22.09.2012 r
UCZENIE SIĘ, NABYWANIE UMIEJĘTNOŚCI.
1. Pojęcie uczenia się, uczenie się jako proces i jako czynność.
Wrodzona: bodziec → organizm → reakcja.
Wyuczone:
® Na osobnika działają bodźce na które on reaguje.
® Reakcja na bodziec
® Sytuacja może być:
o Wrodzona – odruch bezwarunkowy (np. odruch ssania, odruch źreniczny, odruch kolana). Reakcje wrodzone mają charakter sztywny, niezmienny, wykonywany bez udziału naszej woli; taki sposób reagowania występuje u większości zwierząt.
o Nauczona – nabyta, powstała w rezultacie uczenia się. Nabyte sposoby reagowania są wynikiem uczenia się, uczenie się to nabywanie nowych sposobów reagowania; uczenie się jest procesem, dzięki któremu zachowanie ulega zmianom (Kingsley).
® Uczenie się to proces zdobywania nowej wiedzy i nowych zasobów reagowania (Woodworth).
® Zatem każda reakcja, zachowanie osobnika jest wyznaczone przez:
o Wrodzone czynnościowe struktury nerwowe (odruchy bezwarunkowe).
o Nabyte sposoby, nabyte w rezultacie uczenia się.
® Wyróżnia się:
o Proces uczenia się – to nieustanne gromadzenie doświadczeń, dzięki którym modyfikowane są formy zachowania lub powstają nowe.
ü Proces zachodzący w układzie nerwowym, którego efektem są zmiany w zachowaniu.
o Czynność uczenia się – to zamierzona aktywność jednostki, w wyniku której zdobywa ona nowe doświadczenia.
ü Czynność wykonywana w celu przyswojenia sobie czegoś.
POTRZEBY (ZADANIA) → CZYNNOŚCI (uczenie się) → WYNIK (cel)
Czynność uczenia się prowadzi do osiągnięcia określonego celu:
® Dziecko uczy się wiersza, aby na lekcji dobrze go powiedzieć i uzyskać nagrodę (w postaci stopnia, pochwały), czy uniknięcia kary (ndst., uwagi).
® Zwierzę uczące się drogi w labiryncie dąży do celu (pożywienia, które jest przy wyjściu z labiryntu).
® W momencie osiągnięcia wyniku (celu) – nauczenie się wiersza, zdobycia pokarmu, czynności związane z dana formą uczenia się przestają działać. Proces uczenia będzie jednak trwał nadal, chociaż osoba już się nie uczy i dzięki temu wiersz nawet nie do końca dobrze opanowany wieczorem może być poprawnie reprodukowany w następnym dniu, po przerwie wypełnionej snem, w czasie którego nie było żadnych czynności uczenia się wiersza.
® Pojęcie procesu uczenia się jest znacznie szersze od pojęcia czynności uczenia.
® Uczenie się jest procesem kumulowania doświadczenia. Istotę uczenia się najlepiej określa powiedzenie: „człowiek uczy się przez całe życie”.
Uczenie się należy odróżnić od:
® Ćwiczenia – wielokrotnie powtarzanie jakiejś czynności, czy tez materiału do zapamiętania aby zdobyć wprawę w zakresie wykonywania tej czynności, czy posługiwania się tym materiałem. Efektem ćwiczeń są umiejętności:
o W dalszym następstwie nawyki.
® Dojrzewania – (Hilgard 1967 r.) procesu w wyniku którego pewne funkcje się rozwijają jakby samorzutnie bez wyraźnego wpływu uczenia się, np. latanie u ptaków, pływanie u salamander.
2. Specyficzne cechy uczenia się (inaczej aspekty/płaszczyzny uczenia się).
W zależności od tego czego człowiek uczy się można wyróżnić:
® Uczenie się intelektualne (percepcyjne i pojęciowe, dokonuje się, przebiega ono w sferze (płaszczyźnie) intelektualnej).
® Jest to nabywanie nowej wiedzy.
® Wynikiem uczenia się w tej sferze są wiedza/wiadomości (np. 5 x 5 = 25)
3. Wiedza i nabywanie umiejętności.
annakrusz