Partie socjalistyczne.doc

(32 KB) Pobierz

Socjaliści

 

 

Walka o granice (1918-21)

Antyrosyjskość, federacyjna koncepcja pol granicy wschod. Nie była PPS przeciw bolsz Rosji, ale przeciw jej wpływom na ukrainie i Białorusi stąd poparcie dla pol-radz walk w 1919r. od IV 1919 postulaty podziału Galicji Wsch ale Lwów i zagłębie naftowe polskie. – miał to być punkt wyjścia dla rokowań z Petlurą. Chcieli litew-białor państwa sfederowanego z Polską. Wielka Litwa była ich koncepcją, chcieli sojuszy z Finl, Łotw, Est, Ukrain i Rumunią – bufory antyradz. Stosunek do N. i granicy zach – drugorzędnie: chcieli Wlkpol, i Pom, Gdańsk, Gór Śląsk i samodzielnych Prus Wschod. Niechętna PPS Czechosłowacji, gł. przez Śląsk Ciesz, wzywali o walkę narod o Śl Ciesz i popierali separatyzm słowacki. Dość niechętny stos do Francji (bo sojusznik Czech, Biał Rosji i KNP). Średni stos do trakt wers – bo krzywdząca gr zachod i zbyt rygoryst wzgl. Niemiec i krytyka narzucenia traktatu mniejszościowego. Również dystans wobec LN.

Od VIII 1919 po zajęciu Mińska PPs optuje za pokojem i oparciu się o Wilno i Mińsk. 18 IX Rada Nczalna PPS za natychmiastowym pokojem – obawiano się że interweniują państwa zach i one wyznaczą granicę wschod. XII 1919 pokojowa nota Cziczerina. Od II 1920 PPs prowadzi szeroką akcję antywojenną. W obliczu kontrofensywy PPS weszła w skład ROP. 24 VII rząd obrony narod. Witosa (vice prem Daszyński). Aprobata wobec “buntu” Żeligowskiego. Wobec traktatu ryskiego (18 III 1921) dostrzegali i + i – (kwestie graniczne naruszające zasad samostanowienia).

W poszukiwaniu koncepcji (1921-24)

Poprawne stos z państw bałtyckimi, Rumunią i Węgrami – przeciwni Mał Entant i zw. państw katol. Dążenia rewizjonistyczne: oderwanie od N i neutralizacja Prus Wsch, w zamian dla N Austria i rozbiór Czechosł. Bez entuzjazmu do sojuszu pol-franc.(powinien dawać poparcie Fr dla trakt rysk i polsk stanow sprawie Wileńszczyzny) obawa przed wykorzyst Polski przez Franc do antyniem poczynań. Ostateczni zaakceptowali sojusz. Mimo prorumuńskiego nastawienia przeciwni sojuszowi z Rum (bo to franc wykorzystanie antyradz). Nie chcieli do Mał Entanty. IX ukł Dębski – Karachan (na podst wydalono 14 białogwardzistów). Podobne jak endecja stanowisko wzgl Rapallo. W kwestii mniejsz narod – sprawa ukraińska najistot dla PPS. Rozwiązanie probl widziano w ułożeniu się z niepodległą Ukrainą (nie z radz). Przeciwni zbliżeniu z Czech i normalizacji (Skirmunt doprowadził w XI 1921), poierali separat słowack. Krytyka franc wkroczenia do Zagł. Ruhry. Popierali polit zagr Skrzyńskiego. Od 1923 zmiana wzgl LN – propagują ścisłą wspólpracę.

Pod znakiem Locarno (1924-25)

W zw z lewicowym rządem MacDonalda w Wlk Bryt, socjal wysłali do Londynu emisariuszy aby zdobyli antypolską Labour Party, w pełni akceptowali ang politykę wobec N. Entuzjazmowali się Protokołem Genewskim. Bezpieczeństwo Polski winno opierać się nie na bilateralnym sojuszu z Fr, ale w oparciu o blok zach-europ demokracji (z WBryt na czele i udziałem N demokratycznych). Na drugi plan koncepcja “Międzymorza”. Licząc na ułożenie stos pol-niem, w Gdańsku postulowała PPS politykę rozwagi, kompromisu i dobrej woli. W III 1925 PPS stwierdziła, że projektowany pakt (Locarno) stanowi zagrożenie dla zach granicy Polski. Dostrzegano tu dobrą wolę Paryża. Cała spraw ujawniła wg PPS niewystarczającość sojuszu pol-franc. Lekkie ocieplenie stos do Czech i ZSRR. O ile “Robotnik” stos. przychylnie oceniał i komentował Locarno, “Naprzód” (Kraków) długo podtrzymywał opinie o przegranej Polski. Wlk nadzieje wiązała PPS z wstąpieniem N do LN.

Od Locarno do Hitlera (1926-33)

Skoro nie można było wcielić w życie idealnego wg PPS Protokołu Genewskiego, należało popierać wszelkie mnarod akty, które choćby pośrednio przybliżały jego osiągnięcia. Za taki etap uznali Locarno. Zalecali popieranie poczynań LN (Niedziałkowski). Popierali zabiegi Polski o stałe miejsce w Radzie LN ale po to by z N porozumieć się, a nie walczyć. W pełni akceptowano politykę Zaleskiego. PPS popierała ustępstwa wzgl. N w kw Nadrenii i odszkodowań, konferencję haską i plan Younga. W zakresie stos z Fr – poparcie dla polit Brianda, nadal życzliwe wobec Angli. Poparcie dla ukł pol-niem (tzw. umowa likwidacyjna i ukł handlowy). Do ZSRR general niechętny stos, ale w zw z presją ang dystansowanie się. Akceptacja paktu o nieagresji (1933). Popierali polską linię postępowania w rozmowach z Litwą (1927/8)

W stronę wojny (1933-39)

Po 1933 zaprzestanie przyjaznych gestów wobec N. stanęli na stanowisku zdecydowania wzgl. N, także w Gdańsku (krytyka stanow rządu i LN). Krytyka Paktu Czterech; bardzo złe przyjęcie paktu o nieagresji z N. PPS rozszyfrowało Hitlera od razu. Względne zbliżenie do Czechosł. Od I ’33 sojusz z Fran uważają za podst polit pol (a pakt z N ją podważył). W imię walki z faszyzmem była gotowa PPS na akceptację Paktu Wschod.. Zwolennicy ostrych sankcji wobec Włoch za “awanturę abisyńską” (1935). Po remilitaryzacji Nadrenii upadek wiary w LN.

 

...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin