Materiały dydaktyczne z Controllingu i rachunkowości zarządczej
Opracowanie: Marta Czyżewska
KLASYFIKACJA KOSZTÓW 1
KALKULACJA KOSZTU WYTWORZENIA – metody tradycyjne 2
KALKULACJA KOSZTU WYTWORZENIA – metody nowoczesne 4
BUDŻETOWANIE 6
KOSZTY NORMATYWNE - ANALIZA ODCHYLEŃ 11
RACHUNEK KOSZTÓW PEŁNYCH I ZMIENNYCH 11
ANALIZA PROGU RENTOWNOŚCI 11
DECYZJE CENOWE 13
ANALIZA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI 14
Kryteria klasyfikacji kosztów
1. rodzaj kosztu
· zużycie materiałów i energii,
· usługi obce,
· podatki i opłaty,
· wynagrodzenia,
· świadczenia na rzecz pracowników,
· amortyzacja,
· pozostałe koszty
2. stopień złożoności (koszty proste i złożone)
3. rodzaj działalności operacyjnej (koszty działalności podstawowej i pomocniczej, koszty zarządu i sprzedaży)
4. faza działalności (koszty zakupu, produkcji, zbytu-sprzedaży)
5. związek z rozmiarami produkcji (koszty zmienne, wprost proporcjonalne, progresywne, degresywne, koszty stałe)
6. związek z nośnikiem kosztów, czyli produkt - grupa produktów - zlecenie (koszty bezpośrednie i pośrednie)
7. związek z przychodami ze sprzedaży (koszty produktów i okresu)
8. możliwość kształtowania (koszty zależne - kontrolowane, koszty niezależne - niekontrolowane)
9. rola w rozwiązywaniu problemu decyzyjnego (koszty znaczące - istotne, koszty nieistotne)
Zadanie 1 Klasyfikacja kosztów (stałe, zmienne)
Zakwalifikować pozycje kosztów ze względu na stopień reakcji na zmianę wielkości produkcji do kosztów stałych lub zmiennych:
1. drewno użyte do produkcji mebli,
2. masa plastyczna w produkcji zabawek,
3. płytki szklane używane do badań laboratoryjnych w szpitalu,
4. amortyzacja budynku liczona według metody liniowej,
5. wynagrodzenie dla zarządu firmy,
6. koszty energii elektrycznej wykorzystywanej do napędu maszyn produkcyjnych,
7. koszty ubezpieczenia w gabinecie stomatologicznym,
8. czynsz za wynajem budynku produkcyjnego,
9. skóra użyta do produkcji obuwia,
10. koszty reklamy produktów,
11. wynagrodzenie pracowników bezpośrednio produkcyjnych ustalone na zasadzie akordu prostego.
Zadanie 2 Klasyfikacja kosztów (produktu i okresu)
1. klimatyzacja biur 2000
2. podatek od nieruchomości za budynek produkcyjny 3000
3. amortyzacja ciężarówek używanych do dostarczania wyrobów klientom 1500
4. wynagrodzenie zapłacone kontrolerowi jakości w wydziale produkcji 1000
5. koszty reklamy wytwarzanych wyrobów 1300
6. wynagrodzenia pracowników bezpośrednio produkcyjnych 4700
7. zużycie materiałów podstawowych 12000
Obliczyć koszty okresu i koszty produktu
W przedsiębiorstwie handlowym zakupiono 100 kostiumów damskich po jednostkowej cenie 200 zł. Kierownictwo planuje sprzedawać te kostiumy po 400 zł. W ciągu miesiąca sprzedano 90 ubrań po 400 zł. Poniesiono koszty: ubezpieczenie majątkowe 700 zł, miesięczne koszty utrzymania administracji przedsiębiorstwa wynoszą 2400.
Obliczyć koszty okresu i koszty produktu.
koszty zarządu 1200, koszty sprzedaży 1000, koszty finansowe 200
Produkcję nie zakończoną na koniec maja wyceniono na 3000 zł. W maju osiągnięto przychody gotówkowe ze sprzedaży 14000, zapas wyrobów gotowych wyceniono na 1000 zł. Zaksięgować przepływ kosztów oraz sprzedaż wyrobów na kontach, wiedząc, że jedną piątą kosztów stałych wydziałowych uznano za nieuzasadnione. Sporządzić rachunek zysków i strat za miesiąc maj.
Na koncie "Koszty produkcji" figurują następujące pozycje kosztów:
Pozycje kalkulacyjne
Razem
Materiały bezpośrednie
1430
Płace bezpośrednie
530
Koszty wydziałowe
430
2390
Przekazano do magazynu 90 szt. wyrobów gotowych,
Stan końcowy produkcji nie zakończonej stanowi 40% szt. przerobionych w 25% z punktu widzenia kosztów przerobu
Materiały zużywane są do produkcji w całości z chwilą jej rozpoczęcia.
Wycenić produkcję gotową i nie zakończoną wg kosztów przeciętnych.
Zadanie 2 Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami (współczynnikowa)
Browar wytwarza trzy gatunki piwa. W rozpatrywanym okresie wytworzono 800 hl piwa wyborowego, 2000 hl piwa pełnego, 2500 hl piwa jasnego. W fazie leżakowania znajduje się 100 hl piwa wyborowego, którego stopień zaawansowania w stosunku do wyrobu gotowego wynosi 60% (wszystkie koszty narastają wraz z postępem procesu produkcyjnego). Koszty produkcji przedstawiały się następująco:
Materiały bezpośrednie 1350 000
Robocizna bezpośrednia 264 000
Koszty wydziałowe 604 500
Koszty produkcji rozliczane są na poszczególne gatunki piwa w oparciu o ustalone współczynniki technologiczne:
Piwo wyborowe 1,0, Piwo pełne 0,5, Piwo jasne 0,3
Dokonać kalkulacji jednostkowych kosztów wytworzenia poszczególnych gatunków piwa.
Przedsiębiorstwo DETEX wyprodukowało 500 sztuk wyrobów C i 250 sztuk wyrobów D. Wyrób C waży 20 kg, wyrób D 10 kg. Wszystkie poniesione koszty produkcji są proporcjonalne do wagi wyrobów i wynoszą razem 250 000 (materiały bezpośrednie, płace bezpośrednie z narzutami, koszty wydziałowe). Należy dokonać kalkulacji kosztu jednostkowego wyrobów C i D.
Firma produkuje trzy asortymenty wyrobów. W bieżącym okresie wyprodukowała:
100 sztuk wyrobu A i 50 sztuk produkcji nie zakończonej A zaawansowanej w 50%
150 sztuk wyrobu C i 60 sztuk produkcji nie zakończonej C zaawansowanej w 50%
Produkt A ma wagę 250 g, B – 500 g, C – 750 g. Koszty produkcji są proporcjonalne do wagi produktów.
Poniesiono następujące koszty:
Wynagrodzenia bezpośrednie 35 000
Koszty wydziałowe 28 000
Razem 218 000
Przedsiębiorstwo produkuje 2 rodzaje wyrobów objętych oddzielnymi zleceniami: zlecenie 1 – 100 sztuk wyrobu A, zlecenie 2 – 200 sztuk wyrobu B. Na kartach kalkulacyjnych prowadzonych dla poszczególnych zleceń zarejestrowano następujące koszty:
Ogółem
Zlecenie 1
Zlecenie 2
Płace bezpośrednie z narzutami
Liczba maszynogodzin
20000
30000
12000
8000
?
9000
18000
11000
62000
Koszty wydziałowe należy rozliczyć w stosunku:
1. do płac bezpośrednich,
2. do materiałów bezpośrednich,
3. do liczby maszynogodzin.
Przedsiębiorstwo wytwarzało 3 rodzaje wyrobów na trzy zlecenia produkcyjne: zlecenie 1 – 120 wyrobów, zlecenie 2 – 50 wyrobów, zlecenie 3 - 80 wyrobów. Poniesiono koszty:
Zlecenie 3
10 000
14 000
16 000
...
robo153