Aby rozpocz lektur, kliknij na taki przycisk ktry da ci peny dostp do spisu treci ksiki. Jeli chcesz poczy si z Portem Wydawniczym LITERATURA.NET.PL kliknij na logo poniej. , HOMER ILIADA 2 Tower Press 2000 Copyright by Tower Press, Gdask 2000 Ksiga I Zaraza. Gniew Gniew Achilla1, bogini, go, obfity w szkody, Ktry cign klsk tyle na greckie narody2, Mnstwo dusz mnych wczenie wtrci do Erebu3 A na pastw da spom i psom bez pogrzebu 5 Walajce si trupy rycerskie wrd pola: Tak Zeusa4 wielkiego speniaa si wola Odtd, gdy si zjtrzyli sporem niebezpiecznym Agamemnon5, krl mw, z Achillem walecznym. Od kog tej niezgody poar zapalony? 10 Od Feba6, co go Kronid z piknej mia Latony. Gniewny na krla, wojsku straszn, klsk zada, Rozszerzy mr w obozie, codziennie lud pada; Mci si, e by zelony jego kapan wity. Przyszed Chryzes7, gdzie stay Achajw okrty, 15 wietn na okup crki8 przynoszc ofiar, A w rku majc bero i Feba tiar; Prosi Greki o lito na ojcowskie ble: Najbardziej za Atrydy9, dwa narodw krle: Atrydowie i Grecy! Niech wam dadz bogi 20 Doby miasta Pryjama10, w swoje wrci progi! Lecz pomni na uk Feba strzelajcy z gry, Wecie okup, nie przeczcie ojcu, jego cry! Rzek. W Grekach szmer przyjazny oznacza ich zgod, Aby uczci kapana i przyj nagrod; 25 Nie przypada krlowi do serca ta mowa, 1 gniew Achilla chodzi o spr z Agamemnonem o brank Bryzeid; porwnaj w. 302; Achilles by synem Peleusa (dalej wystpuje te jako Peleida) oraz boginki morskiej Tetydy (wystpuje te jako Tetys); 2 greckie narody Achajowie, Argiwowie, Danajowie, ktrzy zamieszkiwali Tesali i Peloponez; 3 Ereb Hades; pastwo podziemne, gdzie przebywaj dusze zmarych; 4 Zeus Kronid, gwny wadca Olimpu i najwaniejszy z bogw; podczas wojny stoi po stronie Trojan; w tekcie wystpuje jako Kronida; 5 Agamemnon syn Atreusa (w tekcie wystpuje jako Atryda); dowdca Grekw walczcych pod Troj, brat Menelaosa, ktrego on Helen uprowadzi syn krla Troi, Parys; to wydarzenie stao si bezporednim powodem wojny; 6 Feb Apollo (tu wystpuje jako Febus, Feb) by bogiem pikna, porzdku, adu i sprawiedliwoci; za zamanie tych zasad kara zabijajc ze swego srebrnego uku; matk Apolla jest Latona, ojcem Zeus; Apollo podobnie jak Zeus wspiera Trojan; 7 Chryzes kapan ze wityni Apollina w miecie Chryze w Mizji; 8 Crka chodzi o crk kapana Chryzesa Chryzeid, ktr Grecy (Achajowie) wzili do niewoli; 9 Atrydy synowie Atreusa, Agamemnon i Menelaos; 10 Priam krl Troi, ostatni wadca przed zburzeniem miasta; 4 Wic go puci z obelg, przyda grone sowa: Znid, naprzykrzony starcze, z oczu moich prcej, Nie wa bawi si duej ani wraca wicej! W tiarze, w berle saba dla ciebie zasona. 30 Chyba mi staro crk twoj wydrze z ona; Od swych daleko, w Argos11 na zawsze osidzie, Tam wen tka i oe moje dzieli bdzie. Pjd precz! Ani mi gniewaj, eby zosta cay! Rzek krl; zalk si starzec i odszed struchlay. 35 Szed cicho ponad morze, gdzie huczay fale, A gdy ju by daleko, wynurzy swe ale I syna piknowosej tak prosi Latony: Boe! Ktrego Chryza doznaje obrony, Smintejczyku12! Co strza wypuszczasz dalek, 40 Co masz Tened i Kill pod mon opiek: Jeli wiecami twoje zdobiem kocioy, Jelim ci na ofiar bi kozy i woy, Niech proba ta od ciebie bdzie wysuchana: Zemcij si ukiem twoim obelgi kapana. 45 Ledwie skoczy, modlitwa dosza ucha Feba; Wysucha go askawie, zstpi gniewny z nieba Z ukiem swoim, z koczanem; na ramionach strzay W bystrym biegu strasznymi szczki przeraay. Idzie jak noc pospny; siad z dala, uk spina: 50 Leci strzaa i wiszczc powietrze rozcina. Okropnym brzmic uk jkiem psy strzela i muy; Wnet zgubne jego razy Achaje poczuy: Pal si bezprzestannie smutne trupw stosy. Przez dziewi dni na wojsko miertelne szy ciosy, 55 Dziesitego Achilles cay lud zwoywa, Bo t myl w piersi Hera13 wlaa mu yczliwa, Bolesna, widzc swoich Achajw zagad. Zatem, gdy si na waln zgromadzili rad, Mny Achilles tymi zacz mwi sowy: 60 Teraz bardzo si lkam, synu Atrejowy, Abymy, obkani wpord morskich brodw, Nie musieli powraca do ojczystych grodw, Jeeli tu na zawsze nie zamkniem powieki, Bo i wojna okrutna, i mr niszczy Greki. 65 Niech wieszcz lub kapan powie, skd ta chosta sroga, Albo snw tumacz wiemy wszake sny od Boga? Niechaj powie, dlaczego Feb naszej chce zguby: Czy go niedopenione obraaj luby? Czyli std, e witego stugowu14 nie bierze? 70 Bijmy owce i kozy dla niego w ofierze, Aby ubagan wstrzyma ten mr niebezpieczny 11 Argos stolica Argolidy, gdzie leay Mykeny, posiado Agamemnona; 12 Smintejczyk przydomek Apolla od miasta w Troadzie, gdzie bya jego witynia; 13 Hera ona Zeusa, crka Kronosa; w sporze opiekuje si Grekami; 14 stugowu chodzi o tzw. hekatomb, uroczyst ofiar ze stu wow; 5 To powiedziawszy usiad Achilles waleczny. Wsta Testora syn, Kalchas15, pierwszy w swym urzdzie: Zna, co jest, zna, co byo, zna nawet, co bdzie; 75 Mdry i duchem wieszczym od Feba natchnity, On od Troi achajskie prowadzi okrty. Wic tak na radzie gosem roztropnym opiewa: Chcesz, bym wyrzek, dlaczego na nas Feb si gniewa, Feb, ktrego uk srebrny zgubne strzay niesie? 80 Ja powiem, lecz przysig zarcz, Achillesie, e mi sowy i rk dasz potrzebne wsparcie, Bo widz, jak si na mnie rozgniewa zaarcie M, ktremu nad sob wadz Grecy dali. A gdy krl na sabego gniewem si zapali, 85 Chocia si na czas wstrzyma, w razie nie zaszkodzi, Znajdzie potem sposobno i zemcie dogodzi. Uwa wic, czyli zdolny ocali m gow. Achilles odpowiedzia na t wieszczka mow: Co tylko wiesz, mw miao! Bo na Apollina 90 Przysigam, Zeusowi najmilszego syna, Ktrego ty witoci trzymajc na pieczy, Z daru jego zwiastujesz przysze Grekom rzeczy; Przysigam, pki widz to wiato na niebie: aden si z Grekw skrzywdzi nie odway ciebie, 95 Ani sam Agamemnon. Nic to nie przeszkadza Prawd wyrzec, e jego najwysza dzi wadza. Omieli si tym wieszczek: Ani dla ofiary, Ani dla lubw rzecze zesane s kary; Wzgarda witego sugi cigna t strat. 100 Nie chcia wyda krl crki, odrzuci zapat, Dlatego midzy nami zaraza si szerzy, I nie wprzdy si w swoim gniewie Feb umierzy, A krl powrci zdobycz, ktr dotd trzyma. I darmo odda brank z czarnymi oczyma. 105 Gdy do Chryzy polemy jeszcze stugw wity, Moe si da zagodzi dla nas bg zawzity. Skoczywszy usiad Kalchas. Natychmiast powstanie Trzymajcy szerokie Atryd panowanie, Straszliwie pomieszany, gniew mu wntrze ciska, 110 A oko rozpalone ywym ogniem byska; I rzek, krzywym rzucajc na Kalchasa wzrokiem: Zawsze ty, widz, jeste nieszczcia prorokiem I nic nie umiesz dla mnie zwiastowa przyjemnie; Kady twj czyn i wyraz serce rani we mnie. 115 Teraz nawet rozgaszasz pomidzy Achiwy, I dlatego zaraz Feb ich trapi mciwy, em zatrzyma dziewic, okupem wzgardziem. Posiadanie tej branki bardzo mi jest miem, Byaby moj w domu pociech jedyn, 120 Wiksz ni Klitajmestra16, ktr-m wzi dziewczyn. 15 Kalchas wieszczek grecki, towarzyszy wojskom w wyprawie pod Troj; 6 Wyrwna jej rozumem moja niewolnica I sercem, i przemysem17, i piknoci lica. Ale gdy trzeba, ojcu wracam j do rki, Bo wol cao ludu nad jej wszystkie wdziki. 125 Tylko mi t osodcie strat, przyjaciele: Godzi si, bym szkodowa sam jeden tak wiele? Wszake wszyscy widzicie, co mi z rk wypada. Na to Pelid waleczny tak mu odpowiada. Atrydo, jake razem i dumny, i chciwy! 130 Tobie upu szlachetne odstpi Achiwy? Ja nie wiem, jeli jakie upy gdzie zoono: Co z miast byo wzitego, to ju podzielono; Wraca nazad i znowu dzieli, nie przystoi. Ale kiedy przemonej dobdziemy Troi, 135 Wr tylko brank bogu, za dzisiejsz strat Potrjn i poczwrn odbierzesz zapat. Lubo mdry, nie zdoasz tego wmwi we mnie Rzek krl i chcesz mi sowy podchodzi daremnie, Oddawszy moj brank, bd smutny siedzie, 140 Gdy ty cieszysz si twoj? Oddam, lecz chc wiedzie, Czyli t strat Grecy nagrodz mi rwnie; Jeli nie chc nagrodzi, sam wezm gwatownie... Ale si w innej o tym naradzimy porze. Teraz okrt na wielkie wyprowadmy morze 145 I zbierzmy zdolne majtki do takiej wyprawy, Brank wsadmy z ofiar stugown do nawy. Pierwsi z wodzw t podr na siebie wemiecie; Ajas18, Odys19 lub krl panujcy Krecie20, Lub jeli tak rozka, najstraszniejszy z ludzi, 150 Pelid si t usug dla Grekw potrudzi. Pewnie bg zagniewany, ktry mciwie strzela, T ofiar si zmieni dla nas w przyjaciela. Na to strasznie zapalon Achilles zawoa: O akomco! O czeku bezwstydnego czoa! 155 Kt z Grekw chtnie twoje speni rozkazanie? Kto pjdzie na wypraw? Na czele wojsk stanie? 16 Klitajmestra ona Agamemnona, crka krla Sparty, siostra Heleny, o ktr toczy si spr; w czasie wojny trojaskiej zostaa kochank Ajgistosa; wraz z nim po powrocie Grekw spod Troi zabia ma; ojca pomci syn Orestes, wraz z siostr Elektr; 17 przemys pomys, podstp, rozum (por. w. 170, ks. II); 18 Ajas najdzielniejszy po Achillesie wojownik; syn Telamona (std wystpuje czsto z przydomkiem Telamoski); drugi Ajas by synem Ojleja (std Ojlejczyk, Ojlejski), dowodzi...
Czechu56