FARMAKOTERAPIA cz2.doc

FARMAKOTERAPIA cz.2

Terapia otyłości

BMI

Prawidłowe 18,5<BMI<25,0

Nadwaga 25,0<BMI<30,0

Otyłość 30,0<BMI<40,0

Otyłość patologiczna BMI>40,0

Otyłość:

·         Pierwotna- geny warunkujące zawartość leptyny (hamuje pobieranie pokarmu)

·         Wtórna- następstwo chorób (niedoczynność tarczycy, choroba Cushinga, insulinoma, niedobór testosteronu u mężczyzn, guzy podwzgórza i przysadki)

Leptyna nasila w obrębie podwzgórza hamujące działanie α-MSH i hamuje pobudzające działanie NPY na ośrodek głodu. RL- receptor dla leptyny.

Następstwa otyłości:

·         Obciążenie aparatu ruchowego

·         Zwiększenie potliwości

·         Zespół X- zespół metaboliczny

Obwód w pasie

·         M  >102cm

·         K  >88cm

Trójgllicerydy

·         ≥ 150mg/dl

HDL

·         M  < 40mg/dl

·         K  < 50mg/dl

Ciśnienie tętnicze

·         ≥130 / ≥85 mmHg

glukoza na czczo

·         ≥100 mg/dl

co najmniej 3 z wymienionych czynników

·         dyslipoproteinemie

·         wzrost poziomu kwasu moczowego- dna

·         nadciśnienie

·         cukrzyca typu II

·         zespół bezdechu sennego

·         kamica żółciowa

·         wzrost ryzyka CHNS

·         zatrucie ciążowe (gestoza)

·         guzy okrężnicy

·         nowotwory sutka, endometrioza

·         nowotwory gruczołu krokowego

·         choroby stawów

Endogenne peptydy i neuropeptydy wpływające na proces pobierania pokarmu

a) zwiększające łaknienie

·         neuropeptyd Y (NPY)

·         oreksyny- syntetyzowane z podwzgórza

b) zmniejszające łaknienie

leptyna

peptydy CART- biosynteza ulega zwiększeniu pod wpływem środków psychostymulujących (amfetamina, kokaina)

·         α-MSH (melanostymulina)

·         peptyd „glukagonopodobny” (GLP-1)- swoiste receptory w podwzgórzu, obniża termogenezę wywołaną pokarmem

Glikokortykosteroidy zwiększają ekspresję leptyny.

Środki farmakologiczne

1. leki zmniejszające łaknienie o przeważającym działaniu ośrodkowym

·         wywierające przede wszystkim wpływ na układ adrenergiczny- mazindol, fentermina

·         wywierające przede wszystkim wpływ na układ serotoninergiczny- fenfluramina, deksfenfluramina, fluoksetyna

·         wywierające mieszane działanie na układy serotoninergiczny i adrenergiczny- sibutramina

·         peptydy- leptyna i analogi, inhibitory NPY- w fazie badań

2.Leki aktywujące procesy energetyczne organizmu (termogenezę)- agoniści rec. β-adrenergicznych (nowe pochodne w fazie badań)

3. leki działające na przewód pokarmowy

·         wpływające na wchłanianie tłuszczy- orlistat, olestra, chitozan

·         podwyższające stężenie cholecystokininy- butabinolid

·         wpływające na procesy opróżniania żołądka i stężenie insuliny- syntetyczna odmiana peptydu glukagenopodobnego (insulotropina)- opóźnienie opróżniania żołądka i wzrost stężenia insuliny

Pochodne amfetaminy

·         Metamfetamina

·         Chlorfentermina

·         Fenmetrazyna

·         Fendimetrazyna

Działają anorektycznie- nasilają przekaźnictwo NA i 5-HT w bocznej części podwzgórza i stymulują ośrodek sytości

Wycofane

Objawy niepożądane:

·         Silne pobudzenie układu sympatycznego

o        Znaczny wzrost ciśnienia krwi

o        Poważne zaburzenia rytmu serca (częstoskurcz)

·         Pobudzenie OUN

o        Uporczywa bezsenność

o        Stany psychotyczne

·         Tolerancja i groźba silnego uzależnienia psychicznego

Fenfluramina- pochodna amfetaminy

Deksfenfluramina- prawoskrętny izomer fenfluraminy

·         Nie działają psychopobudzająco (nie powodują bezsenności)

·         Wywierają działanie uspokajające (w większych dawkach- senność i nasilenie stanów depresyjnych)

Mechanizm działania anorektycznego:

·         Nasilają uwalnianie 5-HT z neuronów i hamują jej wychwyt zwrotny i rozkład w podwzgórzu

·         Stymulują ośrodek sytości- hamują zapotrzebowanie na węglowodany, nie zmieniając zapotrzebowania na białko

Działania niepożądane:

·         Uszkodzenie zastawek serca

·         Nadciśnienie płucne

·         Tolerancja i uzależnienie psychiczne

Floksetyna (Prozac)- SSRI, obniżenie masy ciała po kilku miesiącach

Mazindol (Teronac)- związek trójpierścieniowy

Nie uzależnia

Mechanizm działania:

·         Hamuje wychwyt zwrotny NA w podwzgórzu

·         Ułatwia przewodzenie bodźców pobudzających ośrodek sytości- wpływ na aktywność elektryczną przegrody

Objawy niepożądane:

·         Wzrost ciśnienia

·         Częstoskurcz

·         Bóle zamostkowe

·         Nadmierna pobudliwość nerwowa

·         Bóle i zawroty głowy

·         Nudności

·         Zaparcia

·         Suchość błon śluzowych

·         Zaburzenia widzenia

Przeciwwskazania:

·         Ciąża

·         Przerost gruczołu krokowego

Sibutramina (Meridia)

Mechanizm działania- podobny do TLPD

·         Hamuje wychwyt zwrotny 5-HT i NA

·         Hamuje aktywność ośrodka głodu

o        Pobudza rec. 5-HT2A i 5-HT2C

o        Pobudza rec. β1-adrenergiczne

·         Blokuje receptory M (objawy niepożądane)

·         Działa obwodowo- wzrost termogenezy poposiłkowej i wzrost wydatku energetycznego

Wpływa na preferencje smakowe- chętniej spożywa się produkty białkowe niż węglowodanowe; wzrost serotoniny w mózgu (wpływ na poziom jej prekursora- tryptofanu, dostarczanego z pożywieniem)

Objawy niepożądane:

·         Wzrost częstości akcji serca i ciśnienia krwi

·         Zaburzenia snu

·         Zaparcia

Nie powoduje uszkodzenia zastawek!!

Interakcje:

·         Leki hamujące aktywność CYP3A4 (ketokonazol, erytromycyna, sok grejpfrutowy, werapamil, cyklosporyna) potęguja działanie

·         Środki przeciwdepresyjne (TLPD, inhibitory MAO) nasilają działanie

·         Fenytoina, karbamazepina przyspieszają metabolizm sibutraminy

·         Z lekami przeciwmigrenowymi- zespół serotoninergiczny

Dawkowanie- łącznie z dietą!!

Czas leczenie- 3 miesiące do 1 roku

Tetrahydrolipostatyna- orlistat (Xenical)

Pochodna lipostatyny

Mechanizm działania:

·         Hamuje aktywność lipaz trzustkowych i żołądkowych (wiąże się kowalencyjnie pierścieniem β-laktamowym z resztą seryny w aktywnym centrum enzymu)

·         Działa miejscowo w przewodzie pokarmowym

·         30% niewchłaniany tłuszczów wydalany z kałem

·         obniżenie poziomu cholesterolu o 10%

·         po odstawieniu aktywność lipaz ponownie wzrasta

Objawy:

·         upośledzenie wchłaniania wit. A,D,E,K

·         choroby zębów i dziąseł

·         bóle brzucha, wzdęcia

·         nieotrzymanie stolca

·         oleiste stolce

·         infekcje GDO

·         infekcje układu moczowego

Interakcje:

·         z akarbozą

·         spadek stężenia amiodaronu i cyklosporyny w surowicy

+ niskokaloryczna dieta

Olestra

Poliester sacharozy- substytut tłuszczu, stosowany do potraw i deserów

Mechanizm działania:

·         nie wchłania się z przewodu pokarmowego

·         „podstawia się” w miejsce tłuszczu z pożywienia

·         zmniejszenie wchłaniania tłuszczów, stężenia cholesterolu całkowitego, LDL

Objawy niepożądane:

·         wzdęcia

·         nudności

·         zaburzenia wchłaniania witamin A,D,E,K

·         luźne stolce

salatrin, laprenin- inne substytuty tłuszczu

Chityna- do otrzymywania chitozanu

Mechanizm działania:

·         nie wchłania się z przewodu pokarmowego- w kwaśnym środowisku żołądka tworzy żel wiążący cząstki lipidów

·         tworzy nierozpuszczalne kompleksy z TGL i cholesterolem i kwasami tłuszczowymi – wydalane z kałem

...