Fizjologia_29-37_Jacek.doc

29.  Korowa kontrola ruchu

Korowa kontrola ruch odpowiada za ruchy dowolne, zamierzone i skomplikowane. Zalicza się do korowej kontroli ruchowej następujące elementy mózgowia:

·         Ruchowa reprezentacja korowa dzieląca się na:

i.  Pierwszorzędową – jest to ośrodek świadomej kontroli ruchu i odpowiada za kontrolowanie precyzji i dokładności ruchów mięśni. Okolice które wymagają najbardziej precyzyjnej kontroli ruchów np. ręka, mają największą reprezentacje ( skupisko komórek piramidowych reprezentujących daną grupę mięsni), a zatem lepszą kontrolę nerwową. Są to reprezentacje dla pojedynczych mięsni.

ii.                       Drugorzędową – obejmuję wyłącznie ośrodki dla mięsni twarzy po tej samej stronie ciała i znajduję się poniżej Pierwszorzędowej.

iii.                    Dodatkowe pola ruchowe- znajduje się w korze mózgu po stronie wewnętrznej półkul mózgu i zwierają podobnie jak pierwszorzędowe pełną mapę całego ciała, lecz reprezentacje dopowiadają za całe grupy mięśniowe.

·         Zwoje postawy – ( Jądra podstawy) nie są częścią kory mózgu. Lecz skupiskiem szarej substancji „zawieszonej:” w substancji białej, znajdującej się pod korą ( w głębi). Biorą udział w wyzwalaniu ruchów ciągłych i przerywanych oraz pomagają kontrolować postawę ciała i napięcie mięśni.

·         Móżdżek –  Sam nie inicjuje ruchów ale współuczestniczy w kontroli ruchów powstających w korze mózgu i zwojach postawy. Niezbędny przy wykonywaniu nagłych raptownych ruchów. Pomaga w koordynowaniu ruchów i płynnym łączeniu ich. Koryguje zwiększa płynności ruchów. Porównuje plan ruchu powstały w korze mózgu z informacjami od mięśni i receptorów i koryguje go.

·         Enagramy – pamięć ruchowa. Nauczone ruchy są zapamiętywane w mózgu  i dzięki temu łatwiej i szybciej możemy je później wykonywać

30.  Pamięć – rodzaje

·         Pamięć długotrwała - lata.

·         Pamięć krótkotrwała, operacyjna - do minut, przy ciągłym odświeżaniu godzin; jest częścią złożonego mechanizmu pamięci roboczej,

·         Pamięć natychmiastowa, ikonograficzna, pętla fonologiczna - do kilku sekund.

·         Pamięć rozpoznawcza (recognition memory) - rozpoznanie, że już to widziałem, choć pewnie bym sobie sam nie przypomniał.

·         Pamięć opisowa (deklaratywna): epizodyczna (pamięć autobiograficzna) i pamięć semantyczna (fakty, wiedza ogólna).

·         Pamięć nie opisowa (niedeklaratywna) to pamięć proceduralna (sekwencje czynności, umiejętności), odruchów warunkowych (gotowości reakcji, dyspozycyjności), habituacja-sentetyzacja (nieasocjacyjna) oraz torowanie (priming).

Pamięć może być jawna (świadoma, explicit), czyli taka, którą można sobie uświadomić (a więc w jawny sposób skojarzyć); pamięć może być utajona (nieświadoma, implicit), a więc wpływająca na działanie mózgu w sposób utajony.  Układ pamięci emocjonalnej to często pamięć utajona, ale dzięki połączeniom hipokamp-kora przejściowa-ciało migdałowate niektóre wpływy mogą stać się jawna, chociaż nietrudno tu o błędy w interpretacji.

Pamięć obrazowa
Dotyczy nie tylko obrazów wzrokowych, ale także obrazów innych modalności: słuchowych, dotykowych, smakowych i węchowych i doznań ruchowych- Pamięć ruchów-nawyki, często wspierana jest określeniami słownymi, najczęściej w okresie zapamiętywania. Określenia słowne mogą wspierać również pamięć innych modalności zmysłowych. Ludzie różnią się tą pamięcią w zależności od analizatora, który bierzemy pod uwagę. Należałoby raczej mówić o pamięci jako właściwości poszczególnych analizatorów. Dobry wzrok nie musi współwystępować z dobrym słuchem. Istnieją jednak anatomiczne struktury biorące udział we wszystkich procesach pamięci tak, że uszkodzenie ich powoduje ogólne zaburzenia.
 

Werbalizacja- nazywanie głośno lub w myśli tego, co jest przedmiotem percepcji. Jeżeli wystarcza pamięć owych słów, zapamiętywanie, przechowywanie i przypominanie odpowiadających im obrazów wzrokowych lub słuchowych może nie mieć wpływu na efekt, na podstawie którego wnioskujemy o pamięci.
Ludzie różnię się między sobą pod względem werbalizacji. Np. dzieci na różnych etapach rozwoju. Jeśli chcemy wnioskować o pamięci poszczególnych analizatorów, musimy mieć wgląd w proces werbalizacji.
W przypadku spostrzegania wzrokowego informacje o bodźcach docierają bezpośrednio do innych okolic mózgu niż wówczas gdy spostrzeganie dokonuje się przy udziale kinestezji i dotyku życiu dziecka następuje ewolucja od spostrzegania monosensorycznego poszczególnych cech przedmiotów do spostrzegania polisensorycznego.
 

Pamięć słowna
Pamięć myśli dotyczy związków sensownych formułowanych słownie, a więc treści dostępnych jedynie człowiekowi. Jest on specyficznie ludzki.
Istnieją powiązania między treściami słownymi i obrazowymi. Treści myślowe mogą być wspierane obrazami i pamięć zatraca wtedy charakter czysto słowny. Np. czytając książkę wyobrażamy sobie opisy zdarzeń w sposób obrazowy.
 

Pamięć uczuć
Dotyczy przeżyć emocjonalnych. Pamięć dotyczy zarówno przedmiotu spostrzeżenia ja i stosunku do niego. Pamiętamy radość, smutek, lęk jaki przeżyliśmy. Ponadto stany em. Towarzyszące poznaniu wpływają na pamięć obrazów i myśli.

Pamięć Sematyczna

Jest to rodzaj pamięci, który wymaga od swojego użytkownika znajomości języka. Jego głównym zadaniem jest możności pamiętania przez przedmiot treści i znaczeń pojęć.

Pamięć Epizodyczna

Ma za swój przedmiot czyste doznania zmysłowe, zdarzenia i epizody. Stanowi ona pamięć o tym co zaszło.

Pamięć Autobiograficzna.

Stanowi ona o naszych doświadczeniach życiowych

Pamięć Sensoryczna ( ultraktótkotrwała )

31.  Serce jako pompa – Serce jest pompą ssąco-tłoczącą, położoną w klatce piersiowej w części określanej anatomicznie jako śródpiersie środkowe. Z zewnątrz otoczone jest workiem zwanym osierdziem. Serce jest mięśniem o specyficznej, właściwej tylko dla niego budowie, zupełnie różnej od mięśni szkieletowych, czy też mięśniówki np. jelit. Serce jest podzielone na cztery części: dwie górne nazywane są przedsionkami, a dwie dolne komorami. Od wewnątrz jamy serca wyściełane są warstwą tkanki łącznej zwanej wsierdziem. Pojemność wszystkich jam serca wynosi 500-750 ml.

Lewą część serca, tj. przedsionek lewy i komorę lewą, określa się jako "serce lewe" lub tętnicze, część zaś prawą tj. przedsionek prawy i prawą komorę jako "serce prawe" lub żylne, z uwagi na rodzaj krwi przepływającej przez te części serca. Przedsionki serca mają ścianę znacznie cieńszą od ścian komór. Przedsionki (prawy od lewego) i komory (prawa od lewej) oddzielone są przegrodą (przedsionkową i komorową), natomiast przedsionek prawy łączy się z prawą komorą przez zastawkę trójdzielną, a lewy z lewą komorą przez zastawkę dwudzielną (mitralną). Prawy przedsionek otrzymuje krew odtlenowaną powracającą żyłami z całego ciała i dostarcza ją przez zastawkę trójdzielną do prawej komory. Prawa komora pompuje krew przez zastawkę tętnicy płucnej do tętnicy o tej samej nazwie i następnie do płuc. Do lewego przedsionka utlenowana krew wpływa żyłami płucnymi i następnie przepływa przez zastawkę mitralną do lewej komory. Lewa komora pompuje krew przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy zwanej aortą i dalej naczyniami do całego ciała. Między jamami serca oraz między jamami serca i dużymi naczyniami znajdują się zastawki serca. Powstały one ze zdwojenia blaszek wsierdzia i stanowią jakby "wentyle" regulujące przepływ krwi przez serce.

32.  Duży i mały obieg krwi –

Składają się one z : serca( pompa), naczyń tętniczych (wysokociśnieniowego systemu rozprowadzania), naczyń włosowatych(naczyń wymiany) i żył(niskociśnieniowego systemu zbierania i powrotu krwi).

Obieg duży – zaczyna się w lewej komorze a kończy w prawym przedsionku serce. Rozprowadza utrlenowaną krew po całym organizmie.

Obieg mały ( płucny) – zaczyna się w prawej komorze a kończy w lewym przedsionku. Dostarcza krew do płuc gdzie następuje wymiana gazowa, wydalenie dwutlenku węgla i pobranie tlenu. Ciśnie w obiegu małym jest znacznie mniejsze niż w dużym.

33.  Hemodynamika- są to dynamiczne cechy krążenia krwi w układzie krwionośnym takie jak:

Ciśnienie skurczowe w lewej komorze jest pięciokrotnie wyższe od ciśnienia skurczowego w komorze prawej. Mimo tej różnicy ciśnień objętość krwi wyrzucanej z komór podczas ich skurczu jest zbliżona.

Objętość wyrzutowa serca - SV (stroke volume) - jest to objętość krwi wytłoczona przez jedną z komór serca podczas jej skurczu. U dorosłego mężczyzny objętość krwi wytłoczonej przez komorę podczas skurczu wynosi około 70-75 ml.

Pojemność minutowa (cardiac output) - jest to pojemność krwi wytłoczonej przez jedną z komór w czasie jednej minuty. Pojemność minutową oblicza się mnożąc objętość wyrzutową przez liczbę skurczów w czasie jednej minuty.

Wskaźnik sercowy (cardiac index) - jest to wskaźnik, który jest stosunkiem pojemności minutowej serca do powierzchni ciała. Pojemność minutowa serca w spoczynku przeliczona jest na 1 metr kwadratowy powierzchni ciała (ok. 3, 2 L/min./metr kwadratowy.

34.  Objętość i ciśnienie krwi tętniczej

Objętość krwi w całym organizmie wynosi od 6% do 8% masy ciała, co odpowiada około 5 litrom.

Ciśnie krwi jest to siła, z jaką działa krew na ścianki naczyń. Ciśnienie jest najwyższe w lewej komorze podczas skurczu, i stopniowo maleje, gdy krew przepływa przez kolejne obszary naczyń krwionośnych, by w przedsionku prawym osiągnąć najmniejszą wartość. Tą różnice ciśnień nazywamy gradientem.

Prawidłowe ciśnienie skurczowe  równe jest 120mmHg. Prawidłowe rozkurczowe 80mmHg. Podczas max wysiłku fizycznego skurczowe wzrasta do 200mmHg, a gdy wzrośnie powyżej 250mmHg należy zakończyć ćwiczenie dla bezpieczeństwa osoby ćwiczącej. To samo odnosi się do rozkurczowego tyle tylko że powyżej 110mmHg powinno się zakończyć ćwiczenie. Ciśnienie rozkurczowe pod czas wysiłku albo się nie zmienia albo nieznacznie wzrasta.

Ciśnienie tętna ( ciśnienie plusowe) to różnica między ciśnieniem skurczowym a rozkurczowym. Np. 120mmHg–80mmHg=40mmHg (Ciśnienie tętnicze).

Średnie ciśnie tętnicze wilcza się : do ciśnienia rozkurczowego dodaje się 1/3 wartości ciśnienia tętna, gdyż faza rozkurczu serca trwa dłużej niż skurczu. Np. dla cisnienia skurczowego 120mmHg i rozkurczowego 80mmHg cisnienie średnie wynosi 93,gdyż 80+[1/3*(120-80)]=93 Ciśnienie średnie wzrasta wraz z ciśnienie skurczowym i rozkurczowym

Gradient ciśnień powoduje przepływ krwi. Jest to różnica ciśnień krwi w układzie krwionośnym, jest to siła napędowa powodująca stały przepływ krwi.

35.  Tętno – cechy

To rytmiczne podnoszenie się i zapadanie ścian tętnic pod wpływem skurczu komór. Fala tętna rozchodzi się z szybkością ok. 9m/s a prąd krwi 0,5 m/s. możemy wyczuć go wszędzie tam gdzie tętnice przebiegają powierzchniowo (t.promieniowa, t,szyjna wspólna, t.grzbietowa stopy, t.biordowa).
Cechy tętna: szybkość (liczba /min), miarowość (jednakowy odstęp), napięcie (wyraźnie wyczuwalne), twardość- miękkość,

36.  Skurcz mięśnia sercoweg

Serce w czasie spoczynku wykonuje 70-75 skurczów na minutę. Objętość krwi wyrzucana z jednej komory podczas skurczu wynosi ok. 70 ml, zatem objętość wyrzutowa w spoczynku wynosi ok. 5 litrów/min.

Częstość skurczów serca reguluje układ nerwowy. Wzrost aktywności układu współczulnego - przyspiesza czynność serca a wzrost aktywności włókien przywspółczulnych zwalnia

Objętość wyrzutowa serca zmienia się zależnie od kurczliwości komór, ciśnienia tętniczego i objętości krwi w komorze na początku skurczu.

Skurcz komór (systole) powoduje zamknięcie zastawek przedsionkowo - komorowych co zapobiega cofaniu się krwi do przedsionków. Jednocześnie zastawka aorty i zastawka pnia płucnego są otwarte, umożliwiając wydostanie się krwi na obwód.

W czasie rozkurczu komór (diastole) mają miejsce zjawiska odwrotne. Zastawki przedsionkowo - komorowe otwierają się (krew napływa do komór), a zastawki aorty i pnia płucnego zostają zamknięte, co zapobiega cofaniu się krwi z tych naczyń.
Przepływ krwi w sercu daje zjawiska osłuchowe nazywane tonami serca. Skurcz komór podczas którego strumień krwi uderza w zamknięte zastawki przedsionkowo - komorowe słyszalny jest jako pierwszy (skurczowy ton serca). Uderzenie krwi cofającej się w aorcie i pniu płucnym, która natrafia na zamknięte zastawki odpowiednio aorty i p. płucnego słyszalne jest jako drugi (rozkurczowy ton serca)

37.  Aktywność elektryczna serca.

Komórki mięśnia sercowego - kardiomiocyty charakteryzują się automatyzmem. Jest to zdolność do samoistnego rozprzestrzeniania się fali pobudzenia w mięśniówce serca. Rytm serca czyli ilość jego uderzeń na minutę określany jest aktywnością węzła zatokowo - przedsionkowego - SA (łac.nodus sinuatrialis). Mięsień sercowy przedsionków komór łączy tzw. układ bodźcotwórczo-przewodzący, który automatycznie powoduje naprzemienne skurcze przedsionków i komór. Składa się on z węzła zatokowego, węzła przedsionkowo-komorowego i odchodzącego od niego pęczka Hissa dzielącego się na dwie gałęzie. Te gałęzie dzielą się na gałązki kończące się włóknami Purkyniego w mięśniu komór.
Węzeł zatokowo - przedsionkowy umiejscowiony jest w miejscu ujścia żyły głównej górnej do prawego przedsionka serca. Czynność węzła zatokowo - przedsionkowego regulowana jest przez autonomiczny układ nerwowy (niezależny od woli człowieka). Układ współczulny składa się z dwóch komponent - współczulnej i przywspółczulnej. Pobudzanie układu współczulnego objawia się przyspieszeniem akcji serca. Pobudzenie układu przywspółczulnego objawia się zwolnieniem akcji serca - działanie hamujące na węzeł zatokowo - przedsionkowy.
Fala pobudzenia, która powstaje w tym węźle nie jest rejestrowana w EKG do chwili wyjścia poza jego obręb. Bodziec elektryczny opuszczając węzeł zatokowo - przedsionkowy (SA) szerzy się równocześnie w drogach przewodzenia w obszarze przedsionków i w komórkach mięśniowych (są to drogi fizjologiczne - anatomicznie nie są różnicowane).
Węzeł przedsionkowo - komorowy (AV) umiejscowiony jest na dnie przedsionka prawego między nim a komorą prawą. W węźle tym impulsy elektryczne są zwalniane - kontrola odgórnie narzuconego rytmu przez węzeł S.A.
Węzeł międzykomorowy Pęczek Hissa przejście włókien pęczka przedsionkowo - komorowego we właściwą mięśniówkę serca odbywa się u podstawy mięśni brodawkowatych. Rozgałęzienia końcowe w postaci tzw. włókien Purkinjego przez beleczki mięśniowe wstępują wstecznie ku górze zarówno w prawej jak i lewej komorze.