20.Czucie kinestetyczne
21.Wzrok i widzenie
Wzrok, zmysł wzroku – zdolność do odbierania bodźców świetlnych ze środowiska oraz ogół czynności związanych analizą tych bodźców, czyli widzeniem. Narządem wyspecjalizowanym do rejestrowania obrazu jest oko czyli gałka oczna otoczona aparatem ochronnym (brwi, powieki, rzęsy i narząd łzowy). Przystosowanie oka do pełnienia tych funkcji umożliwia:
· rozpoznawanie kształtów,
· ocenianie odległości położenia obiektów od oka,
· rozróżnianie barw.
Mechanizm widzenia.
Promienie świetlne odbite od otaczających nas przedmiotów, które obserwujemy, przechodzą najpierw przez rogówkę, potem światło przechodzi przez soczewkę i ciało szkliste. Promienie padające na rogówkę i soczewkę załamują się i skupiają w ognisku leżącym na siatkówce. Obraz jaki powstaje na siatkówce, jest rzeczywisty, pomniejszony i odwrócony.I właśnie rolą ośrodka wzrokowego mózgu (znajduje się w płacie potylicznym kory mózgowej) jest właściwa interpretacja odbieranego obrazu i jego odwrócenie. Zanim sygnały nerwowe opuszczą oko i podążą nerwem wzrokowym do mózgu, zostają wstępnie obrobione i przetworzone przez komórki nerwowe siatkówki, które otrzymały „surowe dane” ze światłoczułych czopków i pręcików. Powstający obraz zostaje najpierw podzielony na części składowe lub cechy, takie jak zarys, kształt, barwa i ruch. Składniki te są następnie analizowane przez odrębne struktury pola wzrokowego kory mózgowej. Pole to składa wszystkie elementy w całość i porównuje otrzymany obraz z naszymi wspomnieniami i doświadczeniem, rozpoznaje go i nadaje mu sens. Proces ten zachodzi w ciągu ułamka sekundy i powtarza się wielokrotnie podczas obserwacji jakiegoś zdarzenia.
22.Układ kontroli ruchu
Oprócz analizy danych zmysłowych najważniejszym zadaniem mózgu jest kontrola ruchów. 640 mięśni szkieletowych; nawet najprostsze ruchy wymagają b. złożonej kontroli. Szlaki ruchowe:
· kora ruchowa => śródmózgowie, most, rdzeń przedłużony => rdzeń kręgowy => mięśnie.
· kora ruchowa => móżdżek, most, rdzeń przedłużony => rdzeń kręgowy => mięśnie.
Trzy główne obszary ruchowe:
· Pierwotna kora ruchowa (MI, obszar 4 Brodmana)
· Kora przedruchowa (MII, obszar 6 Brodmana)
· Dodatkowa kora ruchowa (SMA, obszar 6 Brodmana)
Pierwotna kora ruchowa (MI): homunculus motoryczny. Pobudzenia wywołują precyzyjne ruchy, pojedyncze mięśnie/ścięgna (latencja 60-80 ms). Mięśnie twarzy i głowy pobudzane obustronnie, pozostałe przeciwlegle. Pobudzenia z:
· kory czuciowej (rekacje na bodźce),
· brzusznobocznego jądra wzgórza (połączonego silnie z móżdżkiem)
· kory przedruchowej MII (ruchy planowane).
Dodatkowa kora ruchowa (SMA): organizacja również topograficzna. Stymulacja: złożone ruchy, przygotowanie postawy ciała. Organizacja sekwencji ruchów, np. obu rąk. Działania ruchowe wymagające pamięci.
23.Jednostki ruchowe (motoryczne)
A jednostką motoryczną lub inaczej ruchową nazywamy - anatomiczny zespół funkcjonalny.
