Ballard J.G. -Fabryka bezkresnych snów.pdf

J.G. BALLARD

Fabryka bezkresnych snów

Urodzony w 1930 roku w Szanghaju pisarz angielski, zaliczany do klasyków współczesnej

literatury światowej. Ma w swoim dorobku ponad dwadzieścia powieści i zbiorów opowiadań.

W Polsce jest znany między innymi z powieści

Wyspa (Czytelnik, 1982),

Imperium słońca (Czytelnik, 1990; książka

sfilmowana przez Stevena Spielberga w 1988 r.),

Delikatność kobiet (Alfa, 1996),

Kraksa (Amber, 1997),

Zatopiony świat (Rachocki i S-ka, 1998), Wieżowiec (Rachocki i S-ka, 2000) oraz wyboru

opowiadań Ogród czasu (Wydawnictwo Literackie, 1983).

J.G. BALLARD

FABRYKA BEZKRESNYCH SNÓW

Przełożył Maciej Swierkocki

PRZYLOT HELIKOPTERÓW

Przede wszystkim, dlaczego w ogóle ukradłem ten sa-molot?

Czy gdybym wiedział, że zaledwie dziesięć minut po starcie z londyńskiego lotniska płonąca

maszyna spadnie do Tamizy, wgramoliłbym się mimo wszystko do kokpitu? Być może już wtedy

żywiłem niejasne przeczucia tych dzi-wacznych zdarzeń, które miały nastąpić kilka godzin po

moim ocaleniu.

A teraz stoję w centrum wyludnionego, nadrzecznego miasteczka. Widzę, jak mój poszarpany

kombinezon lotni-czy odbija się w szybach pobliskiego supermarketu, i do-skonale pamiętam

moment, kiedy wszedłem do niestrzeżo-nego hangaru na lotnisku. Siedem dni temu umysł miałem

tak chłodny i sprężony, jak jego stalowy dach nad moją gło-wą. Zapinając pasy w fotelu pilota,

wiedziałem, że wszyst-kie niepowodzenia i falstarty, jakie spotkały mnie w życiu, ustępują

nareszcie najprostszej, a zarazem najbardziej ta-jemniczej ze wszystkich czynności - lataniu! Nad

wytwórnią filmową krążą helikoptery. Wkrótce w centrum handlowym wylądują policjanci, którzy

na pewno chcą mnie przesłuchać w sprawie zniknięcia całej ludności Shepperton. Chciałbym

widzieć ich zdumienie, gdy się do-wiedzą, w jak niezwykły sposób odmieniłem to spokojne miasto.

Spłoszone głosem helikopterów ptaki wzbijają się w po-wietrze i wiem, że pora już ruszać. Ptaki

pochodzą ze wszyst-kich zakątków globu i otaczają mnie całymi tysiącami - są wśród nich

flamingi, fregaty, sokoły i dalekomorskie alba-trosy, jak gdyby uciekły z ptaszarni dobrze

zaopatrzonego zoo. Przysiadają na portyku stacji benzynowej i walczą o miejsce na ciepłych

dachach porzuconych aut. Kiedy opie-ram się o skrzynkę pocztową, by obciągnąć poszarpany

kom-binezon lotniczy, harpiowata orlica, strzegąca listów, które nigdy nie opuszczą tej skrzynki,

rzuca się na moje ręce, jakby zapomniała, kim jestem, i chciała przyjrzeć się bliżej sa-motnemu

pilotowi, który spokojnie zstąpił z wiatrem na opuszczone ulice. Cały pasaż handlowy wypełniają

barba-rzyńsko upierzone kakadu, ary i szkarłatne ibisy, tworząc jakby żywy tren, którym mam

ochotę przewiązać się w pa-sie. W ciągu kilku ostatnich chwil, kiedy sprawdzałem, czy nie

zostawiłem sobie żadnego z moich bliźnich, centrum Shepperton zmieniło się w spektakularną

ptasiarnię, w ol-brzymi rezerwat powietrzny, rządzony przez kondory. I tylko kondory zostaną ze

mną aż do samego końca. Dwa z tych wielkich sępów przyglądają mi się z betonowe-go dachu

samochodowego parkingu. Koniuszki ich skrzy-deł kryją plamy grzybicy, a między pazurami lśni

ropa gni-jących ciał, niczym rozkładające się złoto w szponach pra-cowitego finansisty. Podobnie

jak inne ptaki, sprawiają wra-żenie, że w każdej chwili mogą mnie zaatakować, rozdraż-nione

hukiem helikopterów i świeżo zabliźnioną raną na mojej piersi.

Pomimo takich małomiasteczkowych facecji wolałbym zostać tu dłużej i dojść do ładu z tym, co mi

się przydarzy-ło, a także pogodzić się z ważnymi dla nas wszystkich kon-sekwencjami, sięgającymi

daleko poza granice tego mia-steczka, położonego piętnaście mil na zachód od Londynu. Ulice

wokół mnie milczą, zalane popołudniowym światłem. Przy furtkach ogrodowych leżą zabawki,

porzucone w po-śpiechu przez dzieci, gdy uciekały stąd godzinę temu, a je-den z moich bliźnich

zapomniał zakręcić trawnikowy spry-skiwacz, który obraca się teraz niezmordowanie, tworząc ciąg

niepokalanych tęcz nad ozdobnym stawem na skraju ogrodu, jak gdyby chciał schwytać w swą pętlę

jakąś wid-mową rybę i wyciągnąć ją z głębi.

-Pani St. Cloud!... Ojcze Wingate!...-Już za nimi tęsk-nię: za wdową, która próbowała finansować

moją szkołę latania, i za księdzem, który znalazł moje kości w korycie rzeki.

- Miriam!... Doktor Miriam!... - To młoda lekarka, któ-ra mnie reanimowała, gdy omal nie

utonąłem. Ale wszyscy mnie już opuścili. Skinąłem na ptaki, by podążały za mną, i ruszyłem

naprzód przez pasaż. Na nad-rzecznej plaży jest kryjówka, gdzie będę mógł przeczekać, dopóki

helikoptery nie odlecą. Spojrzałem po raz ostatni ku jaskrawej, tropikalnej roślinności, tworzącej na

tle nieba jedyny w swoim rodzaju profil miasta Shepperton. Dach supermarketu i stacji benzynowej

pokrywają gęsto orchi-dee i paprocie, na wystawie sklepu z artykułami metalowy-mi i w oknie

wypożyczalni telewizorów pienią się karłowa-te palmy o ząbkowanych liściach, a stateczne niegdyś

ogro-dy porastają mangowce i magnolie, zmieniając ciche mia-steczko, w którym rozbiłem się

zaledwie tydzień temu, w zaułek jakiegoś zaginionego miasta w Amazonii. Helikoptery nadlatują

bliżej. Klekoczą tam i z powro-tem nad wyludnionymi ulicami wokół wytwórni filmów. Załogi

przez lornetki przypatrują się uważnie pustym do-mom. Chociaż mieszkańcy miasteczka już

odeszli, wciąż czuję ich obecność w moim ciele. W szybie wystawowej sklepu z akcesoriami

elektrycznymi widzę, że moja skóra lśni jak skóra archanioła, rozświetlona snami wszystkich

tutejszych gospodyń domowych, sekretarek, aktorów i ka-sjerów bankowych, którzy śpią we mnie,

bezpieczni w sy-pialnych salach moich kości.

Przy wejściu do parku stoją pomniki, które wznieśli dla mnie ci ludzie, nim wyruszyli w swój

ostatni lot. Z dobro-duszną ironią zbudowali mi kapliczki w formie miniaturo-wych piramid ze

zmywarek do naczyń i telewizorów, a z gramofonów wznieśli kioski, przyozdobione

słonecznika-mi, dyniami i nektarynkami. Były to najwłaściwsze przed-mioty, jakie mogli znaleźć

mieszkańcy przedmieść Londy-nu, by uświęcić swoje uczucia do mnie, a każda taka kon-strukcja

zawiera strzęp mojego kombinezonu albo jakąś małą część samolotu - pamiątki wspólnych lotów

po niebie nad Shepperton i po napędzanej ludzkimi siłami maszynie, o zbudowaniu której

marzyłem całe życie, a którą oni po-mogli mi skonstruować.

Jeden z helikopterów znajduje się tuż za mną. Wykonu-je niepewne okrążenie nad centrum

miasteczka. Pilot i na-wigator spostrzegli już moją skórę, połyskującą między drze-wami. Choć są

bardzo przejęci, równie dobrze mogliby porzucić maszynę w powietrzu. Wkrótce nie zdołają

zli-czyć opuszczonych miast. Wzdłuż doliny Tamizy, w całej Europie i obu Amerykach, w Azji i w

Afryce opustoszeją dziesiątki tysięcy miasteczek podobnych do tego, gdy lu-dzie zgromadzą się, by

odbyć swój pierwszy, napędzany człowieczą mocą lot.

Teraz już wiem, że tamte ciche, porośnięte szpalerami drzew drogi to pasy startowe, które czekają,

aż wzbijemy się w niebo, którego poszukiwałem przed siedmioma dnia-mi, wkraczając lekkim

samolotem w przestrzeń powietrz-ną tego małego miasteczka nad Tamizą. Tu mój samolot spadł, a

ja uszedłem zarówno śmierci, jak i życiu.

KRADNĘ SAMOLOT

Zeszłego roku nawiedzały mnie sny o lataniu. Przez całe lato sprzątałem samoloty na londyńskim

lot-nisku. Mimo ciągłego hałasu i milionów turystów, wcho-dzących i wychodzących z budynków

terminali, byłem zu-pełnie sam. Otaczały mnie parkujące wokół odrzutowce, a ja chodziłem z

odkurzaczem wśród rzędów pustych foteli, usuwając podróżne śmieci, resztki posiłków,

niewykorzy-stane środki uspokajające i antykoncepcyjne, a także wspo-mnienia przylotów i

odlotów, które przywodziły mi na myśl wszystkie moje nieudane próby osiągnięcia w życiu

czego-kolwiek.

Mając dwadzieścia pięć lat zrozumiałem, że ostatnie dziesięć lat mojego życia to strefa lawinowa.

Jakikolwiek wytyczyłbym sobie kurs, jakkolwiek uważnie usiłowałbym iść za kolejnym

wskazaniem strzałki kompasu, wpadałem od razu na najbliższy mur. Nie wiedzieć czemu czułem,

że nawet będąc sobą, odgrywam jedynie rolę, która powinna przypaść w udziale komuś innemu.

Natomiast zakamarków jakiejś niewidzialnej rzeczywistości dotykałem tylko dlate-go, że

kompulsywnie wcielałem się w inne postaci. Naj-częściej przebierałem się za pilota, wkładając

biały kombi-nezon lotniczy, który znalazłem w szafce. Nim ukończyłem siedemnaście lat,

wyrzucono mnie z przynajmniej sześciu szkół. Zawsze byłem leniwy i agre-sywny, a także skłonny

uważać świat dorosłych za coś w rodzaju nudnej konspiracji, z którą nie chciałem mieć nic

wspólnego. W dzieciństwie doznałem obrażeń w wypadku samochodowym, w którym zginęła moja

matka, i odtąd mój lewy bark wystawał nieco ku górze, a ja, wyolbrzymiwszy wkrótce tę cechę,

nadałem jej znamię bojowego zuchwal-stwa. Koledzy szkolni małpowali mnie, ale nie zwracałem

na nich uwagi. Uważałem się za przedstawiciela nowego gatunku uskrzydlonego człowieka.

Pamiętałem o wygwiz-danym przez tłum albatrosie Baudelaire’a i o tym, że ptak nie mógł chodzić

wyłącznie ze względu na ciężar swoich skrzydeł.

Wszystko pobudzało moją wyobraźnię na najdziwniej-sze sposoby, a w bibliotece szkolnej, dzięki

nadgorliwemu nauczycielowi biologii, odkryłem prawdziwe bogactwo roz-maitych dewiacyjnych

możliwości. Na przykład w słowni-ku antropologicznym znalazłem pewien cudaczny, choć

wzruszający, rytuał płodności, podczas którego członkowie aborygeńskiej wspólnoty kopią dół na

pustyni i kolejno kopulują z ziemią. Poruszony do głębi tą wizją, błąkałem się tu i tam jak

otumaniony, a kiedyś o północy usiłowałem osiągnąć orgazm podczas stosunku z ukochanym przez

wszystkich szkolnym boiskiem do krykieta. Znaleziono mnie w blasku latarek, pijanego, na

zgwałconej murawie, w oto-czeniu butelek po piwie. Dziwne, ale mnie to zdarzenie wydało się

znacznie mniej osobliwe niż zdjętemu zgrozą dyrektorowi szkoły.

Wydalili mnie ze szkoły, czym się właściwie w ogóle nie przejąłem. Wkroczywszy w wiek

dojrzewania, byłem już pewien, że któregoś dnia osiągnę coś nadzwyczajnego, czym zadziwię

nawet samego siebie. Znałem moc moich snów. Po śmierci matki wychowywała mnie czasem jej

mieszkająca w Toronto siostra, czasem zaś mój ojciec, po-chłonięty swoją praktyką lekarską wzięty

chirurg okulista, który nigdy mnie właściwie nie uznał. Prawdę mówiąc, spę-dzałem tyle czasu na

pokładach transatlantyckich odrzutow-ców, że cała moja formalna edukacja sprowadzała się do

wyświetlanych podczas lotu filmów.

Po roku spędzonym na Uniwersytecie Londyńskim wy-rzucili mnie z akademii medycznej - gdy

pewnego razu roz-cinałem w laboratorium anatomicznym klatkę piersiową, nabrałem

nieoczekiwanie przekonania, że w zwłokach wciąż tli się życie. Sterroryzowałem słabszego kolegę

studenta, żeby pomógł mi oprowadzić trupa po laboratorium i spró-bował przywrócić go do życia.

Wciąż jestem poniekąd pe-wien, że mogło się nam udać.

Nigdy nie byłem przywiązany do ojca i wyobrażałem sobie często, że mój prawdziwy rodziciel to

jeden z pierw-szych amerykańskich astronautów, że zostałem poczęty z nasienia dojrzałego w

przestrzeni międzygwiezdnej i że je-stem istotą mesjaniczną, przeszczepioną niejako w łono matki

z ciężarnego kosmosu. Gdy ojciec mnie wydziedzi-czył, zacząłem chaotyczny i bardzo stromy

slalom. Odrzu-cony pilot najemnik, niespełniony nowicjusz u jezuitów, niewy dawany autor

utworów pornograficznych (spędziłem niejeden podniecający weekend, wykręcając numery

pu-stych biur w całym Londynie i dyktując automatycznym se-kretarkom swoje niezwykłe fantazje

seksualne, które nicze-go niepodejrzewające maszynistki przepisywały potem swo-im szefom) - a

jednak mimo wszystkich niepowodzeń ży-wiłem nadal niezachwianą wiarę w siebie: mesjasza,

po-zbawionego jeszcze przesłania, który pewnego dnia ułoży jednak jakąś niespotykaną tożsamość

z kawałków wybra-kowanej układanki.

Przez pół roku pracowałem w awiarium w londyńskim zoo. Ptaki doprowadzały mnie do szału

swym nieustannym ćwierkaniem i świergoleniem, ale nauczyłem się od nich bardzo wiele, a moja

obsesja latania dzięki sile własnych mięśni zaczęła się właśnie wtedy. Raz aresztowała mnie

po-licja, ponieważ zbytnio hałasowałem w pobliżu zoo, na placu zabaw dla dzieci, gdzie spędzałem

większość wolnego cza-su. Pewnego deszczowego popołudnia na pięć minut za-władnął mną

kompleks Szczurołapa* i naprawdę uwierzy-łem, że zdołam poprowadzić dwadzieścioro dzieci, ich

zdu-mione matki, kilka przebiegających nieopodal psów, a na-wet ociekające wodą kwiaty do

jakiegoś raju, który - o ile tylko udałoby mi się go odnaleźć - leżał nie dalej niż kilka-set jardów

stąd.

Przed gmachem sądu, w którym zostałem uniewinniony przez sympatycznego sędziego,

zaprzyjaźniłem się z byłą stewardessą, pracującąjako barmanka w hotelu na londyń-skim lotnisku ,

a skazaną niedawno za uprawianie nierządu w pobliżu Terminalu Lotniczego Zachodniego

Londynu. Była to ognista i miła dziewczyna, znająca mnóstwo nie-zwykłych opowieści na temat

życia seksualnego na mię-dzynarodowych lotniskach. Poruszony jej wizjami, oświad-czyłem się

bezzwłocznie i zamieszkałem u niej, w pobliżu lotniska Heathrow. Byłem już opętany ideą budowy

samo-lotu napędzanego siłą ludzkich mięśni. Planowałem pierw-szy przelot dookoła świata,

wyobrażając sobie, że jestem Lindberghiem i Saint-Exuperym lotów taką maszyną. Co-dziennie

chodziłem na lotnisko, żeby obserwować samolo-* Szczurołap - według niemieckiej legendy,

Szczurołap z Hameln najpierw wywabił z miasta szczury, grając na fujarce, a potem, po-nieważ

rajcy nie spłacili należności, wyprowadził z miasta dzieci do jaskini, która się za nimi zamknęła

(przyp. tłum.) ty, wzbijające się pod niebo z tysiącami pasażerów na po-kładach. Ogarniała mnie

zazdrość, że ich na wskroś zwy-czajne życie pokrzyżował ten niewiarygodny sen o locie. Sny o

lataniu nawiedzały mnie teraz coraz częściej. Po kilku tygodniach przebywania na tarasie

widokowym zna-lazłem pracą jako czyściciel samolotów. W południowej czę-ści lotniska

znajdował się teren przeznaczony dla lekkich maszyn. Cały wolny czas spędzałem w hangarach

parkin-gowych, siedząc za sterami zniszczonych wiatrem, ale ele-ganckich samolotów,

przypominających skomplikowane symbole, które otwierały w moim mózgu wszelkie możli-we

zamki. Któregoś dnia zaakceptowałem logiką moich snów i postanowiłem wystartować sam.

Tak rozpoczęło się moje prawdziwe życie. Jednak bez względu na kierujące mną wtedy pobudki,

to, co wydarzyło się owego ranka, zaniepokoiło mnie do głębi. Przypatrując się mojej narzeczonej,

która ubierała się w sypialni, poczułem nagłą potrzebę wzięcia jej w ramio-na. Służbowy strój

dziewczyny ozdobiony był motywami lotniczymi i zawsze lubiłem patrzeć, jak zakłada ten

grote-skowy kostium. Ale kiedy przygarnąłem ją do piersi, zro-zumiałem, że nie powoduje mną

uczucie dla niej, lecz chęć zgruchotania jej istnienia. Dosłownie. Pamiętam, że pod nogi spadła nam

lampka nocna, którą dziewczyna strąciła, młócąc powietrze ręką. Biła mnie po twarzy zaciśniętymi

pięściami, a ja stałem przy łóżku, przyciskając ją do piersi i dusząc. Dopiero kiedy osunęła się na

ziemię u moich stóp, pojąłem, że o mało jej nie zabiłem, w najmniejszym stop-niu nie odczuwając

jednak nienawiści czy złości. Później, gdy siedziałem już w kokpicie cessny, podeks-cytowany

pokasływaniem silnika, zanim z hukiem ożył, dotarło do mnie, że nie zamierzałem jej skrzywdzić,

jedno-cześnie jednak przypomniałem sobie niemy strach na twa-rzy siedzącej na podłodze

dziewczyny i nabrałem pewno-ści, że pójdzie na policję. Omijając o włos stojący obok

odrzutowiec, wzbiłem się w powietrze z jednego z pasów startowych na parkingu. Wiele razy

widziałem, jak mecha-nicy uruchamiają silniki, i często męczyłem ich, by pozwa-lali mi sobie

towarzyszyć, gdy kołowali wokół hangarów. Kilku z nich było wykwalifikowanymi pilotami, więc

po-wiedzieli mi wszystko, co powinienem wiedzieć o urządze-niach sterowniczych i regulacji

silnika. Dziwne, ale kiedy znalazłem się wreszcie w powietrzu, przelatując nad par-kingami

samochodowymi, fabrykami plastiku i zbiornika-mi otaczającymi lotnisko, nie miałem

najmniejszego poję-cia, jaki wybrać kurs. I tak wiedziałem, że wkrótce zostanę ujęty i oskarżony o

kradzież cessny oraz usiłowanie mor-derstwa na mojej narzeczonej.

Ponieważ zapomniałem unieść klapy, nie udało mi się wzbić wyżej niż na pięćset stóp, ale i tak

zawsze podnieca-ły mnie nisko latające samoloty. Mniej więcej pięć mil na południe od lotniska

silnik zaczął się grzać, a po kilku se-kundach stanął w płomieniach, wypełniając kabinę

rozpa-lonym dymem. Pode mną leżało ciche nadrzeczne miastecz-ko, którego centrum handlowe i

prowincjonalne ulice, po-rośnięte szpalerami drzew, wcisnęły się w szerokie zakole rzeki.

Zobaczyłem też wytwórnię filmową i operatorów, kręcących się za kamerami na murawie. Pod

wymalowaną na płótnie atrapą zakamuflowanego hangaru stało kilkana-ście przedpotopowych

dwupłatowców, a aktorzy ubrani w skórzane stroje lotnicze z czasów pierwszej wojny świato-wej

unosili gogle, by spojrzeć na mnie w górę, gdy szybo-wałem nad nimi, ciągnąc za sobą olbrzymi

pióropusz dymu. Jakiś człowiek stojący na platformie wieńczącej metalową wieżę pomachał mi

megafonem, jak gdyby chciał, bym za-grał w jego filmie.

Płonący olej, który wypełnił kabinę, parzył mi ręce i twarz. Postanowiłem posadzić samolot na

rzece i utopić się, zamiast spłonąć żywcem. Pół mili dalej, za kortami teniso-wymi i parkiem

otoczonym uschłymi wiązami, zobaczy-łem na trawiastym zboczu wiej ską rezydencj ę w stylu

tudo-riańskim.

Kiedy samolot przelatywał nad parkiem, zajęły mi się buty. Parujący glikol wtargnął w nogawki

moich spodni. Parzył mnie w nogi i groził ugotowaniem jąder. Po obu stro-nach kabiny pędziły

wierzchołki drzew. Podwozie ścięło kruche górne gałęzie uschłych wiązów, a wtedy wśród drzew

eksplodowała chmura szpaków, niczym szrapnel z pocisku. Siła uderzenia była tak duża, że drążek

sterowy wyszarpnął mi się z rąk, a ja w ostatniej chwili krzyknąłem coś na spo-tkanie wznoszącej

się ku mnie rzeki. Rozpadający się w powietrzu samolot, którego ogon utkwił między konarami,

runął do wody. Gorące drobiny buchającego przez kadłub pyłu wodnego i pary uderzyły mnie w

twarz. Poczułem szarpnięcie pasów i uderzyłem głową o drzwi kabiny, ale nie doznałem bólu, jak

gdyby moje ciało należało w rze-czywistości do pasażera.

Byłem jednak pewien, że ani na chwilę nie straciłem przytomności. Samolot zaczął natychmiast

tonąć. Gdy pró-bowałem rozpiąć pas, szamocząc się z nieznaną mi dotąd klamrą, kabinę wypełniła

kipiąca, czarna woda, wirując ła-komie wokół mego brzucha. Zrozumiałem, że utopię się za kilka

sekund.

I wtedy nawiedziła mnie pewna wizja.

WIZJA

Podtrzymywany przez skrzydła samolot spoczywał nie-ruchomo na wodzie. Z zalanego silnika

unosiła się ogrom-na chmura pary, sunąca w kierunku brzegu. Dziób maszyny pochylił się do

przodu, a rzeka bezceremonialnie ochlapy-wała spękaną szybę tuż przed moim nosem.

Poluzowałem klamrę, zwalniającą zacisk pasa i zacząłem mocować się z drzwiami kabiny, gdy

moją uwagę przykuła rozgrywająca się na wprost mnie scena.

Zdawało mi się, że widzę olbrzymie iluminowane malo-widło, rozjaśnione zarówno wzburzoną

wodą, jak i moc-nym światłem, przesączającym się przez powierzchnię płót-na. Kiedy wypchnąłem

drzwi kabiny pod przeciwny prąd, najbardziej zdumiała mnie niebywała wyrazistość szczegó-łów.

Przede mną, na trawiastym zboczu, wznosiła się czę-ściowo drewniana rezydencja w stylu

tudoriańskim. Przy-glądało mi się kilka osób, jakby upozowanych przez mala-rza na zwykłym,

banalnym pejzażu. Żadna z tych osób nie ruszała się, jak gdyby zmrożona widokiem płonącego

sa-molotu, który runął z popołudniowego nieba i spadł u ich stóp do wody.

Choć nigdy przedtem nie byłem w tym miasteczku -jak przypuszczałem, sądząc po obecności

wytwórni filmowej, było to Shepperton - wydawało mi się, że rozpoznaję ich twarze, i że są to

aktorzy odpoczywający w przerwie mię-dzy kolejnymi ujęciami. Najbliżej stała młoda

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: