Skrypt_bhp.pdf

Zbiór podstawowych

wiadomości z zakresu bezpieczeństwa

i higieny pracy

SPIS TREŚCI

1. Regulacje prawne z zakresu ochrony pracy …………………………………………….4

1.1. Prawa i obowiązki pracodawców i pracowników w zakresie bhp oraz

odpowiedzialność za naruszenie przepisów i zasad bhp ...………………………………...4

1.1.1. Obowiązki pracodawcy……………………………………………………………......4

1.1.2. Obowiązki pracownika ……….……………………………………………………...5

1.1.3. Prawa pracownika.……………………………………………………………………..6

1.1.4. Umowa o pracę ………………………………………………………………………6

1.1.4.1. Zawarcie umowy o pracę.….………………………………………………………..6

1.1.4.2. Rozwiązanie umowy o pracę..……………………………………………………....7

1.1.4.3.Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem ..………………………………..7

1.1.4.4.Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę...…………......8

1.1.4.5. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika..…………….9

1.1.5.Wygaśnięcie umowy o pracę...…………………………………………………….....9

1.1.6. Świadectwo pracy ………………………………………..………………………….9

1.1.7. Równe traktowanie kobiet i mężczyzn ………………………………………………10

1.1.8. Czas pracy …………………………………...……………………………...……....11

1.1.9. Urlopy wypoczynkowe ………………………………………………………...…..12

1.1.10.Alkohol w miejscu pracy…………………………………………………………....12

1.1.11.Odpowiedzialność porządkowa pracownika………………………………………...13

1.1.12. Odpowiedzialność materialna pracowników.………………………………….…...13

1.1.12.1.Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy……………..14

1.1.12.2.Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej....………...15

1.1.13.Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi...…………………………15

1.1.13.1. Odpowiedzialność materialna pracownika...………………………………….....15

1.1.13.2.Wspólna odpowiedzialność materialna .....…………………...…………..………16

1.1.14. Przedawnienie roszczeń.…………….…………………………………………….16

1.1.14.1. Przedawnianie roszczenia regresowego .……………………….………………..16

1.1.14.2. Powzięcie wiadomości o szkodzie ………….………………………………….17

1.2. Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy …………………….………….………17

1.2.1. Zewnętrzne organa nadzorujące warunki pracy ….………………...…………….17

1.2.1.1. Państwowa Inspekcja Pracy ……………………………………….……………...17

1.2.1.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna …………………………….…………………….17

1.2.1.3. Dozór techniczny ………………………………………….……………………...18

1.2.1.4. Państwowa Straż Pożarna ……………………………………….……………......18

1.2.2. Wewnętrzne organa nadzorujące warunki pracy w przedsiębiorstwie ……….….19

1.2.2.1. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy ………………….……………...……...19

1.2.2.2. Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy ………………………………….…....20

1.2.2.3. Społeczna inspekcja pracy ……………………………………………………..20

1.3. Ochrona pracy kobiet, uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem.……..21

1.4. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz świadczenia z nimi związane..…….22

1.4.1. Wypadki przy pracy …….………………………………………………………......22

1.4.1.1. Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy …..………………….......24

1.4.1.2. Postępowanie odwoławcze ……..………………...………………………………..25

1.4.1.3. Świadczenia z tytułu wypadku przy pracy i chorób zawodowych …..………..…25

1.4.2. Wypadek w drodze do pracy lub z pracy ……..………………………………….....27

1.4.3. Wypadek w szczególnych okolicznościach.……………………………………...…27

1.4.4.Choroby zawodowe ……………….………………………………………….........28

1.5. Zasady przydzielania i stosowania odzieży roboczej i środków ochrony

indywidualnej………………………………………………………………………….28

1.5.1. Odzież i obuwie roboczej ………………………..…………………….…………...29

1.5.2. Środki ochrony indywidualnej……...……………………………………………….29

1.5.3. Środki ochrony zbiorowej …………….…..…………………………………….....30

1.6. Profilaktyczna opieka zdrowotna nad pracownikami ………………………..………..30

1.6.1. Lekarz orzeka w sprawach:……………………………………………………......30

1.6.2. Postępowanie odwoławcze ………………………………………………………….30

2. Problemy związane z organizacją stanowisk pracy biurowej, ze szczególnym

uwzględnieniem stanowisk wyposażonych w monitory ekranowe …………………….31

3. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesach

pracy – charakterystyka, ocena zagrożeń tymi czynnikami ………………………...…35

3.1. Ręczne prace transportowe …………………………………………………………...35

3.1.1. Normy podnoszenia i przenoszenia ręcznie ciężarów dla mężczyzn ……………36

3.1.2. Normy podnoszenia i przenoszenia ręcznie ciężarów dla kobiet ……………….36

3.2. Energia elektryczna …………………………………………………………………...36

3.3. Działanie na organizm człowieka niebezpiecznych substancji i preparatów

chemicznych …………………………………………………….……………..…….…37

3.3.1. Charakterystyka oddziaływania na człowieka niebezpiecznych

substancji i preparatów chemicznych …………………………………………………..37

3.3.1.1. Związki organiczne, rozpuszczalniki ……………………………………………..38

3.3.1.2. Gazy ………………………………………………………………………………...38

3.3.2. Ocena zagrożeń związana z narażeniem na działanie niebezpiecznych substancji

i preparatów chemicznych ……………………………………………………………...38

3.3.3. Zakażony człowiek i materiały pochodzące od ludzi a narażenie pracowników......39

3.4. Działanie na organizm człowieka czynników fizycznych …………………………….41

3.4.1. Charakterystyka oddziaływania na organizm człowieka czynnika fizycznego

nadmiernego hałasu …………………………………………………………………....42

3.4.2. Ryzyko związane z narażeniem na działanie nadmiernego hałasu ………………...43

3.4.3. Ocena zagrożeń związana z działaniem nadmiernego hałasu na organizm człowieka

………………………………………………………………………………………….43

4. Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, w tym metody

ochrony przed szkodliwym i niebezpiecznym wpływem czynników występujących w

procesach pracy ………………………………………………………………………...43

4.1. Ryzyko zawodowe …………………………………………………………………….45

4.2. Badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia ……………………………...45

4.3. Zasady oceny narażenia zawodowego ………………………………………………...46

4.4. Przebieg oceny ryzyka zawodowego ………………………………………………….47

4.4.1. Podstawowe etapy oceny ryzyka zawodowego ……………………………………..47

4.4.2. Informacje potrzebne do oceny ryzyka zawodowego ……………………………….47

4.4.3. Identyfikacja zagrożeń ………………………………………………………………47

4.4.4. Oszacowanie ryzyka zawodowego ………………………………………………….47

4.4.5. Wyznaczenie dopuszczalności ryzyka zawodowego ………………………..……….49

4.5. Działania wynikające z oceny ryzyka zawodowego …………………………...……..49

4.5.1. Opracowanie planu redukcji zagrożenia …………………………………………...50

4.5.2. Inne działania mające na celu kształtowanie bezpiecznych i higienicznych

warunków pracy ………………………………………………………………………..50

5. Zasady postępowania w razie wypadku w czasie pracy i w sytuacjach zagrożeń (pożaru,

awarii...), w tym zasady udzielania pomocy przedlekarskiej w razie wypadku …………..50

5.1. Spalanie gazów palnych i opar cieczy palnych ……………………………………….51

5.2. Sprzęt gaśniczy. Gaśnice ……………………………………………………………...51

5.3. System alarmowania i wzywania straży pożarnej …………………………………….52

5.4. Prowadzenie akcji ratowniczej oraz ewakuacji ludzi i mienia ………………………..53

5.5.Obowiązki pracodawcy w zakresie zabezpieczenia warunków

udzielania pomocy przedlekarskiej w razie wypadku …………………………………….54

6. Załączniki ………………………………………………………………………………55

6.1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia l grudnia 1998 r. w

sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory

ekranowe …………………………………………………............................................56

1. Regulacje prawne z zakresu ochrony pracy.

W Konstytucji RP zostało zapisane „Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych

warunków pracy". Prawo to jest realizowane głównie przez Kodeks Pracy.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. KODEKS PRACY określa prawa i obowiązki

pracowników i pracodawców.

Ilekroć w kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy:

1) kodeksu pracy

2) innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i

pracodawców,

3) postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień

zbiorowych,

4) postanowienia regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku

pracy.

W sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się

odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa

pracy.

Pracownikiem

jest

osoba

zatrudniona

podstawie:

umowy

pracę,

powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o prace.

Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości

prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

1.1. Prawa i obowiązki pracodawców i pracowników w zakresie bhp oraz

odpowiedzialność za naruszenie przepisów i zasad bhp.

1.1.1. Obowiązki pracodawcy.

Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki:

1) pracy pracownikom,

2) pracy

osobom

fizycznym

wykonującym

pracę

innej

podstawie

niż

stosunek pracy:

a) w zakładzie pracy,

b) w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,

3) zajęć odbywanych na terenie zakładu pracy przez studentów i uczniów nie będących

jego pracownikami.

Wykonywania prac przez co najmniej dwie osoby w celu zapewnienia asekuracji, przy

których istnieje możliwość wystąpienia szczególnych zagrożeń dla zdrowia lub życia

ludzkiego.

Powyższe dotyczy odpowiednio jednostki organizującej pracę wykonywaną przez osoby

fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy, w ramach prac społecznie użytecznych.

Pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia

i zdrowia osobom w razie prowadzenia prac w miejscu. do którego mają dostęp osoby nie

biorące udziału w procesie pracy.

Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w

zakładzie pracy.

Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników, tzn.:

1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i

higieny pracy,

3) wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie.

4) kontrolować wykonanie tych poleceń,

5) zapewniać wykonanie nakazów wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez

organ nadzoru nad warunkami pracy,

6) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać,

w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiąz-

ków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpie-

czeństwa i higieny pracy.

Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana:

1) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i

higieny pracy,

2) dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z

przeznaczeniem,

3) organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie

pracowników przed:

a) wypadkami przy pracy.

b) chorobami zawodowymi,

innymi

chorobami

związanymi

warunkami środowiska

pracy.

4) dbać o:

a) bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy,

b) bezpieczny i higieniczny stan wyposażenia technicznego.

c) sprawność środków ochrony zbiorowej,

d) stosowanie środków ochrony zbiorowej zgodnie z przeznaczeniem,

5) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i

higieny pracy.

zapewniać

wykonanie

zaleceń

lekarza

sprawującego

opiekę

zdrowotną

nad

pracownikami.

Kto będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w

zakładzie pracy albo kierując pracownikami, nie przestrzega przepisów

lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny.

Szczegółowe obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy omówione

zostały w treści opracowania.

1.1.2. Obowiązki pracownika.

Podstawowym

obowiązkiem

pracownika

jest

przestrzeganie

przepisów

zasad

bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególności pracownik jest obowiązany:

1) znać

przepisy

zasady

bezpieczeństwa

higieny

pracy,

brać

udział

szkoleniu

instruktażu

tego

zakresu

oraz

poddawać

się

wymaganym

egzaminom sprawdzającym,

2) wykonywać prace w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny

pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek

przełożonych,

3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w

miejscu pracy,

4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony

indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem.

5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zalecanym badaniom

lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich.

6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku

albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także

inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie.

7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: