Zasady ewidencjonowania i rozliczania kosztów w jednostkach produkcyjnych.pdf
(
69 KB
)
Pobierz
Zasady ewidencjonowania i rozliczania kosztów w jednostkach produkcyjnych
Zasady ewidencjonowania i rozliczania kosztów w jednostkach produkcyjnych
W jednostkach produkcyjnych, takŜe tych o niewielkich rozmiarach, najwłaściwszym sposobem ewidencjonowania
kosztów jest ich pełna ewidencja, tzn. na kontach zespołu 4 i na kontach zespołu 5. W poniŜszym opracowaniu
przedstawiamy zasady rozliczania kosztów przy załoŜeniu, Ŝe jednostka sporządza rachunek zysków i strat w wersji
porównawczej.
Na kontach zespołu 4 księgowane są koszty rodzajowe, na których według wymogów ustawy o rachunkowości powinno
się wyodrębnić co najmniej: amortyzację (konto 400), zuŜycie materiałów i energii (konto 401), usługi obce (konto 402),
podatki i opłaty (konto 403), wynagrodzenia, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (konto 404), pozostałe koszty
rodzajowe (konto 429). Koszty z kont zespołu 4 są na dzień bilansowy przenoszone na wynik finansowy.
Koszty zespołu 4, księgowane według rodzaju są następnie rozliczane - za pomocą konta 490 „Rozliczenie kosztów” - na
miejsca powstania kosztów w zespole 5, gdzie najczęściej w praktyce wyodrębnia się: koszty produkcji podstawowej
(konto 501), koszty ogólne (konto 521), koszty produkcji pomocniczej (konto 530), koszty sprzedaŜy (konto 523), koszty
zarządu (konto 555). Koszty zesp. 5 są rozliczane następująco:
·
Koszty produkcji podstawowej co miesiąc są przenoszone na konto 580 „Rozliczenie produkcji podstawowej”
(Wn konto 580, Ma konto 501). Drugostronnie na to konto księgowany jest przychód wyrobów gotowych
z produkcji (Wn konto 600 „Wyroby gotowe”, Ma konto 580). RóŜnica między stroną Wn i Ma jest przenoszona
na konto odchyleń od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych. Konto 580 nie wykazuje salda.
·
Konto kosztów zarządu 555 i koszty sprzedaŜy (co miesiąc albo na dzień bilansowy) w wariancie porównawczym
rachunku zysków i strat są przenoszone na koszt sprzedanych produktów. Natomiast w wariancie kalkulacyjnym
- na wynik finansowy.
·
Koszty produkcji pomocniczej są przenoszone na koszt sprzedaŜy działalności pomocniczej (co miesiąc albo na
dzień bilansowy).
Uwaga: podane w niniejszym opracowaniu numery kont są przykładowe.
Taki sposób ewidencjonowania kosztów pozwala m.in. bieŜąco analizować koszty i oczywiście odpowiednio wcześnie
podejmować decyzje co do efektywności gospodarowania w ujęciu całego przedsiębiorstwa. Łatwo i szybko uzyskuje się
bowiem informacje, przykładowo, na których wydziałach koszty są niewspółmiernie wysokie lub niezasadne, lub
dlaczego i jakie koszty nagle wzrosły.
Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych
JeŜeli produkowane w jednostkach produkcyjnych wyroby gotowe są ewidencjonowane w cenach ewidencyjnych,
wówczas powstają róŜnice między ceną ewidencyjną a faktycznie poniesionym kosztem na wytworzenie wyrobu.
RóŜnice te, za pośrednictwem konta 580 „Rozliczenie produkcji podstawowej”, są odnoszone na konto odchyleń od cen
ewidencyjnych wyrobów gotowych (konto 620). Rozliczane są one co miesiąc proporcjonalnie na zapas i na wyroby
sprzedane według powszechnie przyjętego w praktyce wzoru:
Wo = (O x 100) : (Zw + S +R)
gdzie:
Wo - wskaźnik odchyleń w procentach,
O - suma odchyleń od cen ewidencyjnych razem z bilansem otwarcia (jeśli cena ewidencyjna jest wyŜsza od kosztu
wytworzenia i zachowana jest czystość zapisów na koncie 620, to do obliczenia odchyleń moŜna przyjąć stronę
Ma konta 620),
Zw - zapas wyrobów gotowych na koniec danego miesiąca,
S - wartość sprzedanych wyrobów gotowych w danym miesiącu,
R - rozchód wyrobów gotowych (na własne potrzeby lub do własnych placówek handlowych).
Obliczony według powyŜszego wzoru wskaźnik odchyleń mnoŜymy przez stan zapasów konta 600 „Wyroby gotowe”.
Wynik stanowi kwotę odchylenia, która pozostaje na koncie 620, gdyŜ są to odchylenia przypadające na zapas. Pozostała
kwota z konta 620 jest przeksięgowywana na konto 711 „Koszt sprzedanych wyrobów”, jako Ŝe są to odchylenia
przypadające na wyroby sprzedane.
W bilansie saldo Wn konta 620 zwiększa konto 600 „Wyroby gotowe”. Natomiast saldo Ma konta 620 zmniejsza konto
600.
Zmiana stanu produktów
Z omówionym wyŜej sposobem ewidencjonowania kosztów wiąŜe się ustalanie tzw. zmiany stanu produktów, na którą
składają się zmiany w stanie początkowym i końcowym kont zesp. 6 (600 „Wyroby gotowe”, 620 „Odchylenia od cen
ewidencyjnych wyrobów gotowych”, 644 „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów”, 643 „Bierne rozliczenia
międzyokresowe kosztów”). Co to jest zmiana stanu produktów? Jak wyŜej wyjaśniono, koszty rodzajowe (np. zuŜycie
materiałów, wynagrodzenia itp.) w ewidencji księgowej rozlicza się na miejsce powstania kosztów, tj. zespół 5 (a więc
np. na produkcję podstawową, koszty zarządu) za pomocą konta 490 „Rozliczenie kosztów”. Z kolei na konto 490
przenosi się salda kont zespołu 5 lub kont kosztu wytworzenia sprzedanych produktów, tj. zespołu 7 (jeśli koszty
z zespołu 5 są przenoszone na koszt wytworzenia). I w ten sposób koszty niejako wracają na konto 490, zamykając je. W
takim przypadku nie powstanie więc saldo na koncie 490. Co będzie oznaczało, Ŝe nie wystąpiła zmiana stanu produktów,
a więc m.in. wszystkie wyroby wyprodukowane w tym okresie zostały sprzedane i jednocześnie wszystkie koszty dotyczą
tego właśnie okresu (czyli nie wystąpiły Ŝadne koszty do rozliczenia w czasie, ani teŜ nie dołoŜyliśmy kosztów
z rozliczeń międzyokresowych). W praktyce jednak rzadko się zdarza, by nie wystąpiła zmiana stanu produktów.
Zasadę funkcjonowania zamkniętego kręgu przedstawia poniŜszy schemat.
Na zmianę stanu produktów - zwiększenie lub zmniejszenie - mają więc wpływ wszystkie te operacje gospodarcze, które
spowodowały, Ŝe koszty ujęte na koncie np. zespołu 5 nie wróciły na konto 490 „Rozliczenie kosztów” lub Ŝe koszty
nieujęte np. na kontach zespołu 5 znalazły się na kontach zespołu 6 (tak będzie w przypadku zaksięgowania nadwyŜek
wyrobów gotowych). A więc będą to nie tylko zmiany w stanie zapasów wyrobów, ale takŜe wszelkie wejścia i wyjścia
z kręgu.
Zwiększenie stanu produktów - jak wynika z samej nazwy - oznacza, Ŝe w porównaniu do okresu poprzedniego (czyli
bilansu otwarcia) zwiększył się stan zapasu produktów, np. wyrobów gotowych, odchyleń od cen ewidencyjnych
wyrobów gotowych, produkcji w toku czy rozliczeń międzyokresowych kosztów (jeśli były zaksięgowane w koszty
rodzajowe, bo jeśli nie, wówczas nie są oczywiście uwzględniane w zmianie stanu produktów).
Zwiększenie zmiany stanu produktów oznacza, Ŝe część kosztów została aktywowana jako zapas i nie będzie obciąŜać
wyniku finansowego danego okresu, a więc koryguje koszty na minus. W ewidencji księgowej ujmiemy:
• Wn konto 490 „Rozliczenie kosztów”,
• Ma konto 860 „Wynik finansowy”.
Zmniejszenie występuje w sytuacji odwrotnej, czyli gdy salda kont produktów na koniec okresu są mniejsze niŜ na
początek okresu, co oznacza, Ŝe jakaś część kosztów została zabrana z zapasów i przeniesiona na koszt wytworzenia
sprzedanych produktów, a tym samym pomniejszyła wynik finansowy danego okresu. Zmniejszenie stanu produktów
koryguje koszty na plus i ewidencjonuje się je odwrotnie, tzn:
• Wn konto 860 „Wynik finansowy”,
• Ma konto 490 „Rozliczenie kosztów”.
Przykład
Przedsiębiorstwo produkcyjne prowadzi pełną ewidencję kosztów na kontach zesp. 4 i zesp. 5. Sporządza porównawczy
rachunek zysków i strat. Wytworzone wyroby gotowe są przyjmowane do magazynu i ewidencjonowane według cen
sprzedaŜy netto. RóŜnice między kosztem wytworzenia a ceną sprzedaŜy netto są księgowane na odchylenia od cen
ewidencyjnych wyrobów gotowych. Odchylenia co miesiąc są rozliczane proporcjonalnie na zapas i wyroby
rozchodowane. Stany kont na bilans otwarcia (BO) naniesiono na konta „teowe”. W okresie styczeń-wrzesień wystąpiły
następujące księgowania:
1) koszty rodzajowe:
1.688.000 zł
- Wn konta zesp. 4
- Ma róŜne konta zesp. 1, 2, 3;
2) koszty rodzajowe zostały w całości rozliczone w okresie, którego
dotyczą (nie było kosztów do rozliczenia w czasie) na:
- Wn konto 501 „Produkcja podstawowa”
1.311.600 zł
- Wn konto 521 „Koszty ogólne”
158.800 zł
- Wn konto 555 „Koszty zarządu”
217.600 zł
- Ma konto 490 „Rozliczenie kosztów”
1.688.000 zł;
3) przyjęto wytworzone wyroby gotowe do magazynu według cen
sprzedaŜy netto:
1.758.400 zł
- Wn konto 600 „Wyroby gotowe”
- Ma konto 580 „Rozliczenie produkcji podstawowej”;
4) sprzedano wyroby gotowe:
- Wn konto 200 „NaleŜności od odbiorców”
2.226.500 zł
- Ma konto 220 „Zobowiązania wobec budŜetu
z tytułu VAT naleŜnego”
401.500 zł
- Ma konto 701 „Przychody ze sprzedaŜy wyrobów
gotowych”
1.825.000 zł;
5) wydano z magazynu sprzedane wyroby gotowe:
1.560.000 zł
- Wn konto 711 „Koszt sprzedanych wyrobów gotowych”
- Ma konto 600 „Wyroby gotowe”;
6) przeniesiono koszty ogólne na konto produkcji podstawowej:
158.800 zł
- Wn konto 501, Ma konto 521;
7) rozliczono koszty produkcji podstawowej:
1.470.400 zł
- Wn konto 580, Ma konto 501;
8) przeniesiono na odchylenia róŜnicę między kosztem wytworzenia
wyrobów a ich ceną ewidencyjną (1.470.400 zł - 1.758.400 zł):
288.000 zł
- Wn konto 580, Ma konto 620;
9) rozliczono odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych,
czyli: BO 33.600 zł + 288.000 zł = 321.600 zł
Wo = (321.600 zł x 100) : (344.900 zł + 1.560.000 zł) = 16,9%,
344.900 zł x 16,9% = 58.288 zł - jest to wartość odchyleń,
która zostanie na saldzie konta 620, gdyŜ tyle odchyleń przypada
na zapas wyrobów gotowych, wyksięgować naleŜy zatem kwotę
321.600 zł - 58.288 zł = 263.312 zł
- Wn konto 620, Ma konto 711;
10) przeniesienie kosztów zarządu:
217.600 zł
- Wn konto 711, Ma konto 555;
11) przeniesienie kosztu sprzedanych wyrobów:
1.514.288 zł
- Wn konto 490, Ma konto 711;
12) zaksięgowanie zmiany stanu produktów:
173.712 zł
- Wn konto 490, Ma konto 860 „Wynik finansowy”;
13) przeniesienie kosztów rodzajowych:
1.688.000 zł
- Wn konto 860, Ma konto zesp. 4;
14) przeniesienie przychodów ze sprzedaŜy wyrobów:
1.825.000 zł
- Wn konto 701, Ma konto 860.
Wynik finansowy za okres styczeń-wrzesień wyniósł:
·
przychody ze sprzedaŜy wyrobów - 1.825.000 zł,
·
koszt sprzedanych wyrobów - 1.514.288 zł,
·
wynik/zysk 310.712 zł.
Jeśli w ww. pozycjach nie wystąpiły koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów ani przychody niewchodzące
do podstawy opodatkowania, to wynik ten jest teŜ podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym.
Dla sprawdzenia prawidłowości ustalenia wyniku finansowego warto sprawdzać co miesiąc, czy zamyka się konto 490.
Dlatego teŜ co miesiąc trzeba obliczać zmianę stanu produktów. W omawianym przykładzie wyniesie ona:
Konta
BO
Stan na 30.09.
Zmiana stanu
produktów
600
strona Wn
146.500
344.900
+ 198.400
620
strona Ma
33.600
58.288
+ 24.688
112.900
286.612
173.712
Wynik finansowy moŜna teŜ ustalać z kont kosztów rodzajowych, ale wówczas naleŜy brać pod uwagę zmianę stanu
produktów, która koryguje koszty rodzajowe.
Obliczenie wyniku (przyjmując dane z powyŜszego przykładu):
·
przychody ze sprzedaŜy 1.825.000 zł,
·
koszty według rodzaju 1.688.000 zł,
·
zmiana stanu produktów (zwiększenie, które zmniejsza koszty): 173.712 zł,
·
wynik (zysk) 310.712 zł.
Jak wynika z powyŜszego, saldo konta 490 zamknie się po przeksięgowaniu zmiany stanu produktów i przeniesieniu
kosztu sprzedanych wyrobów gotowych, co w praktyce wykonuje się na dzień bilansowy. Tu przeniesienia tego (operacje
od 11 do 14) dokonaliśmy na koniec września dla pełnego zobrazowania funkcjonowania tych kont i ustalenia wyniku
finansowego.
Plik z chomika:
pl36
Inne pliki z tego folderu:
POLITYKA RACHUNKOWOŚCI wraz z Przykładowym Planem Kont.pdf
(2013 KB)
Elementy polityki rachunkowości.pdf
(63 KB)
Koszt obrotów wewnętrznych.pdf
(111 KB)
Ewidencja księgowa i podatkowa WDT, WNT, importu i eksportu towarów, miejsce opodatkowania, faktu.pdf
(71 KB)
Plan kont.pdf
(1625 KB)
Inne foldery tego chomika:
angielski
filmy
Gry
hiszpański
książki
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin