Zmysł czucia powierzchownego jest rozmieszczony w skórze w postaci ciał krańcowych, odbierających wrażenia ciepła, zimna, dotyku, bólu, swędzenia i pieczenia. Głębiej pod skóra znajdują się receptory podobne swą budową do ciałek krańcowych czucia powierzchownego. Liczne zakończenia czuciowe znajdują się również w torebkach stawowych, mięśniach, omięsnej, powięziach, więzadłach, okostnej. Dzięki nim można ocenić ciężar, kształt, twardość, plastyczność przedmiotów, np. branych do ręki.
Skóra poza narządem zmysłu jest powłoka ochronną organizmu, ma też zdolność wydzielniczą i termoregulacyjną (regulując temperaturę ciała zachowuje stałość środowiska organizmu).
Skóra zbudowana jest z dwu warstw: naskórka pochodzenia ektodermalnego i skóry właściwej pochodzenia mezenchymalnego, która łączy się z tkankami głębiej leżącymi za pomocą tkanki podskórnej, również pochodzenia mezenchymalnego. Naskórek utworzony jest z nabłonka płaskiego wielowarstwowego rogowaciejącego, nie mającego naczyń krwionośnych. Można w nim wyróżnić warstwę powierzchowną, zrogowaciałą i warstwę głęboką rozrodczą, zbudowaną z wielu warstw. W niej występują też komórki barwnikowe (melanocyty), w których zachodzi synteza barwnika (melaniny). Podstawową warstwę naskórka tworzą komórki walcowate posiadające zdolność rozrodczą (podziału), a więc tworzenia się nowych komórek. Zrogowaciałe warstwy naskórka ulegają stopniowemu złuszczaniu. Skóra właściwa jest zbudowana z tkanki łącznej włóknistej z zawartością włókien kolagenowych i sprężystych. Obecność włókien sprężystych zapewnia skórze elastyczność.
W skórze właściwej wyróżnia się dwie warstwy: brodawkowatą i siateczkowatą. Warstwa brodawkowatą graniczy z naskórkiem, w który się wpukla w postaci pojedynczych lub rozgałęzionych brodawek, co warunkuje połączenie naskórka ze skórą właściwą. Brodawki te są szczególnie dobrze wykształcone w skórze mało owłosionej i nieowłosionej. Układają się one w charakterystyczne listewki skórne, szczególnie dobrze widoczne na opuszkach palców. Warstwa brodawkowatą przechodzi w warstwę siateczkowatą posiadającą budowę łącznotkankową, beleczkowatą, w oczkach której mogą występować komórki tłuszczowe.
Tkanka podskórna utworzona jest z luźnej tkanki łącznej z przeplatającymi się włóknami kolagenowymi i sprężystymi. Tkanka podskórna jest unaczyniona i unerwiona, a luźne jej utkanie powoduje, że jest ona przesuwalna wstosunkudo podłoża. W przestrzeniach między włóknami może gromadzić się większa ilość tkanki tłuszczowej, tworząc podściółkę tłuszczową.
Ogólna powierzchnia skóry dorosłego człowieka jest zależna od jego budowy i wzrostu i waha się w graniacach od 1,5 do 1,8 m2. Grubość skóry może dochodzić do 10 mm - jest to zależne od wielu czynników, takich jak: umiejscowienie, warunki, w jakich człowiek przebywa i rodzaj pracy, jaki wykonuje. Naczynia włosowate występujące w skórze mogą ulegać zwężeniu bądź rozszerzeniu, w zależności od czynników fizycznych lub psychicznych. Oziębienie lub strach powoduje zwężenie naczyń i tym samym zblednięcie skóry, natomiast nadmierny wzrost temperatury i zawstydzenie powoduje rozszerzenie naczyń włosowatych i zaczerwienienie skóry. W następstwie wnikania nabłonka skóry w głąb powstaje wiele pomocniczych narządów skóry, jak: włosy, gruczoły i paznokcie.
Włosy są nitkowatymi wytworami naskórka, powstałymi z uwypukleń warstwy rozrodczej naskórka w głąb skóry właściwej. We włosie można wyróżnić: opuszkę i korzeń włosa, znajdujące się w skórze, oraz łodygę lub trzon włosa, wystający ponad powierzchnię skóry, a kończący się wierzchołkiem włosa. Korzeń włosa dochodzi do tkanki podskórnej, gdzie wytwarza rozszerzenie nazwane cebulką włosa.
Włos składa się z trzech części: rdzenia, kory i powłoczki włosa. Korzeń włosa z powierzchnią skóry tworzy kąt rozwarty i od tej strony znajduje się związany z nim gruczoł łojowy i mięsień przywłosowy. Mięsień przywłosowy kurcząc się powoduje prostowanie się włosów (stroszenie włosów) i wyciskanie wydzieliny gruczołu łojowego. Gruczoły łojowe występują w połączeniu z włosami, stąd też ich nazwa - gruczoły przywłośne, a otwierają się do pochewki korzenia włosa (najczęściej). Mogą one występować również i w skórze nieowłosionej: powiek, warg sromowych, napletka, brodawki sutkowej, przewodu słuchowego zewnętrznego i odbytu.
Gruczoły potowe są gruczołami cewkowymi pojedynczymi. Znajdują się one na pograniczu skóry właściwej i tkanki podskórnej. Występują one zarówno w skórze uwłosionej, jak i nieuwłosionej. Liczba ich jest różna w zależności od umiejscowienia i waha się od 50 do 100 na cm2 na karku i pośladkach oraz do 300 - 400 na cm2 na dłoniach i stopach. Gruczoły potowe wytwarzają płynną wydzielinę zawierającą 99% wody oraz niewielkie ilości związków organicznych i nieorganicznych. Gruczoły te pełnią istotną rolę w regulacji temperatury ciała, wydalaniu wody z organizmu i takich produktów przemiany materii, jak: amoniak, mocznik, kwas moczowy.
Sutek jest największym gruczołem skórnym, ściśle związanym z układem rozrodczym. Jest to gruczoł parzysty występujący u obojga płci, ale rozwija się u kobiet w okresie pokwitania. Szczyt swego rozwoju osiąga w ostatnim okresie ciąży i w czasie laktacji, po którym ulega stopniowemu zanikowi, aż do następnej ciąży. Sutek ma kształt półkolisty lub stożkowaty, jest położony na przedniej ścianie klatki piersiowej na powięzi mięśnia piersiowego większego, na wysokości między trzecim a szóstym żebrem. Pośrodku sutka znajduje się ciemniej zabarwiona brodawka sutkowa, otoczona równie ciemno zabarwioną otoczką brodawki. Gruczoł mlekowy jest gruczołem pęcherzykowym lub cewkowo-pęcherzykowym, otoczonym torebką łącznotkankową, która wnika do wnętrza gruczołu, dzieląc go na płaty w liczbie od 15 do 20. Ułożone są one promieniście, wierzchołkiem skierowane ku brodawce, na szczycie której znajduje się kilkanaście otworków, będących ujściami przewodów mlecznych. Tkanka gruczołowa otoczona jest tkanką tłuszczową.
Paznokieć jest płytką rogową znajdującą się na powierzchni grzbietowej ostatniego paliczka palców rąk i stóp. Należy zaznaczyć, że podobnie jak same palce, tak i paznokcie są lepiej rozwinięte u rąk niż u stóp. Powierzchnia, do której przylega paznokieć, nosi nazwę łożyska lub macierzy paznokcia. Macierz paznokcia od strony podstawy i po bokach otoczona jest fałdami skórnymi -wałami paznokciowymi. Między wałem a macierzą paznokcia jest rowek, do którego wnikają brzegi paznokcia. Warstwa nabłonkowa - schodząca z wału na paznokieć - nosi nazwę obrąbka naskórkowego. Uszkodzenie obrąbka w czasie pielęgnacji może doprowadzić do zapalenia, zwanego zanokcicą. W paznokciu można wyróżnić korzeń i trzon. Korzeń pokryty jest tylnym wałem paznokciowym i wychodzi częściowo spod niego w postaci białego półksiężyca. Pozostała część paznokcia zakończona wolnym brzegiem stanowi trzon. Pod wolnym brzegiem paznokcia znajduje się obrąbek naskórkowy podpaznokciowy. Paznokieć jest półprzeźroczysty i w związku z tym prześwieca przezeń macierz, w której są liczne naczynia włosowate, co nadaje mu barwę różową. Paznokcie mają różny kształt, są wypukłe zarówno wzdłuż, jak i w poprzek, przy czym wypukłość może być większa lub mniejsza. Grubość paznokcia wynosi około 0,5 mm i jest zwykle większa u mężczyzn. Paznokcie rosną z szybkością około 1 mm tygodniowo, co jest zależne od wielu czynników, jak: wiek, stan zdrowia, środowisko, w którym się przebywa itp. Po 30 roku życia paznokcie rosną wolniej. Usunięty paznokieć odrasta po trzech miesiącach.
pupilek