnie należy wysłać list motywacyjny łącznie z egzemplarzem ankiety.

List przewodni: jak największe sprostowanie listu- osobie dla pań i panów; jaki charakter ma badanie, czy naukowe czy komercyjne; dlaczego ankieta trafiła do tego respondenta ; kto prowadzi badania, ewentualnie na czyje zlecenia; dlaczego respondent ma wziąć udział w badaniu, zachęcanie do udziału; co konkretnie ma uczynić respondent( zaznaczyć właściwy wariant...); do czego będą wykorzystane udzielone odpowiedzi; czy badanie ma charakter anonimowy czy też nie, to wszystkie tematy, które powinny zostać poruszone w liście przewodnim.

Zalety ankiety pocztowej: możliwość poddania pomiarowi dużej próbie; łatwość dotarcia do odległych zakątków kraju; wszyscy respondenci otrzymują ankietę w ciągu kilku dni; względnie małe koszty jednostkowe; możliwość umieszczenia pytań z wieloma wariantami odpowiedzi; respondent może zastanowić się nad odpowiedziami; można zadawać drażliwe pytania; możliwość całkowitej standaryzacji kwestionariusza, eliminacja efektu ankieterskiego; możliwość samodzielnego przeprowadzenia badania przez dział marketingu. Wady ankiety pocztowej: niski procent odpowiedzi (zwrotność 10-25%); trudność z utrzymaniem reprezentatywności; długi czas realizowania badania; brak pewności kto naprawdę odpowiadał na pytania ankiety; nie można zastosować skomplikowanego kwestionariusza z wieloma instrukcjami; nie znamy reakcji respondentów; nie można stosować pytań dodatkowych, niczego na bieżąco tłumaczyć; czasami są dwuznaczne odpowiedzi, brak możliwości sprawdzenia; możliwość fałszowania metryki, monit gdy ankieta jest anonimowa wysyła się do wszystkich respondentów; malejąca efektywność pomiaru w miarę zmniejszania się procentu odpowiedzi.

ANKIETA PRASOWA Zalety: większy procent odpowiedzi niż w ankiecie pocztowej; stosunkowo niski koszt; zabiera mniej czasu; wyg...