WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARKI

W BYDGOSZCZY

Wydział Społeczno – Ekonomiczny

" Transport ładunków niebezpiecznych  ADR"

Kierunek: Ekonomia

Specjalność: Logistyka i transport

Praca wykonana pod kierownictwem

Numer albumu autora pracy

Bydgoszcz 2009

Spis treści:

Wstęp………………………………………………………………………………………… 2

1.      ADR – historia, normy prawne. …………………………………………………….. 3

          1.1.   Typy materiałów ADR. ………………………………………………………. 4

          1.2.   Bezpieczeństwo związane z pojazdem. …………………………………. 12

          1.3.   Jak oznakowywać ładunki ADR oraz pojazd. …………………………… 14

2.      Zagrożenia w ruchu lądowym przy transporcie ładunków niebezpiecznych. …16

          2.1.   Wyznaczenie tras do przewozu ładunków niebezpiecznych. …………...16

          2.2.   Miejsca postojowe i odpoczynku na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. ……………………………………………………………………………… 17

3.      Zgłaszanie, kontrola i monitoring ładunków niebezpiecznych. ……………….. 17

Zakończenie i Wnioski. ……………………………………………………………………18

Literatura. …………………………………………………………………………………...19

Wstęp

Celem mojej pracy jest przedstawienie przedstawienie drogowej procedury przewozowej ładunków niebezpiecznych  objętej konwencją ADR.

Konwencja ta powstała w celu uogólnienia warunków oraz wprowadzić ogólne zasady związane z przewozem ładunków niebezpiecznych w transporcie cywilnym i wojskowym który musi przestrzegać takie same przepisy podczas poruszania się po drogach publicznych jak i pojazd cywilny

Transport jest najszybciej rozwijając się gałęzią gospodarki. Z roku na rok po naszych drogach przemieszcza się coraz większa liczba pojazdów. Większość z nich to samochody osobowe, ale również znaczną część stanowią pojazdy o masie powyżej 7,5 tony – na przykład cysterny transportujące ogromne ilości paliwa.

Każdy taki pojazd nim wyruszy w drogę prawdopodobnie z rafinerii do odbiorcy musi być odpowiednio zatankowany, sprawdzony pod względem techniczny.  

Postaram się przedstawić normy co do zabezpieczenia pojazdu oraz ładunków przewożonych, szkoleń i uprawnień jakie musi posiadać przewoźnik który chce się podjąć zlecenia na taki przewóz oraz co najważniejsze podział takich materiałów.

Celem przepisów regulujących przewóz towarów niebezpiecznych jest wyeliminowanie lub ograniczenie związanego z nim ryzyka poprzez zmniejszenie prawdopodobieństwa zaistnienia wypadku oraz rozmiaru ewentualnych. Biorąc pod uwagę bezpieczeństwo na drodze jako kluczowy elementem – pojazd oraz przyczepa musi być odpowiednio zabezpieczona, oznakowana oraz musi być odpowiedni dozór nad  pojazdem który będę starał się przedstawić w mojej pracy.

1. ADR – historia, normy prawne.

Umowa ADR stanowi wieloletni dorobek miedzy narodowej grupy ekspertów z różnych dziedzin nauki i techniki i podlega stałej modernizacji na forum Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych. Stanowi ona powszechnie stosowany standard , a jej przepisy techniczne powołane są w ustawodawstwach większości krajów europejskich. Od 1 stycznia 1997 roku zostały ona również przyjęte jako przepisy we wszystkich państwach Uni Europejskiej.

Polska ratyfikowała umowę ADR w 1975 roku ( Dz. U Nr 35, poz. 189 i 190). W odniesieniu do ruchu krajowego włącznie przepisów tej umowy do naszego systemu prawnego zostało zrealizowane poprzez ustawę z dnia 28 października 2002 roku o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz.U Nr. 199, poz. 1671, z poź zm.).

Oparcie polskich przepisów na wymaganiach międzynarodowych jest rozwiązaniem o fundamentalnym znaczeniu, które umożliwia w szczególności:
- podniesienie poziomu bezpieczeństwa poprzez zastosowanie najlepszych zharmonizowanych w skali światowej, standardów technicznych,

- stworzenie spójnego systemu regulacji , w formie przyjaznego dla użytkownika, pozbawionego różnic między wymaganiami krajowymi i międzynarodowymi i dzięki temu łatwiejszego do stosowania w praktyce,

- wdrożenie mechanizmu stałego doskonalenia przepisów w miarę postępu nauki i techniki.

          Obowiązująca umowa jest wersja z 2007 roku i składa się z dwóch załączników A i B. Załącznik A obejmuje podział wszystkich produkowanych na świecie materiałów niebezpiecznych na 13 klas zagrożeń oraz zawiera szczegółową klasyfikację tych materiałów w poszczególnych klasach:

·         1 - Materiały i przedmioty wybuchowe

·         2 - Gazy

·         3 - Materiały ciekłe zapalne

·         4.1 - Materiały stałe zapalne

·         4.2 - Materiały samozapalne

·         4.3 - Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne

·         5.1 - Materiały utleniające

·         5.2 - Nadtlenki organiczne

·         6.1 - Materiały trujące

·         6.2 - Materiały zakaźne

·         7 - Materiały promieniotwórcze

·         8 - Materiały żrące

·         9 - Różne materiały i przedmioty niebezpieczne

Źródło: Konwencja ADR z dnia 16 października 1997 r.

          Dodatkowo w tym załączniku określone zostały ogólne i szczegółowe warunki opakowania pojedynczych materiałów, wymagania w zakresie oznakowania materiałów oraz warunki badań i znakowania tych materiałów.

W załączniku B określone są:

- warunki przewozu poszczególnych materiałów niebezpiecznych,

- warunki techniczne pojazdów samochodowych,

- warunki techniczne przyczep (naczep), cystern i kontenerów – cystern,

- warunki oznakowania pojazdów i dodatkowego ich wyposażenia,

- warunki załadunku i wyładunku poszczególnych materiałów,

- zakazy ładowania ładunku razem w jednym pojeździe,

- wymagania dotyczące osób uczestniczących w przewozie,

- niezbędna dokumentacja przy tych przewozach.

          Przepisy krajowe nie mogą naruszać zasady zawartej w artykule 2 Umowy ADR, która mów, że przewóz towarów niebezpiecznych jest dozwolony po spełnieniu wymagań dotyczący ich klasyfikacji, pakowanie, oznakowanie, dokumentacji oraz konstrukcji i wyposażenia pojazdu. Państwa- Strony Umowy ADR mogą wprowadzać na swoich terytoriach wymagania[1] dotyczące:

- przewozu towarów niebezpiecznych w czasie ekstremalnych warunków pogodowych, klęsk żywiołowych, w stanach zagrożenia porządku publicznego, itp.;

- przejazdu przez mosty, tunele i podobne obiekty;

- dostępu do portów i innych terminali;

- używania środków transportu kombinowanego, np. promów lub pociągów

- tras przejazdu przez obszary o dużej wrażliwości ekologicznej, gęsto zaludnione, zawierające niebezpieczne instalacje przemysłowe, itp.

          Ponadto, Państwa – Strony Umowy ADR mogą zawierać po miedzy sobą umowy specjalne[2] dopuszczające czasowe (do 5 lat) odstępstwa od obowiązujących przepisów. W przypadku przystąpienia Polski do umowy specjalnej, jej tekst w języku polskim publikowany jest w Dzienniku Urzędowym Ministra Transportu. Odstępstwa zawarte w dotychczasowych umowach (M163, M165 i M174) zostały wprowadzone do Umowy ADR obowiązującej do dnia 1 stycznia 2007 roku.

              Każdy przedsiębiorca którego działalność obejmuje przewóz towarów niebezpiecznych albo związane z nim pakowanie, załadunek, napełnianie lub rozładunek (każdorazowo w ilościach, dla których umowa ADR wymaga odpowiedniego oznakowania pojazdu), jest obowiązany prowadzić nadzór wewnętrzny nad tymi czynnościami i w tym celu wyznaczyć na swój koszt jednego lub więcej doradców do spraw bezpieczeństwa w transporcie towarów niebezpiecznych, odpowiedzialnego za wspieranie działań zapobiegających zagrożeniom dla osób, mienia i środowiska, związanych z taką działalnością (Ustawa o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych dnia 28 października 2002 r., Dz. U. Nr 199, poz. 1671, art.21-26 oraz  ADR 1.8.3),

1.1. Typy materiałów ADR

Towary niebezpiecznie podlegające przepisom ADR dzielą się na 13 klas wyodrębnionych na podstawie zagrożenia dominującego. Towarom tym zostały przypisane indywidualne lub grupowe numery rozpoznawcze UN. Poza zagrożeniem dominującym, odpowiadający nazwie klasy, towar niebezpieczne może charakteryzować się zagrożeniem dodatkowym - jednym lub kilkoma. Zagrożenia dodatkowe określa się na podstawie kryteriów właściwych dla klasy, w których maja charakter dominujący, co oznacza np. , że materiał palny, trujący klasy 3 spełnia, oprócz kryteriów zapalności, właściwych dla klasy 3, kryteria toksyczności, właściwe dla klasy 6.1. W praktyce jedynie indywidualne substancje chemiczne w stanie czystym, za wyjątkiem materiałów i przedmiotów wybuchowych, nie wymagają przeprowadzanie procedury klasyfikacyjnej przez ich nadaniem do przewozu.

Zagrożenie podawane przez materiały chemiczne oceniane są zwykle na podstawie stwarzanych przez nie potencjalnych, niepożądanych efektów. Ocena ta polega na analizie właściwości fizycznochemicznych oraz wyników badań określonych w przepisach ADR, wykonywanych w uprawnionej jednostce badawczej (w Polsce jest to m.in. Instytut Przemysłu Ograniczonego w Warszawie). Badania klasyfikacyjne towarów niebezpiecznych, z wyjątkiem dotyczących klasy 6.2 i 7, wykonywane są metodami opisanymi w „Podręczniku badań i kryteriów” („Recommendations on the Transport od Dengerous Goods – Manual of Tests nad Criteria”, dokument ONZ nr ST/SG/AC.10/11/Rev.4) oraz w dziale 2.3 ADR.

Kryteria i sposób klasyfikacji towarów (materiałów i przedmiotów) niebezpiecznych w transporcie drogowym opisane są w części 2 ADR, które obejmuje::

- przepisu ogólne (dział 2.1 ADR) – odnoszące się do wszelkich klas. Zawierające podział towarów na podstawie stwarzanych przez nie zagrożeń oraz podstawowe zasady ich klasyfikacji;

- przepisy szczegółowe (dział 2.1 DR) – odnoszące kolejno kryteria klasyfikacyjne stosowane w każdej klasie, zawierające – w formie tzw.  „drzew decyzyjnych” – wykazy pozycji grupowych, do których klasyfikuje się towary nie wymienione z nazwy oraz osobne wykazy towarów niedopuszczonych do przewozu. Sposób numeracji rozdziałów w dziale 2.2 ADR oparty jest o numer klasy, np. przepisy dotyczące klasy 3 mają numer 2.2.3, a klasy – odpowiednio – 2.2.43;

- metody badań (dział 2.3 ADR) – zawierające opisy niektórych procedur badawczych stosowanych dla celów klasyfikacyjnych. Pozostałe metody badań zestawiono we wskazanym powyżej „podręczniku badań i kryteriów”.

                    Towarom niebezpiecznym wszystkich klas, z wyjątkiem klasy 7, przypisano kody literowe-cyfrowe zwane kodami klasyfikacyjnymi. Litery występujące w kodach (dla klas innych niż klasa 1) są pierwszymi literami angielskich nazw zagrożeń. Cyfry – o ile występują  - wykazują na dalszy podział towarów w obrębie zagrożeń wykazanych literami, np. kod CF1 oznacza materiał żrący, palny ciekły a kod CF2 – materiał żrący, palny, stały.

          Wykaz numeryczny towarów niebezpiecznych składa się z pozycji indywidualnych i grupowych. Pozycje indywidualne obejmują ściśle zdefiniowane , pojedyncze materiały i przedmioty wymienione z nazwy i niewymagające klasyfikacji. Pozycje grupowe obejmują grupy towarów niewymienionych z nazwy, wyodrębnione na podstawie podobieństwa zagrożeń. Klasyfikacja towarów niewymienionych z nazwy, np. preparatu, mieszaniny lub odpadu podlega na jego zaliczeniu do jednej – i tylko jednej – pozycji grupowych w poszczególnych klasach podane są w formie „drzew decyzyjnych” w podrozdziałach 2.2.x.3 ADR. Na przykład drzewo decyzyjne dla klasy 3 podane jest w podrozdziale 2.2.3.3, a dla klasy 6.1 -  w podrozdziale 2.2.61.3 ADR.

          Towary niewymienione z nazwy powinny być zaliczane do odpowiedniej pozycji grupowej z uwzględnieniem ich zagrożenia dodatkowego. Pozycję grupowe obejmują:

- ściśle zdefiniowane grupy towarów, np. farby, kleje;

- grupy towarów posiadających taką samą chemiczną grupę funkcyjną, np. alkohol, estry;

- grupy towarów o podobnym zagrożeniu i takim samym stanie fizycznym, np. materiały zapalne ciekłe, trujące.   

Tabela 1 Znaczenia liter w kodach klasyfikacyjnych