opuźniacz światła kabiny.pdf

Opóźniacz

Do czego to służy?

Układ służy do opóźniania wyłączenia

lampki oświetlenia kabiny samochodu.

W ogromnej większości tańszych samo−

chodów żarówka oświetlenia wnętrza

(montowana na suficie) zaświeca się w

momencie otwarcia którychkolwiek

drzwi i natychmiast gaśnie po ich za−

mknięciu. W wielu przypadkach pożąda−

ne jest, by światło nie gasło od razu. W

czasie, gdy lampka powoli gaśnie można

spokojnie trafić kluczykiem do stacyjki

bądź wyłączyć immobilizer lub alarm. Nie

ulega też wątpliwości, że powolne gaś−

nięcie światła jest efektowne. Nawet

stary maluch zyska przez ten układ tro−

chę elegancji, nie wspominając o nowo−

cześniejszych i większych samocho−

dach.Podstawową zaletą układu jest nie

tylko jego prostota − równie prosta jest

jego instalacja w samochodzie. Z wyko−

naniem i instalacją poradzi sobie dosło−

wnie każdy. Nie jest wymagana ingeren−

cja w instalację elektryczną pojazdu − ma−

leńki układzik umieszcza się wprost

w lampce sufitowej i dołącza dwoma

przewodami do istniejącego tam ręczne−

go włącznika tejże lampki.

densatora w stanie spoczynku. W chwili

rozwarcia styku (zamknięcie drzwi) ża−

rówka nie gaśnie od razu, ponieważ prąd

płynie przez tranzystory T1 i T2. Czas

gaśnięcia żarówki wyznaczony jest w su−

mie przez pojemność C1, a także rezy−

stancję R1 i wzmocnienie prądowe tran−

zystorów. Tranzystory T1, T2 tworzą

zmodyfikowany układ Darlingtona o

wzmocnieniu rzędu 10000 i więcej,

przez co prąd bazy tranzystora T1 jest

porównywalny z prądem płynącym przez

rezystor R1 w czasie ładowania konden−

satora. W praktyce czas gaśnięcia lamp−

ki jest znacznie dłuższy od stałej czaso−

wej R1*C1.Rezystor R1 może być zastą−

piony potencjometrem, jednak ze wzglę−

du na fakt, że układ będzie pracował tak−

że w niesprzyjających warunkach (mróz,

wilgoć), lepiej zastosować rezystor stały.

Jego wartość należy dobrać ekspery−

mentalnie. Nie jest możliwe podanie

wzoru na czas gaśnięcia, ponieważ czas

ten zależy w dużym stopniu od wzmoc−

nienia użytych tranzystorów. Ze względu

na wspomnianą wilgoć rezystor R1 nie

powinien mieć więcej niż 100...220k

w obudowie TO−220 żadnego radiatora

nie potrzeba.

Montaż i uruchomienie

Układ można zmontować na malej płytce

drukowanej, pokazanej na rysunku 2, al−

bo prościej − “w pająku”. W każdym

przypadku maleńki układzik bez proble−

mu zmieści się do wnętrza lampki o−

świetlenia wnętrza. Montaż nie sprawi

trudności, byleby się nie pomylić. Układ

nie wymaga uruchamiania i pracuje od

razu, jednak w praktyce, przed ostatecz−

nym wmontowaniem do wnętrza lampki

warto przeprowadzić próbę w rzeczywi−

stych warunkach i ewentualnie dobrać

wartości elementów C1 i R1.Podczas

montażu należy zwracać szczególną u−

wagę na biegunowość. Przy odwrotnym

dołączeniu do styków wyłącznika układ

nie ulegnie uszkodzeniu, tylko żarówka

będzie ciągle świecić słabym świat−

łem.Układ modelowy w

stanie spoczynku pobierał

poniżej 0,2

Jak to działa?

Schemat ideowy układu pokazany jest

na rysunku 1. Styk S1 jest oryginalnym

wyłącznikiem wbudowanym w lampkę

sufitową. W stanie spoczynku styk lamp−

ki (i wyłączniki drzwiowe) są rozwarte.

Kondensator C1 jest w pełni naładowa−

ny, przez rezystor R1 prąd nie płynie i

tranzystory nie przewodzą. W chwili ot−

warcia drzwi (lub ręcznego włączenia

lampki) prąd płynie przez któryś ze sty−

ków i żarówka zaczyna świecić. Jedno−

cześnie rozładowuje się kondensator C1

przez diodę D1 i zwarty styk. Dioda jest

potrzebna właśnie do rozładowania kon−

A prądu, czyli

tyle co nic, a czas gaśnięcia

z jedną żarówką 5W 12V

wynosił około 20 sekund.

Jeśli potrzebny będzie dłuższy czas o−

późnienia, należy zwiększyć pojemność

C1. Typy tranzystorów podane na sche−

macie i w wykazie nie są krytyczne −

można tu zastosować dowolny tranzy−

stor małej mocy PNP (BC177...179,

BC307, itp.) oraz dowolny tranzystor

NPN o prądzie kolektora powyżej 1A (w

obudowie TO−220 lub starej TO−3). Tran−

zystor mocy T2 będzie się grzał tylko

podczas gaśnięcia żarówki. Największa

moc wydzieli się w nim mniej więcej w

połowie “gaśnięcia” (“mniej więcej” ze

względu na nieliniowość charakterystyki

prądowo−napieciowej żarówki). Gdyby

czas gaśnięcia był wyjątkowo długi, a

moc żarówek lampki wynosiłaby 10W

lub więcej, warto zastosować maleńki

radiator do tranzystora T2, jak na fotogra−

fii wstępnej. Przy mocy żarówek 5W (ty−

powa wartość) do tranzystora mocy T2

Rys. 2 Schemat montażowy

Zbigniew Orłowski

Od Redakcji: W czasie przygotowywania

tego projektu do publikacji dwóch

Czytelników nadesłało bardzo podobne

schematy.

Wykaz elementów

C1:

F/16V

R1:

100k

D1:

1N4148 (dowolna krzemowa)

T1:

BC558B (dowolny PNP)

T2:

BDP285 (dowolny NPN mocy)

Rys. 1 Schemat ideowy

E LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 5/99

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: