ROZWÓJ POZNAWCZY
Intensywny rozwój wszystkich funkcji poznawczych.
Rozwój spostrzeżeń
· Stają się coraz to dokładniejsze, bogatsze w szczegóły, wielostronne w treści, bardziej świadome i ukierunkowane.
· Doskonalenie się uwagi dowolnej i procesów myślowych powoduje dokładniejszą syntezę i analizę spostrzeganej rzeczywistości.
· W procesach spostrzegania coraz więcej miejsca zajmuje OBSERWACJA..
· Zachodzą zmiany w orientacji przestrzennej i czasie
Rozwój pamięci
· Zaczynają się posługiwać pamięciom logiczną, sensowną, ze zrozumieniem.
· Zmienia się rola tych pamięci – większą rolę zaczyna odgrywać pamięć logiczna.
· Zapamiętywanie czegoś dosłownie dorastającemu nie sprawia trudności.
· Zachodzi przekształcenia pamięci mimowolnej w dowolną (13 r. ż.)
Rozwój myślenia
W myśleniu zachodzą duże zmiany w okresie 12-18 lat
· Pogłębia się zdolność analizy i syntezy
· Rozwija się myślenie abstrakcyjne i logiczno dedukcyjne.
· TEORIA PIAGETA mówi, że w wieku 12 lat myślenie przybiera postać operacji formalnych tzn. że logiczne operacje są transmitowane z płaszczyzny konkretnych manipulacji na płaszczyznę samych idei wyobrażeniowych ( języku symboli i słów) pozbawione oparcia percepcyjnego i doświadczalnego.
· Młodzież staje się zdolna do zestawiania sądów, wyprowadzania wniosków i ich kombinacji czy przewiduje przekształcenia które jeszcze nie powstały.
· Myślenie staje się hipotetyczno dedukcyjne czyli zdolność do dedukowania wniosków z czystych hipotez a nie tyko z realnych obserwacji.
Wyobraźnia i fantazja
· WYOBRAŹNIA - znajduje swój wyraz w marzeniach i twórczości u dorastającego człowieka. Pozwala to na oderwanie się od aktualnej rzeczywistości i snucie przypuszczeń, przewidywań na temat swych dalszych planów, losów. często bardzo fantastycznych i utopijnych.
· Rozwój wyobraźni sprawia, że młodzi często próbują swych sił w twórczości literackiej – piszą wiersze, opowiadania nowele, pamiętniki.
PODSTAWOWE KIERUNKI ZMIAN
1. POJAWIENIE SIĘ KRYTYCYZMU MYŚLENIA
DECENTRACJA rozwiązując problem dziecko widzi wiele aspektów (umie spojrzeć na problem z wielu stron
· krytycyzm myślenia jest wynikiem decentracji, która pojawia się w wieku szkolnym
· możliwość wieloaspektowego ujmowania świata jest wynikiem krytycyzmu myślenia, ta możliwość powoduje zauważenie wielu sprzeczności w rzeczywistości i to napędza samodzielne myślenie
è MYŚLENIE HIPOTETYCZNE - powoduje sprawdzenie hipotez potwierdzenie ich lub obalenie
è SAMODZIELNA WERYFIKACJA OBRAZU SIEBIE I INNYCH- tu pojawiają się pojęcia o charakterze psychologicznym – są to pojęcia wzbogacające wiedzę o motywach, funkcjonowaniu ludzkiego zachowania, analizują różne aspekty siebie.
è OSIĄGNIĘCIE PEŁNEJ SAMOŚWIADOMOŚCI – zdawanie sobie sprawy z własnej przeszłości, teraźniejszości i jakim chce się być w przyszłości. Umacnia się tożsamość. Podstawowym celem dorastającej jednostki jest osiągnięcie dającej poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji tożsamości ja oraz świadomości siebie.
Tożsamość JA ma trzy składniki:
1. poczucie jedności – zgodność obrazu ja
2. poczucie ciągłości obrazu ja
3. poczucie wzajemności między własnym obrazem ja a sposobem spostrzegania przez innych
Powodzenie w osiągnięciu tożsamości = próbowanie różnych ról
W ten sposób stopniowo kształtują się trwałe postawy i wartości, dokonują się wybory zawodowe, rodzinne, życiowe, stają się zrozumiałymi dla jednostki i innych wokół niej.
Niepowodzenia w osiąganiu tożsamości = rozproszenie ról albo poczucie dezorientacji co do tego czym lub kim się jest.
Może prowadzić do fizycznego lub psychicznego wycofania się z otoczenia. W najbardziej krańcowych przypadkach rozproszenia ról, dorastający mogą przyjmować negatywne tożsamości. Będąc przekonani że nie mogą sprostać wymaganiom rodziców, mogą się buntować i zachowywać w sposób nie akceptowany przez rodziców.
è AUTONOMIA MORALNA – pojawia się własny stosunek do norm, zasad.
è TWORZENIE STANDARDÓW STANU PORZĄDNEGO – dorastający szacuje co jest możliwe do osiągnięcia w danych warunkach. Wielostronnie spostrzega rzeczywistość.
2. SYSTEMATYZACJA OPERACJI UMYSŁOWYCH
· W myśleniu tworzą się zwarte system operacji myślowych.– prowadzi do integracji osobowości, tworzą zwarty system.
· Tworzy się hierarchia wartości
· Rozwój poznawczy prowadzi do pojawienia się myślenia hipotetyczno-dedukcyjnego.
· Skutkiem myślenia formalnego jest możliwość formułowania przez dorastających coraz ogólnych celów i realizacji coraz odleglejszych celów.
Te wszystkie procesy prowadzą do indywidualizacji zachowania:
· następuje krystalizacja zainteresowań
· coraz bardziej świadome wybory, jednostka staje się bardziej samodzielna w kierowaniu sobą
karolciagrajper