W przypadku mięśni zespół ten stanowi neuron ruchowy: jest komórka nerwowa z jej wypustkami, zwana inaczej aksonem oraz cała grupa włókien mięśniowych zaopatrywanych przez ten neuron. Tak więc mówimy o pewnej jednostce ruchowej: komórka nerwowa oddziałująca na włókna mięśniowe, których może od kilku do kilkunastu tysięcy.
Zasadą przewodnią w działaniu jednostki ruchowej jest prawo: "wszystko albo nic". Co to oznacza ? To oznacza, że nawet jeżeli jednostka ruchowa składa się z kilku tysięcy włókien nerwowych lub tylko kilku to w wyniku działania jednego impulsu nerwowego kurczą się wszystkie włókna danej jednostki. Stąd zasadę tę można sformułować inaczej wszystkie włókna albo żadne.
Jaki będzie wysiłek mięśniowy po zadziałaniu bodźca czyli jaka będzie siła skurczu mięśnia decyduje liczba działających jednocześnie (włączających się jednocześnie) jednostek motorycznych.
Na precyzję ruchu danego mięśnia wpływa zróżnicowane w czasie i liczbie włączenie się jednostek motorycznych. Przy jednoczesnym wygenerowaniu impulsu wszystkich jednostek ruch mięśnia będzie wydajny i płynny.
Mamy dwa typy jednostek motorycznych, ich rozróżnienie dokonano na podstawie jakości skurczu i tak, jeżeli mamy powolny i długotrwały wówczas mówimy o jednostkach tonicznych - skurcz toniczny. Jeżeli przeciwnie skurcz jest szybki i krótkotrwały wówczas jest to skurcz fazowy.
Obie jednostki dominują w określonych grupach mięśni. Jednostki toniczne przeważają w tzw. mięśniach czerwonych obecnych w obrębie tułowia - odpowiadają one za utrzymanie pionowej postawy ciała i innych tzw. antygrawitacyjnych pozycji ciała - nasze położenie w przestrzeni. Czyli mówiąc krótko jednostki toniczne mają zadania statyczne.
Zadania dynamiczne przypadną więc w udziale jednostką fazowym, które przeważają w mięśniach białych, znajdujących się głównie w obrębie kończyn. Ich główną funkcją są ruchy rąk, nóg i inne aktywne ruchy lokomocyjne i instrumentalne.
24.Układ piramidowy i pozapiramidowy
Układ pozapiramidowy (układ podkorowy, układ ruchowy prążkowiowy, łac. systema extrapyramidale) wraz z układem piramidowym bierze udział w wykonywaniu przez organizm czynności ruchowej. Jeśli jednak układ piramidowy zajmuje się czynnościami, które wymagają od nas skupienia (np. nauka, jazdy na rowerze, nauka pisania), to układ pozapiramidowy powoli przejmuje i automatyzuje czynności, które wcześniej były pod kontrolą układu piramidowego. Układ pozapiramidowy jest więc układem wspomagającym, odciążającym nas od skupiania się nad codziennymi czynnościami, umożliwiający nam pewną automatyzację. Współdziała w wyzwalaniu ruchów dowolnych i regulowaniu napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych.
25.Odruchy bezwarunkowe i warunkowe
Odruchy warunkowe – CR, są to odruchy nabyte (wyuczone), w których zasadniczą rolę odgrywa kora mózgowa. Powstają one w trakcie rozwoju i życia osobniczego na skutek wielokrotnego kojarzenia bodźca bezwarunkowego (wywołującego odruch bezwarunkowy) z bodźcem obojętnym. kojarzenie to jest możliwe gdy oba bodźce występują w tym samym momencie lub jeden z nich poprzedza drugi. przykładem na powstawanie odruchu warunkowego jest doświadczenie przeprowadzone na psach przez Pawłowa. Udowodnił on, nie tylko, że bodziec bezpośredni (np. pokarm) powoduje wydzielanie śliny u psa, ale zwierzę można nauczyć reagowania na zupełnie inny, nieswoisty bodziec (np. dźwięk dzwonka, światło).
Odruchy bezwarunkowe – są to odruchy wrodzone, wykonywane automatycznie, bez udziału naszej woli. Odbywają się one za pośrednictwem rdzenia kręgowego oraz podkorowych części mózgu. Odruch ten jest podstawowy dla utrzymania życia. Przykładami odruchów bezwarunkowych są na przykład: - zwężenie źrenicy pod wpływem silnego bodźca świetlnego - cofnięcie ręki po ukłuciu ostrym przedmiotem - wymioty, na przykład po dotknięciu twardym przedmiotem tylnej ściany gardła. Odruch babińskiego - jest to odruch bezwarunkowy polegający na odgięciu do góry palucha i zgięciu pozostałych palców stopy podczas drażnienia skóry podeszwy.
26.Funkcje pnia mózgu - struktura anatomiczna ośrodkowego układu nerwowego, obejmująca wszystkie twory leżące na podstawie czaszki.
Otoczenia pnia mózgu - Jak cały układ ośrodkowy układ nerwowy jest otoczony błonami łącznotkankowymi, nazywanymi oponami. Oddzielają one pień mózgu od ścian jamy czaszki.
Części składowe pnia mózgu;
· Rdzeń przedłużony
· Most
· Sródmózgowie
Główne funkcje pnia mózgu;
W pniu mózgu znajdują się liczne pierwotne ośrodki odpowiedzialne za utrzymanie funkcji życiowych. Znajduje się tam ośrodek oddychania, ośrodek regulujący pracę serca, ośrodek regulujący ciśnienie tętnicze, ośrodek regulujący temperaturę organizmu, ośrodek regulujący metabolizm, przysadka będąca ważnym gruczołem dokrewnym, ośrodki odruchowe wzroku i słuchu, ośrodek integracji bodźców ruchowych i czuciowych i twór siatkowaty pnia mózgu, odpowiedzialny za zdolność do czuwania, za stan przytomności i zdolność do wybudzania
Zwoje podstawy są zasadniczym elementem pętli wychodzącej z kory i wywierającej zwrotny wpływ na korę poprzez wzgórze. Wpływają one również na pień mózgu i pośrednio na mechanizmy rdzeniowe.
W skład zwojów podstawy wchodzi kilka połączonych ze sobą struktur: prążkowie (składające się z jądra ogoniastego i skorupy), gałka blada (część wewnętrzna i zewnętrzna), istota czarna i nisko-wzgórze..
28.Móżdżek
Móżdżek odbiera informacje wysyłane przez wszystkie receptory całego ciała, przetwarza je i gromadzi na ułamek sekundy, a następnie kontroluje układ ruchowy. Móżdżek pełni funkcję dystrybutora siły skurczów mm poprzecznie prążkowanych, umożliwiając poruszanie się człowieka, utrzymanie postawy wyprostowanej i wykonywanie płynnych ruchów kończyn.
W korze móżdżku są reprezentowane wszystkie rodzaje receptorów, zarówno receptory błędników, proprioreceptory, eksteroreceptory, jak i telereceptory. Wykazano w niej dwie somatotopowe reprezentacje receptorów całego ciała; pierwsza reprezentacja – prio. i ekst. Znajdują się w korze górnej powierzchni móżdżku, druga reprezentacja w korze dolnej powierzchni móżdżku. Obie reprezentacje odbierają impulsy znajdujące się po tej samej stronie ciała. Po między pierwszą a drugą somatotopową reprezentacją występuje reprezentacja wzroku i słuchu.
Funkcje móżdżku;
· Wpływa na planowanie ruchów jak i ich wykonywanie
· Wpływa na utrzymanie równowagi i planowanej postawy ciała
· Reguluje napięcie mm
· Koordynuje wykonywanie ruchów dowolnych w celu zapewnienia ich precyzji i płynności
· Koordynuje ruchy głowy i gałek ocznych
· Uczestniczy w procesie uczenia się ruchów
Donia12-awf