zasady insulinoterapi charakterystyka preparatow insuliny.pdf

Medyczne zabiegi ratunkowe

Semestr III, wykład

Zebrała i opracowała mgr I. Ratuszniak

Zasady insulinoterapii. Charakterystyka preparatów insuliny.

1. Rola insuliny w organizmie człowieka.

2. Charakterystyka preparatów insuliny.

3. Zasady stosowania insuliny.

Literatura

1. „ Wstrzyknięcia i wlewy dożylne "

L. Brożek, PZWL W-wa 1998r.

2. „Insulina i jej preparaty" - artykuł

lek. med. M. Pustkowskiego (źródło

internetowe)

1. Rola insuliny w organizmie człowieka

Insulinę odkryli w 1922 roku dwaj naukowcy Federick Banting i Charles Best. W 1923

roku uhonorowano to odkrycie nagrodą Nobla (Banting i Maclod).

Insulina jest hormonem wytwarzanym przez komórki 6 wysp Largenhansa trzustki.

Zasadnicze znaczenie hormon ten odgrywa w procesach przemiany materii. Wpływa na

gospodarkę węglowodanową białkową i tłuszczową.

Wpływ na przemianę węglowodanową polega na:

- ułatwieniu transportu glukozy przez błonę komórkową i wykorzystanie jej w komórkach

(insulina jest swoistym „kluczem otwierającym przejście" dla glukozy do wnętrza komórek);

- wzmaganiu glikogenezy (przetwarzania glukozy w glikogen) w wątrobie i mięśniach.

Wpływ na przemianę białkową polega na:

- ułatwianiu transportu aminokwasów przez błonę komórkową;

- ułatwieniu syntezy białek.

Wpływ na gospodarkę tłuszczową polega na:

- ułatwieniu wytwarzania lipidów;

- hamowaniu rozpadu tłuszczów.

Kiedy brakuje insuliny glukoza zawarta we krwi nie może przedostać się do komórek. W

zastępstwie glukozy uruchamiane są rezerwy innego „paliwa" - wolnych kwasów

tłuszczowych. Kwasy tłuszczowe uwalniane w nadmiarze ulegają przemianom do tzw. ciał

ketonowych, które zakwaszają organizm. Duży niedobór insuliny i uruchomienie wolnych

kwasów tłuszczowych może spowodować kwasicę i śpiączkę.

Równocześnie nadmiar glukozy z krwi przechodzi do moczu i pociąga za sobą wodę.

Tak rozwijają się typowe objawy cukrzycy: wielomocz, zwiększone pragnienie, wzmożony

apetyt (komórki są „głodne" bo nie otrzymują glukozy).

2. Charakterystyka preparatów insuliny

Insulinę dzielimy ze względu na:

- pochodzenie (zwierzęca i ludzka);

- stopień oczyszczenia (chromatograficznie oczyszczona wysoko oczyszczona);

- czas działania (krótko działająca, o średnio wydłużonym czasie działania i o maksymalnie

wydłużonym czasie działania)

Do niedawna insulinę wytwarzano wyłącznie z trzustek zwierząt rzeźnych - wołowa i

wieprzowa. Dzięki osiągnięciom inżynierii genetycznej i biotechnologii obecnie wykorzystuje

się insulinę ludzką. Bakteriom Escherichia coli lub drożdżom piekarskim w warunkach

laboratoryjnych podaje się wyizolowany ludzki gen sterujący produkcją insuliny. Zmienione

mikroorganizmy (chimery) oprócz swoich białek zaczynają produkować ludzką insulinę.

Dzięki tym procesom technologicznym medycyna poradziła sobie z problemem uczuleń i

wydłużeniem szybkości wchłaniania insuliny.

Aby wyeliminować niepożądane skutki działania insuliny zaczęto ją oczyszczać z takich

związków jak: proinsuliny, glikagonu, polipeptydów białkowych. Odbywa się to za pomocą

chromatografii. Jednorazowa chromatografia umożliwia uzyskanie insuliny jednoszczytowej

- ChO lub MP (monopack). Dalszy proces oczyszczania chromatograficznego pozwala na

uzyskanie preparatu wysoko oczyszczonego - WO łub MC (monokomponentny,

jednoskładnikowe). Należą tu także preparaty rzadkoantygenowe - RA (rarely antigenic) i

insuliny humanizowane - HM.

W celu wydłużenia czasu wchłaniania insuliny dodaje się do niej różne substancje, np.

protaminę, cynk. Tak powstają insuliny: protaminowo - cynkowe, cynkowe czy izofanowe.

Wydłużenie czasu działania (wchłaniania i szczytu działania) insuliny jest niezbędne do

wytworzenia takiego poziomu insuliny w organizmie aby zapewniał on wartości glukozy jak

najbardziej zbliżone do prawidłowego stężenia na czczo.

Ze względu na czas działania wyróżnia się:

- Insulinę krótko działającą - zaczyna działać w ciągu 30 minut od podania, szczyt osiąga po

2-4 godzinach, a całkowity czas działania wynosi 4-8 godzin (insulinę taka podaje się

kilka razy na dobę. Należy tu:

• Insulina Solutio Neutralis,

• Insulina Maxirapid,

• Insulina Actrapid.

- Preparaty o średnio wydłużonym czasie działania - zaczynają działać po 2-6 godzinach,

szczyt osiąga po 4 - 14 godzinach, a całkowity czas działania to 14 - 24 godziny. Insulinę ta

podaje się najczęściej 2 razy na dobę. Należy tu, np.:

• Insulina Isophanicum (NPH),

• Insulina Lente,

•

- Preparaty o maksymalnie wydłużonym czasie działania - początek działania po upływie 6 -

14 godzin, szczyt po 14-24 godzinach, a całkowity czas działania od 20 - 36 godzin. Należy

tu, np.. Insulina Ultraiente. Taką insulinę można podawać 1 raz na dobę.

Obecnie często stosowane są mieszanki insulin o krótkim i o średnio wydłużonym czasie

działania.

Pozostałe cechy preparatów insuliny to:

• stężenie w preparacie (40, 80, lub 100 jednostek w 1 ml)

• pH roztworu (odczyn kwaśny lub obojętny);

•

Insulina Monotard HM.

środki przeciwbakteryjne dodawane do preparatu.

Na rynku farmakologicznym istnieje wiele rodzajów insulin. Dawniej stosowano insuliny

pochodzenia zwierzęcego (wieprzowe, wołowe). Teraz stosuje się insuliny ludzkie

produkowane drogą inżynierii genetycznej oraz analogi insulin.

W zależności od czasu działania stosuje się:

Analogi insulin szybko działające (analog insuliny krótko działającej; początek działania po

10 min., szczyt po 1-2 godzin, czas działania do 4h)

• insulina L1SPRO - HU MA LOG,

• insulina AspArt - NovoRapid)

Insuliny krótko działające

• Actrapid HM - Novo Nordisk,

• Humuiin R - Eli Lilly,

• Insuman Rapid - Hoechst,

•

Gensułin R - Bioton)

Insuliny o pośrednim czasie działania

• Insulatard HM - Novo Nordisk,

• Humuiin N - Eli Lilly,

• Insuman Basal - Hoechst,

•

Gensulin N - Bioton)

Insuliny długo działające

• Ultratard HM - Novo Nordisk,

•

Humuiin U - Eli Lilly)

Długo działające analogi insulin

• insulina Glargine - Lantus,

• insulina Detemir)

W praktyce stosowane są również mieszanki insulinowe (insuliny złożone, dwufazowe),

składające się z:

•

Szybko działającego analogu insuliny oraz z zawiesiny protaminowej tego analogu

(zawiesina protaminowa wydłuża czas działania analogu i opóźnia wchłaniania dzięki

obecności protaminy)

Krótko działających insulin ludzkich z ludzką insuliną izofanową o pośrednim czasie

działania (w insulinie izofanowej dodatek protaminy i niewielkiej ilości cynku

opóźnia wchłanianie).

Mieszanki insulinowe chętnie stosowane są u osób starszych i mniej sprawnych.

INSULINY

LUDZłićiE

Insuliny krótkodziałające (5 - 7 godzin). Mają początek działania po 30-60 minutach,

natomiast szczyt obserwuje się po 2 - 4 godzinach.

• Humulin R (Eli Lilly)

• Actrapid HM (Novo Nordisk)

•

Insuliny o przedłużonym czasie działania (13-18 godzin). Maja początek działania po 1 -

godzinach, natomiast szczyt obserwuje się po 6 - 8 godzinach.

• Humulin N (Eli Lilly)

• Insulatard (Novo Nordisk)

•

Mieszanki insulin krótkodziałającej i insuliny o przedłużonym czasie działania w

odpowiednich proporcjach np.

• Humulin M3 (Eli Lilly)

• Mhctard 30 (Novo Nordisk)

• Mixtard 50 (Novo Nordisk)

•

fwsat/MV

ftNMo &Gue

Insuliny krótkodziałające (3-5 godzin)

• Humlog (Eli Lilly) ma początek działania po 0 - 15 minutach, natomiast szczyt

obserwuje sie po 40 - 60 minutach

• Novorapid (Novo Nordisk) ma początek działania 5-15 minutach, natomiast szczyt

działania obserwuje się po 1 - 2 godzinach

Insuliny o przedłużonym czasie działania (24 godziny). Mają początek działania po 1,5-2

godzinach, natomiast nie obserwuje się szczytu działania.

« Lantus (Aventis)

• Levemir (Novo Nordisk)

•

Mieszanki analogowe insuliny krótkodziałającej analogowej i insuliny o przedłużonym

czasie działania w odpowiednich proporcjach np.

• Humalog Mix 25 (Eli Lilly)

• Novo Mix 30 (Novo Nordisk)

Gensulin R (Bioton)

Gensulin N (Bioton)

Gensulin M 30 (Bioton)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: