1. Mikro i makroekonomia.
■ Mikroekonomia:
· bada procesy gospodarowania w zakresie poszczególnych elementów tworzących gospodarkę, jakimi są: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, sektory, gałęzie, czy branże danej gospodarki, rynki określonych produktów i usług itp.;
· analizuje sposób działania oraz zachowania się na rynku poszczególnych producentów i konsumentów, sprzedawców i nabywców;
· bada między innymi czynniki wpływające na kształtowanie się wielkości produkcji i podaży poszczególnych produktów i usług, rozmiarów popytu na nie oraz poziomu ich cen
■Makroekonomia:
· zajmuje się analizą gospodarki jako całości;
· bada między innymi czynniki wpływające na kształtowanie się takich wielkości ekonomicznych, jak całkowita produkcja i konsumpcja, globalna podaż produktów i usług (w skali gospodarki kraju), globalny popyt na nie, ogólny średni poziom cen, globalne zatrudnienie i inwestycje, dochody i wydatki budżetu państwa, itp.:
· zajmuje się przede wszystkim badaniem agregatowych zmiennych ekonomicznych
2. Ekonomia pozytywna i normatywna.
Ekonomia pozytywna:
· zajmuje się badaniem i opisem faktów. Przedstawia rzeczywiste funkcjonowanie gospodarki (Ekonomia pozytywna zajmuje się gospodarką taką, jaka jest, a nie, jaka powinna być);
· unika sądów wartościujących, czyli stwierdzeń, że dane działanie jest dobre czy źle, korzystne czy niekorzystne; dąży do zachowania inflacji na właściwym poziomie, zmniejszenia stopy bezrobocia, zapobiega negatywnym działaniom i łagodzi skutki niepowodzeń gospodarczych. Mówi w jakim kierunku należy zmienić gospodarkę, aby uniknąć kryzysu gospodarczego;
· dotyczy ekonomii jako nauki
Ekonomia normatywna:
· zajmuje się sądami wartościującymi o tym jak gospodarka powinna funkcjonować;
· wykorzystuje do tego celu dorobek ekonomii pozytywnej oraz próbuje stworzyć własne narzędzia analizy dostosowane do głoszonych poglądów;
· ocenia rzeczywistość gospodarczą według określonych wartości i norm etycznych;
· odnosi się przede wszystkim do polityki gospodarczej bazującej na teorii ekonomii;
· Poszukuje odpowiedzi na pytanie: jak powinno być? Wynikiem badań normatywnych może być projekt naprawy sytuacji, program działania.
3. Potrzeby ludzkie – źródła i hierarchia.
Potrzeba to wynikające ze stanu braku pożądanie czegoś niezbędnego do zapewnienia warunków rozwoju i funkcjonowania człowieka, realizowania różnych ról społecznych. Człowiek żyjąc w społeczeństwie odczuwa wiele potrzeb i dąży do ich maksymalnego zaspokojenia.
Cechy potrzeb ludzkich:
· Są ilościowo nieograniczone i permanentnie się zdradzają – żaden człowiek nie jest w stanie określić ilości swoich potrzeb, potrzeby zmieniają się wraz z procesem dojrzewania. A więc potrzeby ludzkie zdradzają się z każdym nowym dniem i dlatego nie można ująć ich liczbowo.
· Są nieograniczone w swojej pojemności – każdy człowiek odczuwa wiele potrzeb, jednak nie jest w stanie ich wszystkich zaspokoić. Bardzo często bariera finansowa uniemożliwia ich realizację. (osoba chora na cukrzycę, nie może spożywać słodyczy)
· Są zawsze uwarunkowane społecznie – każdy człowiek jest istotą społeczną, a więc potrzeby, które odczuwa są silnie skorelowane ze środowiskiem, w którym żyje.
Kolejna potrzeba może się pojawić dopiero wówczas, gdy zostaną zaspokojone w pewnym stopniu potrzeby niższego rzędu (niższe w hierarchii).
Hierarchia potrzeb wg. Maslowa (piramida Maslowa)
Przykłady potrzeby ludzkich:
· potrzeby samorealizacji: nauka, hobby, zainteresowania, realizacja posiadanego talentu, zdolności
· potrzeby uznania: szacunek ludzi, zajęcie uprzywilejowanej pozycji w grupie, prestiż, odpowiedni status
· potrzeby kontaktów społecznych: przynależność do grupy, spotkania, rozmowy; dyskusje
· potrzeby bezpieczeństwa: posiadanie mieszkania, praca, ochrona przed uszkodzeniem ciała
· potrzeby podstawowe: sen, zaspokojenie głodu, schronienie,
Źródła potrzeb:
· organizm ludzki: potrzeby biologiczne, wynikające z funkcjonowania każdego człowieka. Są to potrzeby wrodzone.
· Środowisko przyrodnicze: chęć obcowania z przyrodą, zdobywania szczytów górskich, pływanie kajakiem
· Środowisko społeczne: wynikają one z funkcjonowania człowieka w zbiorowościach społecznych tj. rodzina, klasa społeczna, naród.
· Działalność gospodarcza: potrzeba osiągania dochodów itd.. poprzez prowadzenie własnej firmy, zatrudnienie się w przedsiębiorstwie, aby móc utrzymać się za własne pieniądze.
4. Kryteria podziału dóbr (6).
- forma występowania:
· dobra materialne (produkty, wykorzystywane bezpośrednio zasoby naturalne, usługi materialne jak itd. usługi komunalne):
· dobra niematerialne (usługi niematerialne: porady prawne, lekarskie itd.);
-przydatność dla człowieka:
· dobra pozytywne – służące osiągnięciu przez człowieka określonych korzyści:
· dobra negatywne – nie przysparzające człowiekowi korzyści, bądź też mające negatywny wpływ na człowieka itd. zanieczyszczone powietrze;
-związek z zaspokajaniem potrzeb:
· dobra konsumpcyjne (jednorazowego użytku i trwałe) zaspokajają potrzeby człowieka bezpośrednio podczas konsumpcji- artykuły żywnościowe, sprzęt AGD, RTV;
· dobra produkcyjne – wykorzystywane są do produkcji dóbr konsumpcyjnych;
-własność:
· dobra prywatne – dobra względem których osoba ma prawa własności;
· dobra publiczne – użytkowane przez wiele podmiotów gospodarczych. Wszyscy mogą z nich korzystać. Autostrada, latarnia morska
- wytwarzanie w procesie produkcji
· dobra rzadkie (ekonomiczne)- wytwarzane przez człowieka w procesie produkcji, ich ilość jest ograniczona w stosunku do potrzeb, zaspokajają potrzeby częściowo.
· dobra wolne – niewytwarzane w procesie produkcji, czerpane bezpośrednio z przyrody bez ponoszenia kosztów na ich wytworzenie (mogą wystąpić koszty dostarczenia udostępnienia itd.)
- ze względu na zależności między dobrami:
· Dobra substytucyjne – dobra posiadające podobne właściwości i zaspakajające podobne potrzeby(masło i margaryna, pióro i długopis, kawa i herbata)
· Dobra komplementarne – są to dobra, których posiadanie powoduje zapotrzebowanie na inne dobra (samochód i benzyna, pióro i atrament, magnetowid i kaseta video)
5....
billaden167