METODA DOBREGO STARTU.docx

METODA DOBREGO STARTU

Zadaniem Metody Dobrego Startu jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, spostrzeżeniowych (wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinestetycznych i motorycznych) oraz współdziałanie między tymi funkcjami czyli integracja percepcyjno - motoryczna.
Celem metody jest równoczesne usprawnianie czynności analizatorów, kształcenie lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, usprawnianie percepcji, uwagi, pamięci, wyobraźni słuchowej i wzrokowej, motoryki i koordynacji wzrokowo -słuchowo- ruchowej.
Dzięki temu dziecko jest zdolne do prawidłowej orientacji czasowo - przestrzennej, coraz lepiej organizuje ruchy dowolne, lokalizując je w określonej przestrzeni i czasie, co znacznie ułatwia naukę pisania. Metoda ta kształci również zdolność rozumienia i posługiwania się symbolami abstrakcyjnymi, co ma znaczenie w nauce pisania, czytania i liczenia, uczy współdziałania i nawiązywania kontaktów społecznych dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzonym przystosowaniem społecznym.
Ćwiczenia prowadzą do większej harmonii rozwoju psychoruchowego wyższego poziomu rozwoju i współdziałania funkcji intelektualnych (mowy, myślenia) i instrumentalnych (spostrzeżeniowo -ruchowych). MDS korzystnie oddziałuje również na rozwój mowy dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Zajęcia prowadzone MDS z punktu widzenia ich organizacji przebiegają według stałego schematu. Struktura zajęć jest następująca:
1. Zajęcia wprowadzające.
2. Zajęcia właściwe:
- ćwiczenia ruchowe,
- ćwiczenia ruchowo - słuchowe,
- ćwiczenia ruchowo - słuchowo - wzrokowe.
3. Zajęcia końcowe.
Model struktury zajęć jest wspólny dla wszystkich modyfikacji MDS. Stanowi on podstawę do prowadzenia zajęć. Jednak powinien być on gruntownie zmieniany i dostosowywany do potrzeb dzieci, z jakimi pracujemy. Będzie on inny, gdy pracuje się indywidualnie z jednym dzieckiem i odmienny, gdy prowadzimy zajęcia z grupą dzieci.
Struktura zajęć musi się zmieniać przede wszystkim z uwagi na specjalne potrzeby edukacyjne, możliwości i ograniczenia dzieci, które biorą udział w zajęciach.
Zajęcia wprowadzające o charakterze dyscyplinującym, korygującym postawę ciała, kształcącym orientację w lewej i prawej stronie ciała i przestrzeni. W trakcie zajęć wprowadzających dzieci słuchają piosenki (związanej ze znakiem który został wprowadzony), omawiają jej treść, ćwiczą słuch fonematyczny na podstawie tekstu piosenki.
Ćwiczenia ruchowe usprawniające motorykę i relaksujące prowadzone w postaci zabaw ruchowych.
Ćwiczenia ruchowo - słuchowe polegające na rytmicznych uderzeniach dłonią i palcami w wałeczki z piaskiem wraz ze śpiewaniem piosenki.
Ćwiczenia ruchowo - słuchowo - wzrokowe będące zasadniczą częścią metody oparte na zestawie wzorów graficznych i odpowiednio
do nich dobranych piosenek.
Odtwarzanie znaków graficznych przebiega następująco:
a) próba samodzielnego odtwarzania ruchem rytmu piosenki,
b) pokaz i omówienie wzoru, demonstracja ćwiczenia,
c) utrwalenie wzoru i jego powiązania z piosenką - wodzenie palcem po wzorze i śpiewanie piosenki,
d) odtwarzanie wzoru różnymi technikami, wraz z jednoczesnym
śpiewaniem piosenki:
- w powietrzu - ręką - odwzorowywanie z planszy a następnie z pamięci,
- na powierzchni stołu - palcem, na tackach z piaskiem,
- na dużym arkuszu papieru lub na tablicy,
- na kartce papieru z bloku rysunkowego - pędzlem,
- w liniaturze zeszytu - ołówkiem lub długopisem.
Zajęcia końcowe polegające na prowadzeniu zabaw o charakterze muzyczno- ruchowym związanym zwykle z wprowadzoną piosenką.
Zajęcia prowadzone MDS mają charakter zajęć dydaktycznych choć prowadzone są w formie zabawy. Przebiegają w atmosferze pogody, akceptacji i radości dzięki czemu stają się wyjątkową okazją do odreagowania negatywnych napięć emocjonalnych powstałych w skutek trudności i sprzyjają kształtowaniu właściwej postawy wobec otoczenia i siebie samego.
Metoda ta może być wykorzystywana jako forma pracy dydaktycznej z dziećmi o prawidłowym rozwoju - w celu stymulowania go, a także jako forma pracy z osobami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Osoby ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to dzieci, które potrzebują zindywidualizowanego lub indywidualnego programu edukacji i terapii, specjalnych metod i technik uczenia, pomocy pedagoga specjalnego lub terapeuty i specjalnie dostosowanego do ich możliwości czasu i miejsca do nauki. Do dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych zalicza się: dzieci upośledzone umysłowo, z uszkodzonym narządem ruchu, defektami narządu zmysłu, zaburzeniami rozwoju mowy, zaburzeniami zachowania oraz specyficznymi trudnościami w uczeniu się (pisania, czytania, matematyki).
W edukacji tych osób szczególnie ważne jest uczenie z zaangażowaniem wielu zmysłów, czyli uczenie polisensoryczne oraz jak najwcześniejsze poddanie dziecka rehabilitacji psychomotorycznej w celu usprawnienia i zharmonizowania współdziałania sfer motoryki psychiki dziecka. Wśród dzieci upośledzonych umysłowo o tym samym ilorazie inteligencji występuje duża różnorodność w zakresie rozwoju poszczególnych procesów orientacyjno - poznawczych, intelektualnych, wykonawczych. Należy zdać sobie sprawę, że upośledzenie umysłowe w połączeniu z dysharmonijnym rozwojem funkcji psychofizycznych niekorzystnie wpływa na naukę szkolną i przystosowanie społeczne dziecka.
W tej sytuacji konieczne jest więc zastosowanie w pracy dydaktycznej metody, która by:
- rozwijała aktywność dziecka,
- działała stymulująco na rozwój wszystkich analizatorów,
- wpływała na powstanie koordynacji ruchowo-słuchowo-wzrokowej,
- uczyła zachowań społecznych,
- działała tonizująco na system nerwowy dziecka.
Taką formą zajęć jest Metoda Dobrego Startu. Metoda ta spełnia wszystkie psychopedagogiczne założenia, zaspakaja potrzeby dzieci.
Konstrukcja MDS (zajęcia wprowadzające, zajęcia właściwe, zakończenie zajęć) jest bardzo zbliżona do konstrukcji metody ośrodków pracy (zajęcia wstępne, praca poznawcza, zajęcia końcowe), którymi pracuje się w szkole specjalnej, dla lekko upośledzonych umysłowo.
Skuteczność zastosowania Metody Dobrego Startu..w pracy dydaktycznej z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie potwierdzają badania nad różnicami w zakresie niektórych uzdolnień i motoryki u dzieci pełnosprawnych i niepełnosprawnych intelektualnie oraz możliwości stymulacji ich rozwoju. Dowodzą one, że dzieci upośledzone umysłowo wykazujące znacznie niższy poziom rozwoju w sferze percepcyjno-motorycznej niż dzieci pełnosprawne, zwłaszcza w zakresie gorszej pamięci natychmiastowej, upośledzonej percepcji kształtów geometrycznych, analizy i syntezy wzrokowej, określania różnic i podobieństw przy porównywaniu przedmiotów, spostrzegania stosunków przestrzennych, gorszej pamięci figur geometrycznych percepcji słuchowej, precyzji i szybkości ruchów. Przy zastosowaniu tej metody osiągnięto zauważalny wzrost w zakresie przeciętnego ilorazu inteligencji, przyśpieszenia dynamiki uczenia się, znaczną poprawę sprawności w zakresie pisania z pamięci i ze słuchu oraz szybkości i poprawności czytania.
Biorąc pod uwagę globalne opóźnienie intelektu dzieci i nierównomierny rozwój ich funkcji psychomotorycznych stwierdzono po kilku latach pracy Metodą Dobrego Startu, że na jej efekty można liczyć dopiero po kilku latach systematycznych ćwiczeń.
Należy pamiętać, iż u dzieci z upośledzeniem umysłowym dominuje myślenie spostrzeżeniowo- ruchowe i konkretno- obrazowe. Dlatego też podczas zajęć należy odwoływać się do konkretów i stwarzać okazję do wielozmysłowych doznań związanych z tymi przedmiotami. Dzieci powinny np. trzymać w ręce jajko, jabłko, dzbanek, głaskać kota itd.
Wzór (figura i litera) którego kształt ma charakter abstrakcyjny trzeba przybliżyć dziecku przez skojarzenie go z konkretem. Dlatego treści piosenki nawiązują do kształtu wzoru np. koło - piłka, kwadrat - chusteczka itd. Ponieważ dzieci z upośledzeniem umysłowym mają istotne trudności z rozumieniem mowy, dlatego też należy mówić prosto, krótko i dobitnie. Osoba prowadząca powinna uczynić komunikaty słowne jak najbardziej czytelnymi. Z tego też powodu w zajęciach korzystamy z piosenek jak najłatwiejszych.
Dzieci upośledzone umysłowo, aby przyswoiły sobie jakąś umiejętność wymagają większej liczby ćwiczeń, większej liczby powtórzeń. Dzieci te szybko się męczą, dekoncentrują. Dlatego więcej czasu niż w grupach dzieci o normalnie rozwiniętym intelekcie przeznacza się na zabawę.
Dzieci w klasach I - IV mają wzmożoną potrzebę ruchu. Wykorzystujemy więc te naturalne skłonności w organizowaniu zajęć usprawniających wszystkie funkcje psychofizyczne stosując formę zabaw ruchowych. Zabawy ruchowe aktywizują cały układ ruchowy, w zabawie dziecko uczy się celowego działania. Zabawy ruchowe odbywające się w zespole stwarzają okazję do nauczenia się podporządkowania, kształtowania społecznych postaw. Ponadto zabawy wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie, rozwijają sprawność fizyczną, wyrabiają świadomą dyscyplinę oraz umiejętność zespołowego działania. Zabawy dają możliwość ekspresji, rozładowują napięcie emocjonalne.
Metoda Dobrego Startu stymuluje funkcje percepcyjno - motoryczne, psychoruchowe dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim i ma wpływ na przyśpieszenie rehabilitacji tych dzieci.

LITERATURA:
M. Bogdanowicz 'Metoda dobrego startu' W-wa 1985