OCZKO WODNE W OKRESIE JESIENNO-ZIMOWYM

Pielęgnacja w czasie jesieni

Szczególnym problemem dotykającym oczka wodne w czasie jesieni jest pogorszenie jakości wody wywołane przez intensyfikację procesów rozkładowych. Aby temu zapobiec, przede wszystkim musimy regularne usuwać z powierzchni wody liście opadające z drzew, gdyż gnijące liście (zwłaszcza dębowe) nadmiernie zakwaszają wodę. Wyłapanie opadających liści ułatwiają specjalne siatki ochronne. Poza opadającymi z drzew liśćmi, należy usunąć również wszelkie przekwitłe i usychające nadziemne części roślin.

Do nadużywania preparatów chemicznych oczyszczających wodę w oczku wodnym nie namawiam. Warto jednak profilaktycznie zastosować biopreparat Trigger-3, dzięki któremu w Twoim oczku wodnym szybko ustali się równowaga biologiczna. Trigger-3 to preparat, który efekt czystości pozwala uzyskać na drodze biologicznej. Zawiera on wyselekcjonowane bakterie i enzymy. Dzięki temu jest bezpieczny dla ryb i innych stworzeń zamieszkujących ogrodową sadzawkę! Preparat należy stosować profilaktycznie w oczkach "czystych" a także doraźnie w sytuacji problemowej.

» zdobądź ten doskonały preparat
i pozbądź się problemów z czystością wody

Ponieważ, wraz z nadejściem niższych temperatur, aktywność ryb stopniowo się zmniejsza, ograniczamy również ilość dostarczanego rybom pokarmu, w taki sposób aby w zbiorniku nie pozostawały nie zjedzone resztki.

Dla pewności jakość wody (odczyn pH, twardość, oraz zawartość azotynów i azotanów) warto sprawdzić za pomocą specjalnych testerów, które można nabyć w sklepach akwarystycznych. Jeżeli stężenie azotynów w wodzie jest większe od 0,5 mg/l wody, to woda taka jest dla ryb szkodliwa. Stężenie powyżej 5 mg/l będzie dla ryb śmiertelne.

Zobacz: zalecane wartości parametrów wody
w ogrodowym stawie

Jeżeli stwierdzimy nieprawidłowości w składzie wody, należy wymienić około 15% wody w zbiorniku. Po 3 dniach badanie jakości wody powtarzamy.

Zabezpieczenie na zimę małych zbiorników

Sposób zabezpieczenia na okres zimowy jest uzależniony od wielkości i formy naszego zbiornika. W przypadku małych zbiorników, usytuowanych na balkonach lub tarasach, których pojemność nie przekracza 200 litrów, nie pozostaje nic innego, jak całkowita likwidacja na okres zimowy. ryby i rośliny przenosimy do zamkniętych pomieszczeń, w których zapewnimy im należyte warunki, a pojemniki opróżniamy z wody i wypełniamy posiekaną słomą, co uchroni pojemnik przed pęknięciem w czasie silnych mrozów. Pojemniki ruchome najlepiej również przenieść do zamkniętego pomieszczenia.

Jeżeli ogródek wodny usytuowany jest w ciepłym i zacisznym miejscu, a jego dno ma solidną izolację, można po usunięciu ryb i części wody, nie likwidować go zupełnie. Pojemnik przykrywamy drewnianą skrzynią, obłożoną od wewnątrz i na zewnątrz grubą warstwą styropianu. W przypadku pozostawienia wybranych roślin w zbiorniku, rośliny przykrywamy matą słomianą i grubą warstwą liści. Co pewien czas kontrolujemy wilgotność podłoża na dnie zbiornika - gdy przestaje się ono przyklejać do palców, należy je nieco podlać.

Zabezpieczenie większych zbiorników

W przypadku dużych zbiorników, których głębokość przekracza 100 cm, możliwe będzie pozostawienie ryb i roślin w zbiorniku. W takich zbiornikach woda nie zamarza do samego dna i ryby będą mogły w nich przezimować, przebywając w pobliżu dna zbiornika, gdzie temperatura wody nie powinna spaść poniżej 4°C.

W zbiornikach o głębokości 100 do 120 cm, po opadnięciu wszystkich liści należy wykonać gruntowne sprzątanie. Na okres sprzątania ryby przenosimy do innego zbiornika, aby nie utrudniały wykonywanych czynności. Czyszczenie poprzedzamy usunięciem około 2/3 zawartości wody. Po obniżeniu poziomu wody, wydobywamy osiadły na dnie zbiornika szlam, a następnie czyścimy brzegi i dno zbiornika. Silnie rozrośnięte rośliny przycinamy. Po wykonaniu tych czynności wodę uzupełniamy i z powrotem wpuszczamy ryby.

W okresie przedzimowym ryby karm specjalną karmą jesienną. Pokarm jesienny jest specjalną lekkostrawną i wysokoenergetyczną karmą dla ryb w okresie gdy temperatura wody spada poniżej 15 stopni. Pozwala rybom zgromadzić energię na zimę, zaś dodatek czosnku i nienasyconych kwasów tłuszczowych OMEGA-3 i OMEGA-6 wzmacnia układ odpornościowy i chroni przed infekcjami.

Pamiętajmy, iż w temperaturze poniżej 12°C ryby przestają trawić i nie należy już ich karmić (z reguły karmienie przerywamy pod koniec października). Rozkładające się resztki nie zjedzonego pokarmu będą się rozkładać, pogarszając jakość wody. Rybom zimującym w na dnie oczka wodnego musimy zapewnić dostateczną ilość przestrzeni, która zmniejszy się znacznie po zamarznięciu części wody. Zatem, jeżeli ryb jest zbyt dużo, część z nich trzeba będzie przenieść do akwarium.

Jeżeli w zbiorniku pozostaje urządzenie napowietrzające (co jest zalecane, gdyż odpowiednia ilość tlenu w wodzie będzie przeciwdziałać szkodliwym procesom gnilnym i sprzyjać utrzymaniu pożądanej równowagi biologicznej), musimy je umieścić nie głębiej niż 20 cm pod powierzchnią wody, tak aby nie dochodziło do mieszania chłodnej wierzchniej warstwy wody, z cieplejszą wodą znajdującą się przy dnie zbiornika, gdzie zimują ryby. Pozostawiony w ten sposób napowietrzacz przez pewien czas będzie zapobiegał zamarzaniu tafli wody.

Aby zapobiec całkowitemu zamarznięciu tafli wody i umożliwić jej przewietrzanie, dobrze jest przed nadejściem silnych ochłodzeń, umieścić w wodzie jedną lub dwie wiązki trzciny lub maty trzcinowej. Innym sposobem jest umieszczenie pływaka z brzęczykiem bądź pływającej piłki. Możliwe jest również zastosowanie pływającego ogrzewacza wody, choć to rozwiązanie jest raczej rzadko stosowane.

Ostatnio modne jest również stosowanie steropianowego przerębla, dostępnego w różnych wersjach, w zależności od naszych potrzeb.

Więcej o zimowaniu roślin wodnych

Większość uprawianych w Polsce gatunków roślin wodnych to rośliny dobrze zimujące w naszym klimacie. Jeżeli posiadamy zimotrwałe odmiany grzybieni (odmiany ciepłolubne trzeba przenieść do zamkniętych pomieszczeń) możemy je na zimę pozostawić w wodzie, a jeżeli uprawiamy je w małym zbiorniku, który opróżniamy na okres zimowy, rośliny te przykrywamy matą słomianą i liśćmi.

więcej o grzybieniach...

Część roślin przezimuje na dnie sadzawki w postaci zarodników (min. salwinia pływająca), czy też pąków zimowych (żabiściek pływający).

Gatunki wrażliwe na niskie temperatury musimy przenieść do akwarium. Powinien być to płytki zbiornik (wysokość nie powinna przekraczać 30 cm) o temperaturze wody około 10°C. Dobrze jest uwzględnić wymagania poszczególnych gatunków. Rośliny takie jak topian osokowaty czy hiacynt wodny, przetrzymujemy w miejscu jasnym, aby nie zatrzymać procesów fotosyntezy. Rośliny takie jak onowodek czy też jaszczurzec pochylony, możemy przetrzymać zarówno w miejscu jasnym jak i lekko zacienionym. Z kolei grążel drobny czy też lotos tygrysi, wręcz wymagają okresowego przyciemnienia.

Część roślin można przechować bez wody, w stale wilgotnym podłożu. Tą metodę możemy zastosować w stosunku do grzybieńczyka wodnego, jaszczurzca pochylonego, czy okrężnicy bagiennej. Nie odporne na mrozy gatunki roślin żyjących w strefie płytkiej wody i strefie brzegowej przenosimy wraz z pojemnikami, w których zostały posadzone.

Które ryby mogą zimować w oczku?

W oczku wodnym (oczywiście o odpowiedniej wielkości, o czym mowa była wcześniej) mogą zimować takie gatunki ryb jak karaś srebrzysty (Carassius auratus gibelio), ciernik (Gasterosteus aculeatus), różanka (Rhodeus sericeus), słonecznica (Leucespius delineatus), bass słoneczny (Lepomis gibbosus), złota orfa (Idus idus var. orfus) oraz karp koi (Cyprinus carpio). W przypadku "złotej rybki" (Carassius auratus auratus), zimować w stawku może jedynie forma podstawowa. Wszelkie chodowlane formy welonek (rys. obok) trzeba przenieść do akwarium.

Dość nietypowy widok - podczas gdy wszystko dookoła jest pokryte śniegiem i uśpione w zimowym śnie, oczko wodne tryska życiem. Jak zatem widać nie każde oczko musi zasypiać zimowym snem, szczególnie gdy zimy są coraz łagodniejsze. Fotografię wykonałem w lutym 2005 na terenie jednej z pomorskich firm ogrodniczych.