39. Kajeput Kajeput – Cajeputi oleum - Melaleuca leucadendron - Myrtaceae – mirtowate; SKŁAD: olejek eteryczny: (cyneol). DZIAŁ. I ZAST.: p/drobnoustrojowe, powoduje przekrwienie; zewnętrznie: bóle stawów, mięśni, przy schorzeniach reumatycznych, nerwobólach, choroby przeziębieniowe – katar, bóle gardła, kaszel; wewnętrznie: przeziębienie, kaszel. 40. Karczoch zwyczajny Karczoch zwyczajny - Cynarae Herba – Cynara scolymus – Compositae – złożone – SKŁAD: Cynaryna. MIESZ&PREP: CYNAREX, SYLICYNAR, RAPACHOLIN C, CYNAREIN – , CHOLAGOGA I, CHOLAGOGA II – fix, CHOLAGOGA II Działanie: • cholagogum, cholereticum • obniżenie poziomu triglicerydów, cholesterolu w surowicy krwi, p/miażdżycowo • działanie ochronne na miąższ wątroby np. w zatruciach CS2 • eliminacja z żółcią toksycznych składników • diureticum • stymulacja czynności wydzielniczej żołądka ze względu na gorzki smak 41. Kminek zwyczajny Kminek zwyczajny-Carvi fructus – Carum carvi – Apiaceae – selerowate – SKŁAD: olejek eteryczny: karwon, limonen, alfa-pinen, beta-pinen, sabinen, dihydrokarwon, karneol; olej tłusty; proteiny; flawonoidy; węglowodany; DZIAŁ. I ZAST.: żołądkowy wzrost wydzielania soku żołądkowego i pobudzenie apetytu, wiatropędny i żółciopędny, rozkurczowy, p/bakteryjny; olejek ma silne działanie p/grzybicze. MIESZ&PREP: Sirupus, Tussipini, Pectosy. 42. Kocanki piaskowe Kocanki piaskowe-Helichrysi inflorescentia-Helichrysum arenarium-Compositae – złożone – SKŁAD: izosalipurpozyd – związek z grupy chalkonów. Zastosowanie: • w badaniach mikrosomalnej frakcji wątroby szczurów • hamowanie enzymatyczne indukowanej oksydacji lipidów • aktywacja reduktazy NADPH cytochromu C efekt silniejszy od sylibiny • wpływa na wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego • reguluje funkcje przewodu pokarmowego usprawniając proces trawienia • działa silniej na żołądek • flawonoidy, kwasy fenolowe, kumaryny • działa hepatoprotekcyjnie – o tym decyduje efekt ontyoksydacyjny • działa detoksykująco Działanie: cholagogum, cholereticum, spasmolyticum (w obrębie dróg żółciowych). MIESZ&PREP: GASTROCHOL proszek, CHOLESOL płyn. 43. Kolendra siewna Kolendra siewna-Oleum Coriandri–Coriandrum sativus–Apiaceae; SKŁAD: olejek eteryczny: (linalol, alfa-pinen, limonen, gamma-terpinen, para-cymen, kamfora, geraniol). DZIAŁ. I ZAST.: żołądkowy, spazmolityczny, wiatropędny, bakteriobójczy i grzybobójczy. W formie odwarów, jako składnik mieszanek o działaniu przeczyszczającym z wiatropędnym. W bólach reumatycznych do nacierań. 44. Koper włoski Koper włoski-Foeniculi fructus – Foeniculum vulgare – Apiaceae – selerowate – SKŁAD: olejek eteryczny: anetol, fenhon, safranol, aldehyd anyżowy, cytral, alfa-pinen, limonen, alfa-felandren; olej tłusty, flawonoidy, kwasy organiczne, proteiny; DZIAŁ. I ZAST.: jako surowiec wykrztuśny i przede wszystkim w pediatrii jako wiatropędny i lekko przeczyszczający. PRZECIWSKAZANIA: olejku eterycznego nie wolno stosować u małych dzieci ze względu na możliwość wystąpienia duszności oddechowej i krtaniowych stanów skurczowych. MIESZ&PREP: Pectosan, Neopectosan, Pectosy. 45. Kozieradka Kozieradka-Foenugraeci sem.-Trigonella foenum graecum-Leguminosae- strączkowe- SKŁAD: śluz, saponiny (poch. diosgeniny – do produkcji hormonów płciowych), substancje azotowe (trigonelina, cholina, lecytyna, zw. białkowe), C-glikozydy flawonoidowe, Wit. PP, olej, gorycze; DZIAŁ. I ZAST.: działa jako metaboli cum, wzmaga resorpcje w jelitach oraz pobudza procesy odtruwania organizmu, w schorzeniach z prostatą, działanie estrogenopodobne, zawiera sterole potrzebne do budowy hormonów płciowych. 46. Kozłek lekarski Kozłek lekarski-Valerianae rad.-Valeriana officinalis-Valerianaceae – kozłkowate – SKŁAD: • 0,1-2% olejku eterycznego – warunkuje działanie (przechowywanie w niskich temperaturach; zbytnie rozdrobnienie – utrata olejku) monoterpeny: pineny, kamfen, limonen, octan i izowalerianian bornylu seskwiterpeny: kwas walerenowy, acetoksywalerenowy, hydroksywalerenowy (prawdopodobnie one warunkują działania, standaryzacja na kwas walerenowy) • 0,5-2% mieszaniny lipofilowych triestrowych irydoidów – walepotriany (najwięcej jesienią) – łatwo ulegają rozłożeniu np. podczas suszenia waltrat, acetowaltrat, dihydroksywaltrat występujące w różnych połączeniach estrowych – łącznie 12 związków • alkaloidy – aktynidyna, walerianina, izooksyskytantyna, chatynina • związki flawonoidowe – pochodne apigeniny – gigantem receptorów benzodiazepinowych hesperydyna wspomagająco MECHANIZM :zwiększa ilość GABA w szczelinie synaptycznej – wyciszenie organizmu, hamuje wychwyt zwrotny GABA, zwiększa uwalnianie GABA. DZIAŁANIE: uspokajające (oddziaływanie na receptor benzodiazepinowy – mogą nasilać działanie tych preparatów; przeciwlękowe; delikatne nasenne (korzystne połączenie waleriany z chmielem lub dziurawcem). OBJAWY UBOCZNE: • bóle głowy, żołądka, uczucie zmęczenia, duszność, obniżenie temperatury ciała, alergia, spowolnienie pracy serca • obniżenie refleksu! (głównie w połączeniu z propranololem) • można się uzależnić od korzenia kozłka ? • dłuższe stosowanie – surowiec należy stopniowo ograniczać , może wystąpić zespół odstawienia (abstynencyjny) • nie stosować u dzieci <12 roku życia i u kobiet w ciąży ! Interakcje: • nasilenie senności wywołanej: benzodiazepinami: lorazepam, diazepam barbituranami: fenobarbital narkotykami: kodeina alkoholem i antydepresantami • + propranolol – działanie uspokajające, obniżenie refleksu! • + fluoksetyna / alkohol – przypadki roztrzęsienia, niepokój i samookaleczenia • + dziurawiec + kava kava – nudności, osłabienie mięśni, przyspieszenie tętna, wzrost ciśnienia krwi 47. Krwawnik pospolity Krwawnik pospolity-Millefolii herba – Achillea millefolium – Asteraceae; SKŁAD: Olejek eteryczny: (laktony seskwiterpenowe: pro azuleny, prekursory chamazulenu, kariofylen, alfa-pinen, beta-pinen); DZIAŁ. I ZAST.: p/zapalne, spazmolityczne, wykrztuśne. Efekty uboczne: reakcje alergiczne na laktony. 48. Krzyżownica Krzyżownica-Senegae rad.-Polygala senega-Polygalaceae-krzyżownicowate- SKŁAD: 10% saponin – senegina A; DZIAŁ. I ZAST.: wykrztuśne oraz zwiększające wydzielanie błon śluzowych górnych dróg oddechowych, p/zapalnie, ciliomotoricum. 49. Kukurydza zwyczajna Kukurydza zwyczajna-Maydis stigma et embryonis oleum-Zea mays-Poaceae- trawy- SKŁAD: sterole (beta-sitosterol); DZIAŁ. I ZAST.: wyciągi ze znamion kukurydzy są wykorzystywane przede wszystkim jako lek moczopędny, sa lekiem przeciwzapalnym i rozkurczowym, stosowanym w trudnościach w oddawaniu moczu. MECH. DZIAŁ.: obniżają napięcie mięśni gładkich dróg moczowych i nieznacznie pobudzają wydalanie moczu. 50. Kurkuma Kurkuma-Curcumae longae rhizoma – Curcuma longa – Zingiberaceae – imbirowate; Skład: kurkumina; Działanie: • cholagogum,cholereticum • przeciwcukrzycowe • przeciwdrobnoustrojowe • hamowanie COX-2 indukowanej przez TNA? w wyniku aktywacji czynnika transkrypcyjnego NFKB • przeciwzapalnie • przeciwnowotworowo MIESZ&PREP: SOLAREN wyciąg alkoholowy; CHELIKUR płyn; CHOLITOL preparat złożony; CHOLAVISOL; CHOLAGOGUM N roztwór. 51. Lawenda lekarska Lawenda lekarska-Lavendulae flos–Lavendula officinalis – Lamiaceae – wargowe - SKŁAD: olejek eteryczny ~3%: estry linalolu (octan linalolu), borneol, cyneol, geraniol, alfa-terpineol i inne. Zapach zależy od gatunku (ok. 30 gatunków) – na północy ostrzejszy, na południu delikatniejszy. Działanie: • uspokajające, usposabiające do snu – aromaterapia • żółciopędne i żółciotwórcze • antyseptyczne – olejek w leczeniu trądziku, infekcji bakteryjnych, zewnętrznie przeciwświądowo, przeciwzapalnie, np. po ukąszeniach owadów • polecana w menopauzie – aromaterapia • w aromaterapii łagodzi bóle głowy i działa uspokajająco 52. Lipa drobnolistna Lipa drobnolistna -Tiliae inflores.-Tilia cordata -Tiliaceae- SKŁAD: Flawonoidy (tilirozyd), garbniki, śluz, olejek eteryczny; DZIAŁ. I ZAST.: napotne, wzmaga perspirację i transpirację skóry, pobudzenie czynności gruczołów potowych, w chorobach z przeziębienia oraz związanym z tym kaszlu, napary, przetwory galenowe do użytku wewnętrznego. MIESZ & PREP.: Agryflos, Bronchial, Infektofen, Gryposon, Tiliros, Termasil. 53. Lipa drobnolistna i szerokolistna Lipa drobnolistna i szrokolistna-Tiliae inflores.-Tilia cordata et platyphyllos-Tiliaceae– lipowate - SKŁAD: • Flawonoidy: (kwercytryna, hyperozyd, tilirozyd), fenoolokwasy • tilirozyd • olejek eteryczny: (linalol, geraniol, farnezol) • śluz • proantocyjanidyny • garbniki Działanie: • napotne • osłaniające na błony śluzowe • zwiększenie wydzielania soku żołądkowego oraz zółci do dwunastnicy • moczopędnie • słabe działanie uspokajające 54. Lipa srebrzysta Lipa srebrzysta - Tiliae Inflorescentia – Tilia argentea – Tiliaceae – lipowate - Skład: tilirozyd. Działanie: • w modelu indukowanym D-GaIN/LPPS • obniżenie poziomu transaminaz w surowicy krwi • hamowanie produkcji TNF – ? • obniżanie wrażliwości hepatocytów w stosunku do TNF –? • bezpośrednie działanie ochronne hepatocytów wobec D-GaIN 55. Lukrecja gładka Lukrecja gładka-Glycyrrhizae rad.-Glycyrrhiza glabra-Leguminosae-strączkowe- SKŁAD: gilyryzyna (poch.triterpenowa – hydrolizuje na duże cząstki kwasu glukuronowego i kwas glicyrytenowy) ; DZIAŁ. I ZAST.: wykrztuśne oraz zwiększające wydzielanie błon śluzowych górnych dróg oddechowych, p/zapalnie, ciliomotoricum; MIESZ&PREP: Bronchicum, Hedelicum.
karsic