Czynniki wystepujące w środowisku pracy.pdf

ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU PRACY

LEKCJA 1

Temat: Czynniki występujące w środowisku pracy

Czas realizacji:

• 1 godzina lekcyjna

Cele operacyjne:

Po zakoñczeniu lekcji uczeñ:

• wie, jakie czynniki wystêpuj¹ w œrodowisku pracy,

• zna g³ówne Ÿród³a czynników niebezpiecznych,

• wie, jak¹ funkcjê spe³niaj¹ os³ony i jakie stawiane s¹ im wymagania,

• wie, jakie s¹ podstawowe zasady i metody likwidacji lub ograniczania wp³ywu niebezpiecznych,

szkodliwych i uci¹¿liwych czynników w œrodowisku pracy.

Treści:

1. Czynniki wystêpuj¹ce w œrodowisku pracy i ich podzia³.

2. ród³a czynników niebezpiecznych.

3. Rodzaje os³on.

4. Wymagania stawiane os³onom.

5. Podstawowe zasady i metody likwidacji lub ograniczania wp³ywu niebezpiecznych,

szkodliwych i uci¹¿liwych czynników w œrodowisku pracy.

Pomoce dydaktyczne:

• materia³ Ÿród³owy,

• rzutnik pisma,

• foliogramy,

• sprzêt audiowizualny,

• karta æwiczeñ,

• klipy filmowe (na p³ycie CD).

Spis foliogramów

Nr Tytu³

1. Czynniki wystêpuj¹ce w œrodowisku pracy.

2. Podzia³ czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uci¹¿liwych.

3. G³ówne Ÿród³a czynników niebezpiecznych.

4. Rodzaje os³on.

5. Wymagania stawiane os³onom.

6. Podstawowe zasady oraz metody likwidacji lub ograniczenia wp³ywu czynników

niebezpiecznych, szkodliwych i uci¹¿liwych.

MODUŁ III

Plan zajęć:

Lp.

Treœæ

Metoda nauczania

Czas realizacji

1. Temat i cele lekcji

1 min.

2. Czynniki wystêpuj¹ce w œrodowisku pracy i ich podzia³

Wyk³ad, dyskusja

7 min.

3. ród³a czynników niebezpiecznych

Wyk³ad, pytania

3 min.

4. Rodzaje os³on

Wyk³ad, pytania

3 min.

5. Wymagania stawiane os³onom

Wyk³ad, pytania,

dyskusja

3 min.

6. Podstawowe zasady i metody likwidacji lub ograniczania

Wyk³ad, pytania

wp³ywu niebezpiecznych, szkodliwych i uci¹¿liwych

czynników w œrodowisku pracy

4 min.

7. Æwiczenie dot. identyfikacji czynników niebezpiecznych

Æwiczenie

4 min.

8. Klipy filmowe: Zagro¿enia w obs³udze maszyn (3'40),

Pytania, dyskusja

Czynniki szkodliwe w œrodowisku pracy (3'), Os³ony

i wymagania stawiane os³onom (3'40).

20 min.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ

Ad. 1.

• Podaj temat lekcji.

• Zapoznaj uczniów z celami lekcji i zachêæ do zadawania pytañ.

Ad. 2.

• Poinformuj uczniów, jakie czynniki wystêpuj¹ w œrodowisku pracy i podaj ich podzia³.

• Przedstaw foliogramy nr 1 oraz 2 .

Ad. 3.

• Zapytaj uczniów: Jakie znaj¹ Ÿród³a czynników niebezpiecznych – urazowych?

• Nastêpnie uzupe³nij przyk³ady tych Ÿróde³ – foliogram nr 3 .

Ad. 4.

• Poinformuj, co rozumie siê pod pojêciem os³ony w maszynach i urz¹dzeniach.

• Wymieñ ich rodzaje oraz podaj, czym siê one charakteryzuj¹.

• Przedstaw foliogram nr 4 .

Ad. 5.

• Podaj, jakie wymagania powinny spe³niaæ os³ony.

• Przedstaw foliogram nr 5 .

Ad. 6.

• Przedstaw podstawowe zasady oraz metody likwidacji lub ograniczenia wp³ywu czynników niebezpiecznych,

szkodliwych i uci¹¿liwych.

• Przedstaw foliogram nr 6 .

ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU PRACY

Ad. 7.

• Æwiczenie – do wykonania przez uczniów (samodzielnie lub w grupach) – Identyfikacja czynników

niebezpiecznych i metody ich ograniczania.

Ad. 8.

• Obejrzyj z uczniami klipy filmowe: Zagro¿enia w obs³udze maszyn (3'40), Czynniki szkodliwe w œrodowisku

pracy (3'), Os³ony i wymagania stawiane os³onom (3'40).

• Pokieruj dyskusj¹ i odpowiedz na pytania uczniów.

ĆWICZENIE (dla nauczyciela z rozwiązaniem)

Identyfikacja czynników niebezpiecznych i metody ich ograniczania

Uzupe³nij tabelê wpisuj¹c rodzaje czynników, które powoduj¹ zagro¿enia przy obs³udze podanych urz¹dzeñ oraz podaj

sposoby ograniczenia lub likwidacji wp³ywu tych czynników na cz³owieka.

Urz¹dzenie

Rodzaj czynnika

Metoda ograniczenia lub likwidacji

tych czynników

Elektryczna

Czynnik fizyczny:

• Obudowa czêœci elektrycznych

maszynka do

– pora¿enie pr¹dem elektrycznym

• Os³ona no¿a

krojenia – krajalnica

• Instrukcja dot. bezpiecznej obs³ugi

Czynnik urazowy:

krajalnicy

– uraz ostrym i obracaj¹cym siê no¿em

Szlifierka

Czynniki niebezpieczne:

• Obudowa czêœci elektrycznych

(obróbka powierzchni – pora¿enie pr¹dem elektrycznym,

• Os³ona tarczy

przy pomocy tarcz

– uraz od ruchomej tarczy,

• Ochrona osobista (okulary

szlifierskich)

– uraz cia³a przy rozerwaniu tarczy,

ochronne, ochronniki s³uchu)

Czynniki fizyczne:

• Instrukcja dot. bezpiecznej pracy

– ha³as,

• Organizacja pracy (przerwy w pracy)

– drgania (wibracje).

PYTANIA KONTROLNE Z ODPOWIEDZIAMI

1. Jakie czynniki wystêpuj¹ w œrodowisku pracy?

OdpowiedŸ: W œrodowisku pracy wystêpuj¹ czynniki:

OdpowiedŸ: • niebezpieczne,

OdpowiedŸ: • szkodliwe,

OdpowiedŸ: • uci¹¿liwe.

2. Jakie czynniki zliczamy do czynników szkodliwych i uci¹¿liwych?

OdpowiedŸ: Czynniki szkodliwe i uci¹¿liwe dzieli siê na:

OdpowiedŸ: • czynniki fizyczne,

OdpowiedŸ: • czynniki chemiczne,

OdpowiedŸ: • czynniki biologiczne,

OdpowiedŸ: • czynniki psychofizyczne.

MODUŁ III

3. Jakie mog¹ byæ Ÿród³a czynników niebezpiecznych – urazowych?

OdpowiedŸ: G³ównymi Ÿród³ami czynników niebezpiecznych s¹:

OdpowiedŸ: • obracaj¹ce siê wa³y, sprzêg³a, g³owice,

OdpowiedŸ: • miejsca zbiegania siê dwóch obracaj¹cych siê elementów,

OdpowiedŸ: • ko³a zêbate i cierne, walce zgniataj¹ce,

OdpowiedŸ: • czêœci przy napêdach i przek³adniach (ko³a, pasy, kliny),

OdpowiedŸ: • obracaj¹ce siê narzêdzia tn¹ce,

OdpowiedŸ: • narzêdzia poruszaj¹ce siê ruchem liniowym lub posuwisto–zwrotnym,

OdpowiedŸ: • wystaj¹ce niebezpieczne ostre elementy.

4. Co to s¹ os³ony?

OdpowiedŸ: Os³ony to wszelkiego rodzaju urz¹dzenia stanowi¹ce materialn¹ przegrodê miêdzy cz³owiekiem

a niebezpiecznym czynnikiem mechanicznym, przeznaczone specjalnie dla zapewnienia ochrony.

5. Jakie wymagania powinny spe³niaæ os³ony?

OdpowiedŸ:

OdpowiedŸ: • mieæ trwa³¹ konstrukcjê,

OdpowiedŸ: • byæ trudne w usuwaniu,

OdpowiedŸ: • byæ usytuowane w odpowiedniej odleg³oœci od strefy niebezpiecznej,

OdpowiedŸ: • nie przes³aniaæ pola widzenia podczas pracy,

OdpowiedŸ: • nie mog¹ same stwarzaæ dodatkowego zagro¿enia,

OdpowiedŸ: • musz¹ umo¿liwiaæ wykonywanie pracy na maszynie oraz jej konserwacjê.

6. Jakie s¹ podstawowe zasady i metody likwidacji lub ograniczania wp³ywu niebezpiecznych, szkodliwych i uci¹¿-

liwych czynników w œrodowisku pracy?

OdpowiedŸ: Podstawowe zasady i metody likwidacji lub ograniczania zagro¿eñ w œrodowisku pracy to:

OdpowiedŸ: • eliminacja Ÿróde³ czynników niebezpiecznych i szkodliwych,

OdpowiedŸ: • ograniczenie oddzia³ywania czynników przez odsuniêcie cz³owieka z obszaru ich oddzia³ywania,

OdpowiedŸ: • ograniczenie oddzia³ywania na cz³owieka czynników niebezpiecznych i szkodliwych przez os³oniêcie

strefy nara¿enia,

OdpowiedŸ: • ograniczenie wp³ywu czynników przez zastosowanie ochron osobistych,

OdpowiedŸ: • ograniczenie zagro¿enia poprzez w³aœciwy dobór pracowników i organizacjê pracy oraz oddzia-

³ywanie na bezpieczne zachowanie pracowników.

ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU PRACY

MATERIAŁ ŹRÓDŁOWY DLA UCZNIA

Temat: Czynniki występujące w środowisku pracy

W œrodowisku pracy wystêpuj¹ czynniki niebezpieczne, uci¹¿liwe i szkodliwe , które mog¹ powodowaæ urazy cia³a

pracownika, a nawet œmieræ, choroby zawodowe lub obni¿enie sprawnoœci organizmu.

A. Czynniki niebezpieczne (urazowe) , które dzia³aj¹c na cz³owieka mog¹ spowodowaæ uraz (wypadek przy pracy).

Rozró¿nia siê kilka podstawowych grup zagro¿eñ spowodowanych tymi czynnikami:

• zagro¿enie elementami ostrymi lub wystaj¹cymi,

• zagro¿enie elementami ruchomymi i luŸnymi,

• zagro¿enie pora¿eniem pr¹dem elektrycznym,

• zagro¿enie poparzeniem,

• zagro¿enie zwi¹zane z przemieszczaniem siê ludzi,

• zagro¿enie po¿arem lub/i wybuchem.

Zagro¿enia te nale¿¹ do czynników fizycznych dzia³aj¹cych na cz³owieka w sposób nag³y.

B. Czynniki uci¹¿liwe

• mog¹ spowodowaæ obni¿enie sprawnoœci fizycznej i psychicznej pracownika.

C. Czynniki szkodliwe

• mog¹ spowodowaæ zatrucia a nawet œmieræ.

Czynniki niebezpieczne, uci¹¿liwe i szkodliwe dzielimy na:

Czynniki fizyczne , do których zaliczamy:

• ha³as,

• drgania mechaniczne (wibracje),

• promieniowanie optyczne, elektromagnetyczne, laserowe, jonizuj¹ce,

• pr¹d elektryczny,

• mikroklimat.

Czynniki chemiczne:

• substancje toksyczne,

• substancje dra¿ni¹ce,

• substancje uczulaj¹ce,

• substancje rakotwórcze,

• substancje mutagenne,

• substancje upoœledzaj¹ce funkcje rozrodcze.

Czynniki biologiczne:

• mikroorganizmy roœlinne i zwierzêce (bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki),

• makroorganizmy roœlinne i zwierzêce.

Czynniki psychofizyczne:

• obci¹¿enie fizyczne (statyczne i dynamiczne),

• obci¹¿enie psychonerwowe (obci¹¿enie umys³u, niedoci¹¿enie, przeci¹¿enie percepcyjne, obci¹¿enie emocjonalne).

Czynniki niebezpieczne (urazowe)

Ponad 80% wypadków w przemyœle przetwórczym wynika z bezpoœredniego kontaktu cz³owieka z ruchomymi elemen-

tami maszyn, oprzyrz¹dowania, wyposa¿enia technologicznego, ostrymi krawêdziami, wystaj¹cymi elementami,

przemieszczeniem siê materia³u czy naruszeniem konstrukcji.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: