Inteligencje wielorakie - H. Gardner.pdf - Literatura pedagogiczna - agai.77

INTELIGENCJE WIELORAKIE

Spis treści

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Część I. Teoria

Rozdział 1. W paru słowach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Rozdział 2. Ćwierć wieku później . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Rozdział 3. Poza inteligencją – inne cenione ludzkie zdolności 61

Rozdział 4. Most do edukacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Rozdział 5. Często zadawane pytania dotyczące teorii i praktyki 91

Część II. Perspektywy edukacji

Rozdział 6. Pielęgnowanie inteligencji we wczesnym

dzieciństwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

Rozdział 7. Projekty uczniowskie w szkole podstawowej. . . . 155

Rozdział 8. Wielorakie punkty dojścia do zrozumienia

poszczególnych dziedzin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

Rozdział 9. Wprowadzenie do Arts PROPEL. . . . . . . . . . . . 197

www.mtbiznes.pl

INTELIGENCJE WIELORAKIE

SPIS TREŚCI

Rozdział 10. Ocenianie w kontekście – alternatywa

dla standardowego testowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223

Część III. Nowe widoki

Rozdział 11. Konteksty społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

Rozdział 12. W miejscu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281

Rozdział 13. Przyszłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307

Dodatek A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333

Dodatek B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

Dodatek C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

Dodatek D. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347

Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359

www.mtbiznes.pl

INTELIGENCJE WIELORAKIE

Rozdział 1

W paru słowach

do utalentowanego psychologa o nazwisku Alfred Binet z nie-

zwykłą prośbą. Do stolicy napływa z prowincji mnóstwo rodzin,

a pochodzące z nich dzieci mają kłopoty z nauką. A zatem czy Bi-

net mógłby opracować jakąś miarę pozwalającą przewidzieć, którzy

spośród uczniów paryskich szkół podstawowych będą sobie radzili

z nauką, a którzy nie?

Jak prawie wszyscy wiedzą, Binetowi udało się stworzyć takie

narzędzie. Jego odkrycie zaczęto niebawem nazywać „testem inte-

ligencji”, jej miarę zaś IQ, od początkowych liter „intelligence qu-

otient” – iloraz inteligencji (wiek umysłowy podzielony przez chro-

nologiczny i pomnożony przez 100). Podobnie jak inne paryskie

mody, IQ trafił szybko do Stanów Zjednoczonych, gdzie aż do

I wojny światowej cieszył się umiarkowanym zainteresowaniem. Po

wybuchu wojny użyto go do przetestowania ponad miliona amery-

kańskich rekrutów i wtedy zdobył tu sobie miejsce na stałe. Od

tamtej pory IQ wydaje się największym sukcesem psychologii, po-

nieważ jest użytecznym narzędziem naukowym.

Co zatem doprowadziło do tego całego podniecenia ilorazem in-

teligencji? Ludzie, przynajmniej na Zachodzie, zawsze polegali na

www.mtbiznes.pl

P aryż, rok 1900 – la belle époque. Ojcowie miasta zwracają się

INTELIGENCJE WIELORAKIE

intuicyjnych ocenach bystrości i pojętności innych. Teraz wreszcie

wydawało się, że inteligencję da się zmierzyć ilościowo. Można już

było mierzyć czyjś rzeczywisty lub potencjalny wzrost, a teraz

wszystko wskazywało na to, że można też będzie zmierzyć rzeczy-

wistą lub potencjalną inteligencję tej osoby. Uzyskaliśmy jedną kate-

gorię zdolności umysłowych, w której mogliśmy oszacować każdego.

Poszukiwania doskonałej miary inteligencji postępowały szybko.

Oto, na przykład, cytat z reklamy pewnego szeroko stosowanego testu:

Potrzebujesz testu, który szybko zapewni ci wiarygodną ocenę inteli-

gencji? Testu, który składa się z trzech formularzy, a na wypełnienie

każdego wystarczy cztery–pięć minut? Testu, który nie opiera się na

umiejętnościach słownych ani subiektywnych ocenach? Testu, które-

mu można poddawać osoby z poważnym upośledzeniem czynności

ruchowych (nawet sparaliżowane), jeśli potrafią zasygnalizować „tak”

i „nie”? Testu składającego się z takich samych krótkich serii pytań

dla dwuletnich dzieci i osób dorosłych? Komplet tylko 16 dolarów.

Przyznać trzeba, że – jak na jeden test – są to nie byle jakie za-

lety. Amerykański psycholog Arthur Jensen sugeruje, że w celu

zmierzenia inteligencji moglibyśmy oceniać czas reakcji, na przy-

kład w taki sposób: zapala się rząd świateł – jak szybko reaguje na

to osoba badana? Natomiast psycholog angielski Hans Eysenck

uważa, że badacze inteligencji powinni przypatrywać się bezpośred-

nio falom mózgowym osób badanych. Wiele osób niecierpliwie cze-

ka na dzień, kiedy będziemy mogli zerknąć na pozycję odpowied-

niego genu na odpowiednim chromosomie, odczytać IQ danej oso-

by i wiarygodnie przewidzieć jej życiowe szanse.

Istnieją oczywiście bardziej wymyślne warianty testu IQ. Jeden

z nich zwany jest testem SAT. Nazwa ta była początkowo skrótem

od Scholastic Aptitude Test [Test zdolności szkolnych], jednak

z upływem czasu jej znaczenie się zmieniło i stała się skrótem od

Scholastic Assessment Test [Test oceny szkolnej], a ostatnio zredu-

kowana została do zwykłego starego SAT, już tylko inicjałów. Jest

www.mtbiznes.pl

INTELIGENCJE WIELORAKIE

W PARU SŁOWACH

on rzekomo miarą podobnego rodzaju i jeśli doda się wyniki osią-

gnięć słownych i matematycznych danej osoby, to można ocenić ją

w jednej kategorii intelektualnej. Ostatnio dodano do tego nowe

składniki – zdolność pisania i rozumowania. Często na przykład

poddaje się tym testom dzieci i młodzież przed umieszczeniem ich

w klasach dla wyjątkowo uzdolnionych; te z nich, które mają iloraz

inteligencji powyżej 130, zostają objęte specjalnym programem na-

uczania, jeśli jest to 129, osoba badana słyszy: „Bardzo nam przy-

kro, ale nie mamy wolnych miejsc”.

Temu jednowymiarowemu podejściu do oceny ludzkich umy-

słów odpowiada podobne podejście do szkolnictwa, które będę na-

zywał „podejściem ujednoliconym”. W ujednoliconej, zuniformizo-

wanej szkole istnieje program zasadniczy, pewien zbiór faktów,

które każdy powinien znać, i bardzo mało przedmiotów nadobo-

wiązkowych. Uczniom lepszym, być może tym, którzy mają wyż-

szy iloraz inteligencji, pozwala się na wybór przedmiotów, które

wymagają umiejętności wnikliwego i krytycznego czytania, biegło-

ści w liczeniu i myślenia. W ujednoliconej szkole dokonuje się, za

pomocą papieru i ołówka, regularnych ocen osiągnięć uczniów we-

dług którejś z licznych odmian testów IQ lub SAT. Pozwalają one

na wiarygodną klasyfikację poddawanych im uczniów; najlepsi

i najbystrzejsi idą na lepsze uczelnie wyższe i być może – ale tylko

być może – zdobywają lepszą pozycję w życiu. Nie ma wątpliwości,

że podejście to sprawdza się w odniesieniu do pewnych osób – szko-

ły takie jak Harvard są najlepszym tego dowodem. Ponieważ ten

system mierzenia i selekcji jest wyraźnie nastawiony na docenianie

osiągnięć, istnieją uzasadnione powody, żeby go zalecać.

Termin szkoła ujednolicona dobrze brzmi i kojarzy się ze sprawie-

dliwością – w końcu wszystkich traktuje się tam tak samo. Jednak

kilka lat temu przyszło mi do głowy, że owo ujednolicenie jest cał-

kowicie niesprawiedliwe. Oferta ujednoliconej szkoły skierowana

jest do pewnego rodzaju umysłu, który możemy roboczo nazwać

umysłem IQ lub SAT. Czasami nazywam go umysłem przyszłego

profesora prawa. Im bardziej twój umysł przypomina umysł

www.mtbiznes.pl

Inteligencje wielorakie - H. Gardner.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: