Wiedza studentów kierunków medycznych na temat aktywności sportowej osób niepełnosprawnych.pdf

Physiotherapy & Medicine

www.pandm.org

MAŁGORZATA KRAWIEC

PRACA MAGISTERSKA

WIEDZA STUDENTÓW KIERUNKÓW MEDYCZNYCH NA

TEMAT AKTYWNO ĺ CI SPORTOWEJ OSÓB

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

KATOWICE 2008

SPIS TRE ĺ CI

I. WST Ħ P ………………………………………………………………….……………..... 2

1. Wpływ aktywno Ļ ci fizycznej na organizm człowieka ……………………….….... 3

2. ĺ wiadomo Ļę społeczna ludzi niepełnosprawnych ………………………………... 4

3. Sport niepełnosprawnych ……………………………………………………….... 7

3.1. Rozwój sportu osób niepełnosprawnych w Polsce i na Ļ wiecie …………….. 10

3.2. Organizacje i zrzeszenia zajmuj Ģ ce si ħ sportem osób niepełnosprawnych …. 12

II. CEL PRACY ………………………………………………………………………….. 16

III. MATERIAŁ I METODYKA BADANIA ………………………………………….... 17

IV. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE …………………………………………………….... 18

V. PODSUMOWANIE ………………………………………………………………….. 38

VI. WNIOSKI …………………………………………………………………………… 41

VII. PI ĺ MIENNICTWO ………………………………………………………………… 42

ANEKS ……………………………………………………………………………... 45

WST Ħ P

Karta Praw Osób Niepełnosprawnych uchwalona przez sejm RP w 1997 roku,

stanowi, Ň e „osoby niepełnosprawne, to osoby, których sprawno Ļę fizyczna, psychiczna lub

umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemo Ň liwia Ň ycie codzienne, nauk ħ ,

prac ħ oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi

[Karta…, 1997].” [14]. Przyjmuj Ģ c jako kryterium rodzaj niepełnosprawno Ļ ci wyró Ň nia si ħ :

−

osoby z uszkodzeniami sensorycznymi, do których nale ŇĢ osoby niewidome i słabo

widz Ģ ce oraz głuche i słabo słysz Ģ ce,

−

osoby z niesprawno Ļ ci Ģ motoryczn Ģ , czyli osoby z uszkodzeniem narz Ģ du ruchu oraz

osoby z przewlekłymi chorobami narz Ģ dów,

−

osoby z niepełnosprawno Ļ ci Ģ psychiczn Ģ , w tej grupie znajduj Ģ si ħ osoby umysłowo

upo Ļ ledzone z niepełnosprawno Ļ ci Ģ intelektualn Ģ , osoby psychicznie chore

z zaburzeniami osobowo Ļ ci i zachowania oraz osoby cierpi Ģ ce na epilepsj ħ [20].

Na Ļ wiecie z roku na rok zwi ħ ksza si ħ liczba osób niepełnosprawnych, którzy obecnie

stanowi Ģ 10% populacji całego społecze ı stwa. W Polsce wyniki bada ı GUS z 1997 roku

wykazały, Ň e liczba osób niepełnosprawnych wyniosła w tym roku około 500 mln 200 tys.

osób, tj. ogółem 14% wszystkich Polaków. Oznacza to, Ň e w blisko co drugim gospodarstwie

polskim pomi ħ dzy prawnymi lub biologicznymi członkami rodziny znalazła si ħ osoba

niepełnosprawna [3].

Liczba osób niepełnosprawnych wzrasta, a mimo to osoby te nadal spychane s Ģ na

margines Ň ycia całego społecze ı stwa. Pomoc w akceptacji i integracji niepełnosprawnych z

lud Ņ mi pełnosprawnymi jest wa Ň nym elementem polityki wszystkich pa ı stw Ļ wiata. Władze

wraz ze społecze ı stwem powinny znosi ę wszelkie bariery ideowe, kulturowe, jak równie Ň

architektoniczne, aby niepełnosprawni poczuli si ħ pełnoprawnymi uczestnikami Ň ycia

społecznego. Od tego zale Ň y te Ň poziom i rodzaj niepełnosprawno Ļ ci oraz podej Ļ cia samych

poszkodowanych do własnych ogranicze ı . Niepełnosprawno Ļę nie powinna by ę form Ģ

dyskryminacji ani odizolowania si ħ od reszty społecze ı stwa.

Sport, rekreacja i turystyka s Ģ jednym z wielu czynników Ň ycia, które mog Ģ posłu Ň y ę

poprawie Ň ycia osobom niepełnosprawnym. Ruch kształtuje Ļ wiadomo Ļę osób upo Ļ ledzonych

zarówno fizycznie jak i psychicznie oraz ma pozytywny wpływ na organizm człowieka.

Poprzez sport łatwiej otworzy ę si ħ na Ļ wiat, skomunikowa ę si ħ z innymi, zarówno pełno jak

i niepełnosprawnymi. Wspólne spotkania podczas zawodów czy treningów pomagaj Ģ

doskonali ę si ħ , dorówna ę innym, sprawdzi ę swoj Ģ osobowo Ļę i odporno Ļę psychiczn Ģ .

Wpływ aktywno Ļ ci fizycznej na organizm człowieka

Aktywno Ļę fizyczna jest wa Ň nym czynnikiem kształtuj Ģ cym i rozwijaj Ģ cym nasze

narz Ģ dy. Ruch i praca wpływa na otaczaj Ģ cy nas Ļ wiat i stanowi podstawowy element

zdrowego trybu Ň ycia. Systematyczne ę wiczenia i trening fizyczny wzmacniaj Ģ wszystkie

narz Ģ dy człowieka, a w szczególno Ļ ci układ mi ħĻ niowo – kostny.

Aktywno Ļę ruchowa zwi ħ ksza sił ħ , mas ħ i wytrzymało Ļę mi ħĻ ni. Struktura kostna

wzmacniana jest przez zwi ħ kszenie uwapnienia beleczek kostnych. Głównym czynnikiem

działaj Ģ cym na tkank ħ kostn Ģ jest wła Ļ ciwe obci ĢŇ enie mechaniczne, które wpływa na

budow ħ ko Ļ ci. Ę wiczenia chroni Ģ aparat torebkowo-wi ħ zadłowy przed uszkodzeniem,

poprawi Ģ stabilno Ļę stawów poprzez zachowanie elastyczno Ļ ci i odpowiedniej długo Ļ ci

elementów okołostawowych.

Poza aparatem ruchu, wysiłek fizyczny usprawnia układ kr ĢŇ eniowo- oddechowy.

Korzystnie wpływa na sprawno Ļę zapotrzebowania tlenowego, przez zwi ħ kszony przepływ

krwi. Pod wpływem zwi ħ kszonej aktywno Ļ ci fizycznej dochodzi do przerostu mi ħĻ nia

sercowego, ro Ļ nie siła skurczu i obj ħ to Ļę wyrzutowa serca. Powi ħ ksza si ħ te Ň przepływ

wie ı cowy i rezerwa wie ı cowa, co poprawia zdolno Ļę do wykonywania wysiłków fizycznych

i pokonywania obci ĢŇ e ı zewn ħ trznych. Aktywno Ļę fizyczna korzystnie wpływa na czynno Ļę

mi ħĻ ni oddechowych, tym sposobem poprawie ulega mechanika oddychania i podstawowe

parametry wentylacyjne. Kształtuje równie Ň budow ħ klatki piersiowej, wpływaj Ģ c na postaw ħ

ciała.

Du Ň e znaczenie ma te Ň wpływ aktywno Ļ ci ruchowej na przemian ħ materii. Poł Ģ czenie

ruchu z wła Ļ ciw Ģ diet Ģ pomaga utrzyma ę wła Ļ ciwy ci ħŇ ar ciała. U ludzi aktywnych fizycznie

zmienia si ħ skład ciała, niezale Ň nie od wieku. Cechuje ich mała ilo Ļę tłuszczu, zwi Ģ zane jest

to z redukcj Ģ tkanki tłuszczowej zarówno ogólnej jak i podskórnej, a wzrostem mi ħĻ niowej.

Wysiłek fizyczny oddziałuj ħ na skład ustroju w całym okresie Ň ycia człowieka, pod jego

wpływem podnosi si ħ poziom „dobrego” cholesterolu (HDL) ,a obni Ň a poziom „złego” (LDL)

[7, 9].

Szczególne znaczenie maj Ģ zmiany w układzie nerwowym, które dotycz Ģ

kształtowania funkcji koordynacyjnych ró Ň nych grup mi ħĻ niowych, poszczególnych mi ħĻ ni i

jednostek motorycznych. Ę wiczenia fizyczne poprawiaj Ģ kontrole uło Ň enia ciała i przebiegu

ruchów, a tak Ň e odgrywaj Ģ zasadnicz Ģ rol ħ w nauczaniu ró Ň nych czynno Ļ ci ruchowych,

pomagaj Ģ c w tworzeniu nowych i utrwalonych wzorców ruchowych. W ten sposób

powtarzane ę wiczenia rozwijaj Ģ pami ħę ruchow Ģ oraz szybko Ļę i łatwo Ļę oddziaływania na

bod Ņ ce zewn ħ trzne. Aktywno Ļę fizyczna wpływa na zdolno Ļę utrzymywani równowagi ciała,

kształtuje i koryguje reakcj ħ układu nerwowego, dopasowuj Ģ c jego działanie do aktualnych

potrzeb [7, 10].

Aktywno Ļę ruchowa wywiera tak Ň e pozytywny wpływ na odporno Ļę organizmu,

zmniejsza czynniki ryzyka wielu chorób i działa terapeutycznie na ich skutki. Poprawia

samopoczucie i działa korzystnie na sfer ħ psychiczn Ģ .

ĺ wiadomo Ļę społeczna ludzi niepełnosprawnych

Społecze ı stwo postrzega i ocenia osoby niepełnosprawne w zale Ň no Ļ ci od warto Ļ ci

jakie wyznaje. Wi ĢŇ e si ħ to z wieloma czynnikami osobowo Ļ ciowymi, społecznymi

i kulturalnymi. Stopie ı otwarto Ļ ci społecze ı stwa przes Ģ dza w du Ň ej mierze o udziale

niepełnosprawnych w Ň yciu społecznym. Kieruj Ģ nimi dwie koncepcje, z których pierwsza to

uczestnictwo osób niepełnosprawnych w Ň yciu i działalno Ļ ci osób sprawnych. Pomoc

społecze ı stwa w d ĢŇ eniu do stworzenia dogodnych warunków Ň ycia, poprzez integracj ħ

i wyrównanie szans na dalszy rozwój. Przeciwnym kierunkiem jest model społecze ı stwa

separacyjnego, który przyjmuje, Ň e osoby niepełnosprawne nara Ň one s Ģ na nietolerancj ħ

i agresywno Ļę ze strony społecze ı stwa sprawnych. St Ģ d koncepcja stworzenia zamkni ħ tych

społeczno Ļ ci, w których istnieje pełne zrozumienie. Gdzie Ň ycie inwalidów b ħ dzie

zorganizowane w swoisty sposób, wynikaj Ģ cy z ich stylu Ň ycia. Uczestnictwo osób

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: