12
POLITECHNKA ŚLĄSKA w KATOWICACH
Wydział Inżynierii Materiałowej, Metalurgii i Transportu
Temat pracy:
RACHUNKOWOŚĆ I KSIĘGOWOŚĆ
W PRZEDSIĘBIORSTWIE.
Pracę wykonali:
BUBROWSKI Sebastian
GRZEGORZEK Piotr
SPIS TREŚCI
1. Istota rachunkowości 2
2. Przedmiot i podmiot rachunkowości 4
3. Zadania rachunkowości 5
4. Jednostki zobowiązane do prowadzenia rachunkowości 5
5. Klasyfikacja środków gospodarczych 6
6. Źródła pochodzenia środków gospodarczych 8
7. Bilansowanie środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia 9
8. Rachunek wyników (zysków i strat) 11
LITERATURA
1. Irena Olchowicz, Podstawy rachunkowości, Wyd. Dyfin, Warszawa 1998.
2. Jan Matuszkiewicz, Piotr Matuszkiewicz, Rachunkowość od podstaw, Wyd. Finans-Servis, Warszawa 1997.
1. ISTOTA RACHUNKOWOŚCI.
Na wynik działalności jednostki gospodarczej oddziaływuje szereg czynników zależnych i niezależnych od danej jednostki, odzwierciedlanych przez poniesione koszty i zrealizowane przychody ze sprzedaży oraz wzajemne relacje pomiędzy tymi podstawowymi dla funkcjonowania jednostki kategoriami ekonomicznymi. Dlatego podlegają one wieloaspektowej ewidencji, kontroli i ocenie, tak, aby zarządzający daną jednostką w imieniu ich właścicieli, a także sami właściciele mogli być informowani na bieżąco o poziomie kosztów i przychodów, operatywnie zarządzać i trafnie oceniać przyszłość ekonomiczną jednostki.
Jednostka gospodarcza każdego typu realizując działalność gospodarczą wchodzi w umowne związki z kontrahentami, z którymi zawiera transakcje kupna-sprzedaży. W wyniku tych transakcji powstają rozrachunki w postaci należności i zobowiązań, które powinny być regulowane terminowo dla zachowania wiarygodności jednostki gospodarczej. Dlatego każda jednostka gospodarcza musi posiadać szczegółowe informacje o wysokości i terminach rozliczeń, a także na bieżąco śledzić czy jest wypłacalna.
Korzyści osiągane z działalności gospodarczej przypadają przede wszystkim jej właścicielom, jednakże w pierwszej kolejności część zysku ustawowo należy przekazać do budżetu. Skarb Państwa chce być informowany, czy jego udział w zysku jest ustalany rzetelnie. Oceny tej na podstawie ksiąg rachunkowych dokonują urzędnicy skarbowi.
Źródłem większości tych informacji ekonomicznych jest rachunkowość, bowiem celem jej prowadzenia jest dostarczanie bieżących informacji dla potrzeb zarządzania, a także ustalanie i informowanie o wyniku działalności i stanie majątkowym i finansowym jednostki gospodarczej na koniec każdego okresu sprawozdawczego, ewentualnie na każdy inny ważny moment np. zmiany prawnej, bądź likwidacji jednostki.
Dlatego RACHUNKOWOŚĆ trzeba zdefiniować jako system informacyjny danej jednostki gospodarczej. Dokonuje ona bowiem identyfikacji, pomiaru, zbierania i przetwarzania danych, analizy i oceny zjawisk i procesów gospodarczych oraz przekazuje informacje finansowe różnym użytkownikom.
Innymi słowy rachunkowość stanowi oparty na dokumentach, zamknięty i bilansujący się system ewidencji gospodarczej. Ujmuje ona w sposób systematyczny i ciągły, przebieg oraz skutki procesów gospodarczych występujących w jednostce gospodarczej tj. procesów zaopatrzenia, produkcji, zbytu i finansowania. Rachunkowość posługuje się miernikiem pieniężnym i w pieniądzu wyraża przebieg zjawisk gospodarczych.
Zatem rachunkowość zajmuje się liczbowym ujęciem i interpretacją - dla celów poznawczych i decyzyjnych - zjawisk i procesów zachodzących w jednostkach gospodarczych.
Omawiając pojęcie rachunkowości należy również zwrócić uwagę na zakres rachunkowości i jej elementy składowe:
1. Księgowość to podstawowy element rachunkowości. Stanowi ona jej część rejestracyjną (ewidencyjną), której efektem jest odzwierciedlenie zmian w majątku i jego stanów, źródeł pochodzenia majątku oraz efektów działalności jednostki gospodarczej. Księgowość stanowi tym samym prowadzenie ksiąg rachunkowych. Mianem tym określa się również służbę organizacyjną jednostki gospodarczej zajmującą się prowadzeniem tychże ksiąg.
2. Rachunek kosztów to następny element rachunkowości. Obejmuje on ewidencję, kalkulację, analizę i planowanie kosztów. Służy do oceny do oceny sytuacji w zakresie ponoszenia kosztów, ich kontroli i podejmowania decyzji gospodarczych. Dołączane do rachunku kosztów elementy planowania i zarządzania finansami powodują, iż ta część rachunkowości jest coraz częściej traktowana jako odrębny element rachunkowości.
3. Sprawozdawczość finansowa jest elementem rachunkowości zintegrowanym z księgowością, a także rachunkiem kosztów. Jest ona zestawieniem informacji charakteryzujących stan majątkowy i sytuację finansową oraz efekty działalności jednostki gospodarczej sporządzonym na określony moment i w określonej formie. Zasadniczo sprawozdanie finansowe jest sporządzane na koniec roku obrotowego.
Rachunkowość w Polsce jest prowadzona według zasad wzorowanych na Międzynarodowych Standardach Rachunkowości i Dyrektywach EWG zawartych w ustawie z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz.U. nr 121, poz. 591).
W ustawie tej zawarto przepisy składające się na sposób prowadzenia rachunkowości, a mianowicie:
- opis przyjętych zasad rachunkowości,
- sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych,
- zasady dokonywania inwentaryzacji,
- wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, i inne.
2. PRZEDMIOT I PODMIOT RACHUNKOWOŚCI.
Określenie przedmiotu rachunkowości jest ściśle związane z przedmiotem działania jednostki gospodarczej. Ponieważ jednostki gospodarcze mogą prowadzić bardzo różną działalność, określenie przedmiotu rachunkowości musi być odpowiednio uogólnione.
Zazwyczaj określa się, że przedmiotem rachunkowości są występujące w jednostkach gospodarczych zjawiska i procesy gospodarcze wpływające na stan i strukturę majątku, źródła jego finansowania oraz efekty działania.
Podmiotami rachunkowości są wszystkie jednostki gospodarcze prowadzące rachunkowość z formalnego obowiązku bądź z wyboru.
Różna może być ich forma własności, organizacja, zakres i rodzaje działalności. Warunkiem uznania danej jednostki za podmiot rachunkowości jest jej majątkowe wyodrębnienie. Wyodrębnienie to może być dokonane w sposób formalnoprawny, na podstawie ustaleń statutowych, lub tylko umownie przez wyodrębnienie jednostki w samej rachunkowości jako samodzielnie bilansującej np. w ramach jednostki wielozakładowej - odrębnych zakładów prowadzących odrębną ewidencję i sporządzających samodzielnie sprawozdanie finansowe, które staje się elementem sprawozdania łącznego.
Wyodrębnienie majątkowe podmiotu rachunkowości ma:
- po pierwsze: znaczenie ekonomiczne, które oznacza oddzielenie majątku jednostki od majątku właścicieli, a tym samym realizację na własny rachunek przychodów i ponoszenie kosztów, zaciąganie i spłatę pożyczek, kredytów i zobowiązań,
- po drugie: znaczenie metodologiczne, bowiem na koncepcji podmiotu gospodarczego opiera się cała budowa rachunkowości: interpretacja faktów gospodarczych oraz kształt sprawozdań finansowych.
Podmiotami rachunkowości z punktu widzenia formalnego są:
® wszystkie osoby prawne (przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielcze, spółki kapitałowe),
® jednostki nie posiadające osobowości prawnej (spółki osobowe: cywilna, jawna, komandytowa oraz niektóre jednostki państwowe),
® osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na szerszą skalę.
3. ZADANIA RACHUNKOWOŚCI.
Rachunkowość stosując właściwe jej metody ma za zadanie dostarczenie podstawowych wiadomości o działalności danej jednostki gospodarczej.
Rachunkowości stawia się zazwyczaj 3 zadania:
1. obiektywne informowanie zewnętrznych użytkowników informacji dostarczanych przez rachunkowość, a w szczególności: potencjalnych inwestorów, banków i innych pożyczkodawców, wierzycieli, agend rządowych, pracowników i ich związków;
2. kontrola działalności, a zwłaszcza ochrona interesów jednostki gospodarczej,
3. dostarczanie danych przydatnych do zarządzania.
Dla realizacji tych zadań rachunkowość jednostki gospodarczej powinna w szczególności informować o:
· stanie składników majątkowych i źródłach ich pochodzenia (finansowania) oraz wszelkich zmianach, powstających w trakcie działalności,
· zużyciu składników majątkowych w toku działalności,
· wykonaniu zadań gospodarczych, sprecyzowanych w zamierzeniach, np. planie finansowo-gospodarczym danej jednostki,
· finansowych rezultatach działalności jednostki, dzięki rejestrowaniu osiąganych wyników finansowych,
· wykorzystaniu zysku osiągniętego w rezultacie działalności gospodarczej.
4. JEDNOSTKI ZOBOWIĄZANE DO PROWADZENIA RACHUNKOWOŚCI.
Jednostki gospodarce w zależności od ich wielkości i formy prawnej mogą być:
- zobowiązane do prowadzenia rachunkowości,
- zobowiązane do prowadzenia uproszczonej ewidencji,
- zwolnione z obowiązku prowadzenia ewidencji.
Do prowadzenia rachunkowości według zasad określonych w Ustawie zobowiązane są wszystkie jednostki prowadzące działalność gospodarczą oraz działalność niezarobkową, bez względu na ich formę prawną oraz przedmiot działalności.
Nie są objęte Ustawą:
- Skarb Państwa i Narodowy Bank Polski,
- osoby fizyczne i spółki cywilne, których przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy były mniejsze niż równowartość 400.000 ECU, chyba, że same chcą prowadzić rachunkowość w sposób określony w Ustawie.
Jeżeli osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz spółki cywilne osiągają przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów mniejsze niż 400.000 ECU, mogą nie prowadzić rachunkowości. Wówczas może na nich ciążyć obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji w postaci:
- podatkowej księgi przychodów, która stanowi podstawę wymiaru podatku dochodowego;
- podatkowej księgi przychodów ze sprzedaży, w przypadku opodatkowania podatkiem dochodowym przychodów.
W niektórych przypadkach podatnicy wykonujący działalność gospodarczą na niewielką skalę mogą płacić zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Wtedy nie prowadzą oni w zasadzie żadnej ewidencji.
5. KLASYFIKACJA ŚRODKÓW GOSPODARCZYCH.
Składniki majątkowe, którymi rozporządza każda jednostka gospodarcza nazywamy środkami gospodarczymi.
Środki gospodarcze dzielimy na następujące 2 główne grupy:
Ø majątek trwały - czyli składniki trwale zaangażowane w jednostce (dłużej niż 1 rok),
Ø majątek obrotowy - składniki pozostające w trwałym obrocie.
W ramach tych grup następuje dalszy podział środków według postaci w jakiej one występują.
Majątek trwały dzieli się na:
1. Wartości niematerialne i prawne - są to koszty nabycia praw majątkowych (np. licencji, patentów, praw autorskich, oprogramowania komputerów, itp.)
2. Rzeczowy majątek trwały - to budynki, grunty, maszyny, urządzenia, środki transportu,
3. Finansowy majątek trwały - czyli trwale zaangażowane środki pieniężne (dłużej niż 1 rok) w akcje, obligacje, udziały, długoterminowe pożyczki, lokaty pieniężne itp.
4. Należności długoterminowe - to należne jednostce sumy, które zostaną spłacone po okresie dłuższym od 1 roku.
Majątek obrotowy dzieli się na:
1. Rzeczowe składniki majątku obrotowego na które składają się zapasy materiałów, produktów gotowych, produkcji nie zakończonej oraz towarów,
2. Należności - to sumy należne od innych, przede wszystkim z tytułu sprzedaży produktów i towarów,
3. Papiery wartościowe - przeznaczone do obrotu obejmują akcje, obligacje i inne papiery wartościowe, nabyte głównie w celach handlowych (okres posiadania krótszy niż 1 rok),
4. Środki pieniężne ...
rafulus