6 ogólnych kategorii znaczeniowych pojęcia „kultura”
· Zastosowanie opisowe- kładzie nacisk na rozmaite czynności i zachowania związane z kulturą
· Definicje historyczne odnoszą się do dziedzictwa i tradycji związanych z pewną grupą ludzi
· Zastosowania normatywne opisują reguły i normy kulturowe
· W opisach psychologicznych kładzie się nacisk na uczenie się, rozwiązywanie problemów oraz inne podejścia behawioralne związane z kulturą
· W definicjach strukturalnych akcentuje się społeczne i organizacyjne elementy kultury
· Zastosowanie genetyczne dotyczy pochodzenia kultury.
Posługujemy się terminem kultura by opisywać i wyjaśniać szerokie spektrum czynności, zachowań, zdarzeń i struktur obecnych w naszym życiu
Wg Barry jest 8 kategorii wiążących się z kulturą:
1. Charakterystyka ogólna
2. Warunki mieszkaniowe
3. Aktywności indywidualne i rodzinne
4. Opieka społeczna, nauka i rodzina
5. Jedzenie i ubranie
6. Gospodarka i transport
7. Społeczność lokalna i rząd
8. Seks i cykl życiowy
Kultura przyczynia się do utrwalania, upowszechniania i wzmacniania podobieństw i różnic behawioralnych.
Kulturę nie możemy zobaczyć bezpośrednio- spostrzegamy tylko jej przejawy.
Kultura jest dynamiczna i zmienna dlatego z czasem mogą występować konflikty pokoleń pewnej kultury.
Wg Jahody „kultura” to termin opisowy , który odnosi się nie tylko do reguł i znaczeń, ale też do zachowań, inni opisują kulturę w kategoriach psychologicznych.
Definicja którą używa się w danym tekście:
Kultura to- dynamiczny system reguł- jawnych i ukrytych , ustanowionych przez grupy i mających zapewnić im przetrwanie dotyczących wartości, przekonań, norm i zachowań, podzielonych przez grupę, lecz w różnym stopniu uznawanych przez poszczególne jednostki w ramach grupy, przekazywanych z pokolenia na pokolenie, stosunkowo trwałych , lecz mogących się zmieniać z upływem czasu.
Wyjaśnienie definicji:
Dynamiczny- bo kultura opisuje tendencje uśrednione , zawsze są rozbieżności stworzone poprzez dynamikę
System reguł- bo k. odnosi się do całego systemu konstruktów.
Grupy- pojęcie k. wykorzystuje się na różnych poziomach- grupy albo jednostki
Przetrwanie- k. to sposób na ogarnianie chaosu, panowania nad nimi i unikania go. Reguły umożliwiają osiąganie równowagi między potrzebami związanymi z przetrwaniem grupy a pragnieniami danej jednostki.
Wartości, przekonania, normy i zachowania- k. kładzie nacisk na idee, postawy, wartości i przekonania. One wytwarzają rytuały, automatyczne wzorce. Składa to subiektywny aspekt kultury.
Różny stopień uznawalności poprzez poszczególne jednostki- ludzie różnią się stopniem podporządkowania się kulturze
Przekazywana z pokolenia na pokolenie- moda która przychodzi i odchodzi nie może być uznawana za kulturę. K. to system reguł, który jest trwały i stosunkowo stabilny i jest przekazywany z pokolenia na pokolenie.
Może się zmieniać z upływem czasu- k. istnieje w opartej na sprzężeniu zwrotnym relacji ze swymi częściami składowymi, dzięki powstałemu napięciu sama może się zmieniać.
- środowisko naturalne (np. bogate- bardziej dotrzymują się własnej kultury)
- gęstość zaludnienia (im więcej tym więcej hierarchicznych struktur)
- zamożność (im bardziej zamożny kraj tym mniej zwraca się uwagę na dziedzictwo kulturowe)
- technika (telefony , poczta elektroniczna)
- klimat
Kultura jest również konstruktem indywidualnym, psychologicznym.
· K. jest konglomeratem atrybutów podzielanych przez wszystkich członków grupy
· K. jest stała, natomiast cechy osobowości nie zawsze odznaczają się podobną stałością
· Ostatnia rozbieżność wiąże się z koncepcją makropojęcia, czyli zjawiska społecznego. K. istnieje nie tylko we wszystkich jednostkach należących do danej grupy, ale również jako zjawisko społeczne. Kultura ma naturę cykliczną i opiera się na dwukierunkowym sprzężeniu zwrotnym między swymi właściwościami jako etykiety społecznej a indywidualnymi zachowaniami swoich członków. Pojęcie osobowości nie ma cykliczności i i nie przypomina zjawiska etykietowania społecznego.
· Popkultura nie zawsze wiąże się z podzielaniem wielu atrybutów w różnych obszarach psychologicznych. Popkultura to wartości które przychodzą i odchodzą i nie są przekazywane z pokolenia na pokolenie
· Urodzenie się z pewnymi cechami fizycznymi nie znaczy ze przyswoimy sobie kulturę, która stereotypowo przypisuje się tej rasie. Kultura to wyuczone zachowanie.
Phinney wyróżnił 3 podstawowe aspekty przynależności etnicznej, którym trzeba poświecić najwięcej uwagi: normy i wartości kulturowe; siłę, wyrazistość i znaczenie tożsamości etnicznej; oraz postawy związane ze statusem mniejszościowym.
Termin „narodowość” odnosi się do kraju pochodzenia (np. kultura francuska). Często utożsamiamy narodowość z kulturą. Lecz to że dana osoba pochodzi z Francji nie oznacza że będzie się zachowywała zgodnie z naszymi wyobrażeniami o typowych zachowaniach francuzów.
Termin „społeczno-kulturowe role płciowe”- odnosi się do zachowań i wzorców czynności, które społeczeństwo uważa, że właściwe dla mężczyzn i dla kobiet. Dotyczy stopnia w jakim dana osoba przejawia specyficzne dla swojej płci zachowania, uznawane za właściwe z danej kulturze.
Jeżeli ludzie dotknięci niepełnosprawnością podzielają określone, charakterystyczne dla nich postawy, opinie, normy, to można uznać, że są członkami odrębnej kultury.
Ujmowanie atrybutów psychicznych wspólnych dla ludzi podzielających te samą orientację seksualną jako uwarunkowanych kulturowo stało się popularne w psychologii
Etyka- odnosi się do tych aspektów życia, które wydają się niezmienne w różnych kulturach (do prawd i zasad uniwersalnych czy też ponadkulturowych)
Emika- dotyczy tych aspektów życia, które wydają się różnic w zależności od kultury , czyli do prawd i zasad specyficznych kulturowo
Istnieje 3 czynniki oddziałujące na praktyki kulturowe:
1. Środowisko ekologiczne
2. Kontekst społeczno-biologiczny
3. Biologię
wannad