OCHRONKA PARAFIALNA
Jedenaście lat temu, w roku 1989 w Chorzowie Batorym została założona „Ochronka Parafialna” przy kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Inicjatywę założenia tego typu instytucji, podjęli młodzi ludzie dostrzegający ogrom problemów związanych z dziećmi potrzebującymi opieki i pomocy. Głównymi pomysłodawcami stali się: mgr Katarzyna Gabryś (absolwentka i pracowniczka Uniwersytetu Śląskiego Wydziału pedagogiki: psychologii ) oraz Piotr Fojcik- teolog, aktywny działacz w Rady Miejskiej w Chorzowie. Działaniom tym patronował ks. Proboszcz Franciszek Gębała, który w swej nieustannej życzliwości i otwartości udostępnił salki katechetyczne. Zamieniły się one w siedzibę ochronki. Wokół twórców ochronki w dużej mierze ich przyjaciele zebrali się absolwenci i studenci różnych kierunków studiów, którzy czuli potrzebę niesienia pomocy dzieciom, nie znającym rodzinnego ciepła czy słowa ”miłość”.
Początki były trudne, lecz dzięki wytrwałości, sumienności, a przede wszystkim systematyczności pracy osiągnięto tu wspaniałe wyniki. Od samego początku swego istnienia ochronka ma charakter charytatywny. Wszyscy pracują bezpłatnie, lecz najpełniejszą satysfakcją są postępy małych podopiecznych.
Pierwszym zadaniem, jakie zostało postawione było założenie i sprecyzowanie celów działalności. Dziś, choć nieustannie są zmieniane metody ich osiągania, rozbudowany jest ich zakres, poszerzane horyzonty, cele zasadnicze pozostają bez zmian. Głównym zamierzeniem jest przekazanie wartości społecznych, obyczajowych, religijnych, humanistycznych, które pomogą wychowankom w codziennym dorosłym już życiu w podejmowaniu dobrych, przemyślanych, prawidłowych i mądrych decyzji. Ponadto ochronka pracuje nad rozwojem dydaktycznym, umysłowym i emocjonalnym dzieci. Stara się rozwijać ich wyobraźnię, wiedzę teoretyczną i praktyczną, o ich sprawność fizyczną i ruchową. Pomaga rozwiązywać konflikty i spory, doskonali indywidualne zdolności dziecka, dyskwalifikuje wady ( w miarę możliwości ) pielęgnuje w nich tradycję rodzinne, obyczaje i obrządki wpisane w naszą kulturę. Wspomaga funkcje rodziny.
Celem jest również niesienie pomocy materialnej najbiedniejszym. Jak już wspomniałem, ochronka ma charakter charytatywny. Wszelkie fundusze otrzymuje od ofiarodawców, osób prywatnych oraz Urzędu Miasta. Jest to gest ich dobrej woli i szlachetności serca. Kilka razy w roku można liczyć na hojność parafian podczas zorganizowanych kwest. Sami wychowawcy starają się o fundusze poprzez organizowanie imprez ( bale charytatywne, festyny, loterie ), na których zbierane są pieniądze.
Równie ważnym celem jest nawiązywanie kontaktów z rodzicami i opiekunami dzieci, jak również ze szkołami, w których się uczą, z ich nauczycielami i pedagogami. Są to cenne układy i stosunki, a zarazem źródła informacji na temat danego dziecka. Dzięki temu o wiele szybciej i łatwiej rozwiązuje się problemy dzieci, dociera do ich podstaw, jak również poznaje ich osobowość, nawyki, charaktery, zainteresowania itp.
W czasie dziewięcioletniej działalności salki kolejno przekształcały się w kompleks który służył realizowaniu zakładanych celów. I tak w skład budynku wchodzą następujące pomieszczenia: „ucznica” (sala do nauki), „bawialnia” (sala do gier i zabaw), sala gimnastyczna i świetlica. Budynek posiada również kuchnię i zaplecze sanitarne.
Ochronka skupia dzieci od 6 do 15-go roku życia. Najczęściej są to dzieci z rodzin wielodzietnych, z ciężką sytuacją materialną lub nawet z rodzin patologicznych, gdzie alkoholizm jest chorobą rodziców. Stąd tym co organizuje życie ochronki jest pragnienie zapewnienia dzieciom relaksu, odpoczynku, udostępnienia miejsca do zabawy, która przy okazji również też uczy. Do ochronki przynależy osiemdziesiąt dzieci. Dzieci podzielone są na dwie grupy. Zajęcia dydaktyczne, manualne, zabawowe odbywają się w grupach mieszanych. Dzieci spotykają się od poniedziałku do piątku. Każda grupa dzieci ma przydzielonych stałych opiekunów i wychowawców ( minimum po trzech). Spotkania odbywają się w godzinach popołudniowo-wieczornych ( 16:00- 19:00 ). W tym czasie dzieci zjadają podwieczorek ( drożdżówka ) i kolację ( bułka plus herbata do obu posiłków ). Ochronka rozwija swoją działalność nie tylko w siedzibie ale również poza jej murami. Organizowane są wycieczki, spacery, wyjścia do kina lub teatru.
Funkcje organizowania pracy ochronki realizują comiesięczne spotkania wychowawców koordynowane przez kierowniczkę ochronki –p. Gabryś , napęd wszystkich poczynań. Na zebraniach tych projektowane są bloki tematyczne na zajęcia z dziećmi, opracowywane według zasad związku z aktualnymi i bieżącymi wydarzeniami, np. święta, miesiąc ochrony nad zwierzętami, dzień matki, nauczyciela itp. Ponadto analizowane są wyniki i rezultaty dotychczasowej pracy. Analizy poddawane są obiektywizacji. To pozwala na wnikliwą samoocenę, antykrytycyzm, automotywację. O rodzaju zajęć decydują już poszczególni opiekunowie w swoich grupach. Najważniejsze jest to, by dostarczyć dzieciom różnymi formami i nauki, jak największą wiedze. Naczelnym zadaniem jest tu bowiem rozwijanie w miarę możliwości wszystkie sfery aktywności, zaangażowania i rozlicznych umiejętności każdego dziecka. Dlatego na zajęciach dzieci dużo malują, kolorują, wycinają, lepią z gliny-starają się rozwijać swe umiejętności kinetyczno-cielesne. Aby urozmaicić czas spotkań, po podwieczorku organizowane są zabawy ruchowe, gry, konkursy zręcznościowe i sportowe czyli ćwiczona jest sprawność fizyczna i kondycja. Istotnym elementem są również zabawy muzyczne i taneczne, które rozwijają u dzieci sferę wrażliwości muzycznej, wyczucie rytmu itd. Ponadto dzieci zachęcane są do odrabiania zadań w ochronce, gdyż znajdują tu fachową pomoc wychowawczą. Te zajęcia odpowiadają dzieciom z rodzin wielodzietnych, gdzie w większości przypadków niema warunków do odrabiania lekcji. Szczególnie zaś wychowankom z rodzin patologicznych ”ucznica” daje jedyną szanse rozwiązania swych szkolnych problemów.
Dzieci uczone są zachowania czystości i podstawowych zasad higieny. Po każdych zajęciach, sprzątają swoje stanowisko pracy, a przed każdym posiłkiem starannie myją ręce. Przed wyjściem do domów, dokładnie sprzątają cały budynek.
W piątki przychodzą do ochronki dzieci, które łączą wspólne zainteresowania muzyczno-taneczne, plastyczne, kulinarne, teatralne. Zajęcia teatralne szczególnie interesują i ciekawią dzieci. Dzieci są bardzo ekspresywne, posiadają dużo ciekawych pomysłów , lubią grać i bawić się w aktorstwo. Jest to dla nich wyśmienita zabawa, ale i również nauka. uczą się zapamiętywać teksty, udoskonalają przełamywanie wstydu, tremy, niepewności. Piątkowe zajęcia mają właśnie na celu rozwinięcie indywidualnych cech dzieci oraz wpajanie im umiejętności potrzebnych w dalszym życiu.
Oprócz zajęć dydaktycznych i wychowawczych, dodatkowo prowadzona jest obserwacja stosunków interpersonalnych wśród dzieci. W ustaleniu tych relacji w dużej mierze pomagają wcześniej przedstawione materiały, zebrane na podstawie wywiadów środowiskowych (kontakty ze szkołom i rodzicami). Ustalenie pozycji dziecka w grupie, (społeczności) pozwala na rozstrzygnięcie problemów natury wychowawczej. Pomaga w utrzymaniu dyscypliny, jak również dostarcza ważnych komunikatów wychowawcy.
Zajęcia na ochronce trwają tylko w czasie zajęć dydaktyczno-wychowawczych. W okresie wakacji zostają one zawieszone. Jednak co roku dzieciom zapewnia się dwutygodniowy wypoczynek w Jaworzu. Tam dzieci z opiekunami wspólnie bawią się i odpoczywają po całorocznej pracy.
Na przestrzeni jedynastu lat, które upłynęły od pierwszego spotkania, ochronka rozwinęła się w sposób wręcz nieprawdopodobny. Począwszy od pomieszczeń, które kiedyś były tylko salkami katechetycznymi, a obecnie stanowią: profesjonalną salę gimnastyczną, w pełni wyposażoną salę do zabaw, nowoczesną jadalnię i dobrze umeblowaną kuchnię. Kadrę wychowawczą: na początku stanowiło kilku „luźno” związanych wychowawców. Obecnie jest to stała grupa profesjonalnych , zaangażowanych opiekunów. Ciągle też przybywają młodzi ochotnicy. Kolejnym elementem rozwoju ochronki to częstotliwość spotkań dzieci. Kilka lat temu możliwości pozwalały tylko na jedno spotkanie w tygodniu, obecnie jest pięć tygodniowo.
Wreszcie to co najważniejsze -wychowankowie. Naturalnie zwiększyła się ich ilość, ale to nie jest najważniejsze. Choć może się wydać, iż trudno „wymierzyć” efekty wychowawcze, ale tutaj są one ewidentne. Kilkuletnia praca owocuje rozwojem dzieci – wychowankowie stają się bardziej śmiali, otwarci, chętni do rozmowy, do współpracy, rozwijają się ich umiejętności, poprawiają się ich wyniki w szkole.
Oczywiście czas, który spędzają dzieci w ochronce to tylko niewielki procent czasu dnia. Pozostałe godziny przypadają na pobyt często w „chorym” domu lub na podwórku, które też nie wydaje się miejscem niosącym wartości. Dlatego pilny zadaniem ochronki w najbliższym czasie powinno być podjęcie „terapii rodzin”. Już trzy lata temu zainicjowano ten typ działań organizując spotkania z rodzicami. W ochronce pracują osoby przygotowane do różnego rodzaju zajęć z rodzicami podopiecznych. Istnieje też już pomieszczenie przystosowane do tego typu spotkań.
Pierwsze kroki zostały zrobine...
mpwjs