ANATOMIA UCZUĆ.pdf

(71 KB) Pobierz
ANATOMIA UCZUĆ
BORISCYRULNIK
Cyrulnik_Boris__Anatomia_uczuć
ANATOMIAUCZUĆ
WydawnictwoW.A.B.,Warszawa1997
WseriizWAGĄukazałysię:
DROGASERCA
DalajLama,EugenDrewermann
ISTOTNEGONIEWIDAĆ
EugenDrewermann
CZYSTOŚĆlBRUD
GeorgesVigarello
CUDOWNElPOśYTECZNE
BrunoBettelheim
NADZIEJEMEDYCYNY
JeanBernard
BORISCYRULNIK
ANATOMIAUCZUĆ
WARSZAWA1997
740852
Tytułoryginału;LesnourrituresaffectwescEditionsOdiIeJacob,septembrel993
OuvragepubliedanslecadreduProgrammed'AideilaPublicationBOYśELEŃSKI
aveclesoutiendu
MinistórefrancaisdesAffairesEtrangeres,desSeryicesCulturelsde
1'AmbassadedeFranceetde
1'InstitutFrancaisenPologne.
KsiąŜkawydanawramachProgramuWspieraniaDziałalnościWydawniczejim.
Boyaśeleńskiego,z
pomocąfrancuskiegoMinisterstwaSprawZagranicznych,BiuraRadcyKulturalnego
AmbasadyFrancjii
InstytutuFrancuskiegowPolsce._^.__.
{'^'ł^^'^*^'"^
,'.iT<*/^'.\
Strona1
Cyrulnik_Boris__Anatomia_uczuć
Redakcja:BarbaraWalickaKorekta:AnnaTłuchowskaRedakcjatechniczna:Anna
Kozlows
Projektokładkiistronytytułowej:KrzysztofJablonowskiDustracjanaokładce:
MeKong,Warszawa
WydanieI
CopyrightcforthePolisheditionbyAgencjaWydawniczaJacekSantorski&Co
andWydawnictwo
W.A.B.
AgencjaWydawniczaJacekSantorski&Co
Adresdokorespondencji:03912Warszawa33,skrytkapocztowa54
Biuro:ul.Podwale11,Warszawa,tel.,fax:8311464w.353
WydawnictwoW.A.B.ul.Nowolipie9/1100150Warszawatel.,fax6351525
email:wab@qdnetpl
Warszawa1997
ISBN8387021237ISBN838682125^
CUAJ
Naczympolegaproblem
Małoktozdajesobiesprawę,Ŝekulturazachodniawpłynęławistotnysposóbna
zachowaniapsów.Owe
czworonogi,któreodczternastutysięcylattowarzysząnamwŜyciucodziennymi
dzieląnaszelosy,
zaczęłysięnajwyraźniejuwaŜaćza"nadpsy".Przesiąknęłynasząkulturą,co
wpłynęłonazmianęich
psychiki!
Psydomoweczęstoszczekają,naśladującwtensposóbkomunikatysłowneistot
cywilizowanych.
Wiejskiekundleujadają,gdycośsięwokółnichdzieje,dzikiepsyzaś,bez
względunagatunek,nie
szczekająwcale;wszyscyłowcyzachowująsięcicho.
Bacznaobserwacjaichzachowańprzynosiodpowiedźnaodtakdawnanurtujące
filozofówpytanieo
znaczeniecechwrodzonychinabytych:zwierzęta,obdarzoneprzekazywaną
genetyczniezdolnościądo
szczekania,inaczejwykorzystująjąwśrodowiskunaturalnym,ainaczejŜyjąc
wśródludzi.Przykład
psówdowodzi,ŜetasamacechagenetycznamoŜeprzybieraćróŜneformyzaleŜnie
odtego,czyrozwija
sięwwarunkachnaturalnych,czyteŜwśrodowisku,zdominowanymprzezsłowo.
OczywiścieŜyciepsaprzebiegainaczejniŜŜycieczłowieka,chociaŜwludzkim
językusązwrotyi
przysłowiaświadcząceoprzenikaniusięobuświatów.Światzewnętrznypsa,w
którymistniejąsilnie
Strona2
Cyrulnik_Boris__Anatomia_uczuć
działającenawyobraźnięzapachy,dźwiękiwywołującetrudnedoopisania
wraŜenia,mglisteisubtelnejak
pasteloweobrazy,budziutychzwierzątemocjeiodczucialudzkie.Testworzenia
doz
nalyodnaswszystkiego,traktowaliśmyjenawszelkiemoŜliwesposoby.W
peruwiańskichświątyniach
byłybóstwami,staroŜytniEgipcjanieprzywdziewaliponichŜałobę,anasi
przodkowiewepoce
średniowieczaŜywilidonichnienawiść,oskarŜająconieczystezwiązkiz
czarnoksięŜnikami.Kochaliśmy
je,obawialiśmysięich,wykorzystywaliśmyje,wielbiliśmy,anawetjedliśmy.
OdkądnaZachodzieuznanojezaŜywedziełasztuki,mającepobudzaćnaszą
wraŜliwość1,zaczęłysię
zachowywaćswobodnie,zczasemcorazczęściejrzucaćsięnaludzi,poniewaŜ
uwierzyływswą
dominującąpozycję2.Wcywilizacjach,którepostrzegająjeprzedewszystkimjako
zwierzętazdobywające
poŜywienienawielkichśmietniskach,otaczanesątakąpogardą,Ŝeczująsię
zdominowane.Chowają
więcogonpodsiebie,kładąposobieuszyiunikająludzi.
TakieujęcieproblemubyłobyzgodneztendencjamiFreuda,którypisał:Istnieją
wczłowieku
odziedziczonepostawypsychiczne,przypominająceinstynktzwierzęcy,ito
właśniestanowiistotę
nieświadomości^',atakŜe:Gdybyludzieumieliwyciągnąćwłaściwąnaukęz
bezpośredniejobserwacji
dzieci,wtedymoŜnabybyłozaniechaćnapisaniatychtrzechrozpraw4.Uwagata
zachęcado
obserwowaniakaŜdejŜywejistotywjejśrodowiskunaturalnym,aŜebymócsobie
wyobrazićświat
niezbędnydlajejistnienia.
ByćmoŜeobserwacjamiałatakwieluprzeciwnikówdlatego,Ŝejestźródłem
przyjemnościzmysłowej?
Niektórzyzsiedemnastowiecznychfilozofówbylinawetwięzienizazalecanie
obserwacjibezpośredniej
jakometodybadawczej.TrzebabyłoLaennecawXIXwieku,abystwierdzić,Ŝe
pewnewidocznenaciele
choregozmianymogąbyćzwiązanezprocesemchorobowymzachodzącymwewnątrz
organizmu.
PrzedtemstawianodiagnozęlekcewaŜączu
pełnieteoznaki.OdXVwiekumedycypotrafilidokładnieopisaćospę,bowiem
występująceprzytej
Strona3
Cyrulnik_Boris__Anatomia_uczuć
chorobiekrostybyływidoczne.Nieznalijednakjejprzyczynzpowodubraku
mikroskopu.Wtamtych
czasachbyłoniedopomyślenia,Ŝebyjakiśmikroorganizmmógłzakazićwiększy;
niktzresztąniewątpił,
bodawałosiętozauwaŜyć,Ŝeepidemiazabierałatych,którzyniebyliposłuszni
swymojcom,co
wówczasuwaŜanozapewnik.Takotoludzieuzyskali"dowód"nato,ŜekaŜda
epidemiajestkarąboską5.
Ci,którzynielubiąlubnieumiejąobserwować,szukająwytłumaczeniawmitach.
NaleŜyjednak
podkreślić,Ŝeobserwacjapoleganietylkonaotwarciuoczu.śołnierze
francuscy,którzywlatach192026
tłumilipowstanieRifenówwMaroku,częstostawalisięposępni,przybici,a
nawetpłaczliwi.Wtymokresie
lekarzewojskowiodkryli,Ŝewielesymptomówklinicznych,wiązanychprzedtemz
oddziaływaniempłynów
toksycznych,moŜnawytłumaczyćdziękirozwojowiparazytologii.Przystąpiliwięc,
zgodniezlogiką,dopo
szukiwaniapasoŜyta,któregoodkryciewyjaśniłobyprzyczynędepresjidzielnych
wojaków.
Wyznawcypoglądu,Ŝewiedzęzdobywasięwyłącznieprzezobserwację,zapominają,
Ŝeczłowiekwidzi
sięjedynieto,cojestwstaniezobaczyć.Zmysłymyląnasdotegostopnia,Ŝe
obserwacjapozbawiona
metodyumoŜliwianamdostrzeganiewyłącznietego,cochcemyzauwaŜyć.De
Clerambault,mistrzi
współpracownikJacquesaLacana,byłjedynymwśródpsychiatrówspecjalistąw
dziedziTliefetyszyzmu
tkanin.Kiedypopełniłsamobójstwo,zwróconouwagę,Ŝesamkolekcjonował
tkaninyorazfotografie
dziwnychdraperii6.Dostrzegałwybiórczoformy,naktórebyłnajbardziej
uwraŜliwiony.Jegowizjaświata
odtwarzałajegoświatwewnętrzny.Prawdęmówiąc,perwersyjnezainteresowanie
tkaninaminieistnieje,w
przeciwnymraziewszystkiekobietybyłybyjegoofiarami.
Gdyniektóremechanizmypercepcjirozregulowująsię,odmienniepostrzegasię
świat.Alkoholuszkadza
guzkiKorsakowa,
małeskupiskakomórek,którestanowiąrodzajprzekaźnikawsiecipamięciowej:w
takichprzypadkachnic
juŜniemoŜestanowićdoświadczeniadlapodmiotupozbawionegopamięci,który
przeistaczasięszybko
wczłowiekabezprzeszłości.
PodwpływemniewydolnościkrąŜeniamoŜenastąpićuszkodzenieniewielkiejokolicy
znajdującejsiępod
Strona4
Cyrulnik_Boris__Anatomia_uczuć
znacznychrozmiarówjądremwzgórza:człowiektracibłyskawiczniewszelką
motywację7.Osobadotknięta
tądolegliwościąoświadczaznajwiększąszczerością,ieŜycienicniejest
warte.JednakŜewstrzyknięcie
hormonówbądźpobudzenieneuroprzekaźnikówznajdującychsięwtejstrefie
wystarczy,bytasama
osobazaczęłaentuzjastyczniewykrzykiwać,zetyciejestwspaniale,jakmogtem
powiedzieć,Ŝeniewarto
Ŝyć?Nastrojem,którynadajeświatukolorytuczuciowyorazpobudzachęćŜycia,
moŜnabardzołatwo
manipulować.
WizjaświatazaleŜywięcodaparatu,zapomocąktóregosięgopostrzega.
Uszkodzenieniewielkiej
okolicywbocznejczęścikorymózgowej,którazarządzaobrazem,powoduje,Ŝe
światodzwierciedlany
jestzlukąwzakresieinformacjiwtymwłaśniemiejscu.JeŜeliowa"dziura"
znajdujesięnaszczyciepłata
potylicznego,informacjewzrokowesąprawidłowe,jednakŜenieprzekształcająsię
wobraz.Osobaz
takimdefektem,mimoŜewcaleniejestniewidoma,niewidziniczego!
Mowa,którątaknamtrudnozdefiniować,choćwciąŜwypowiadamynajejtematmasę
słów,moŜenagle
zostaćzahamowana,gdyczęśćmózguwokolicyskroniowejzatracizdolność
organizowaniadźwiękóww
słowa.Osobadotkniętatymschorzeniemniejestgłucha,leczdźwięki
wypowiadanychsłównicdlaniejnie
znaczą.
Nawetpojęcietakabstrakcyjnejakczasprzestajebyćdoznaniemwznaczeniu
zmysłowym,gdy
uszkodzenieszczytupłataczołowegouniemoŜliwiaantycypację8.OsobatakaŜyjew
ciąguczasu
teraźniejszego,gdzienicnienabierawłaściwegosensu.NicjuŜjejnie
niepokoi,poniewaŜniemusisię
obawiaćprzyszłości.
ProstaobserwacjadostarczawięcejinformacjioosobowościobserwatoraniŜo
przedmiocie
obserwowanym.Ci,którzyobsesyjniewszystkopodająwwątpliwość,gromadzątak
duŜoznaków,Ŝew
końcuwszystkoimsięgmatwa.Inni,mniejdociekliwiczybardziejnerwowi,
zadowalająsiępostrzeŜeniem
dwóchlubtrzechwskazówek,napodstawiektórychbudująpoetyckieuogólnienia.
Ludzieprzewrotni
wylapująjakiśszczegół,którypozwalaimkpićzkolegówiupokarzaćich,
podkreślającichniewiedzę9
Strona5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin