3. Symbolizm w literaturze Młodej Polski
- istotna jest częstość, nachalność powtarzania się
- nie kładzie nacisku na poszczególne motywy, osoby, przedmioty
- powtarzają się jednostki pojęciowe, duże obrazy pojęciowe dochodzące do głosu w poezji okresu modernizmu
- I symbol genezyjski (akt twórczy)
- stanowi jeden z najczęściej podejmowanych problemów
- poetyckie transpozycje księgi Genesis (z Bogiem w roli głównej)
- Jerzy Żuławski „Z Jandżur Wedy” - zaimki osobowe pisane dużą literą; stwórca przyrównywany do człowieka, który tworzy; konkluzja „człowiek cierpi kiedy tworzy” koncentruje uwagę na człowieku; jest to wyraźne zatoczenie koła; twórca otrzymuje atrybuty boskie
- moc twórczą ma słowo
- Antoni Lange „Pieśń o słowie” - uwaga zostaje zwrócona na słowo; wchodzi w obręb refleksji metaliterackiej; szereg wierszy o charakterze autotematycznym wpisuje się w pisanie o słowie
- akcent położony na produkt tworzenia
- może być z punktu widzenia człowieka lub stwórcy – człowieka
- Antoni Lange „Z wizyj” - dotyczy artysty, który coś stworzył; istotny jest akt kreacyjny (twórca może tworzyć, ale także unicestwiać); stwórca to Demiurg
- stworzenia upominają się o rację/przyczynę swojego istnienia
- II symbole architektoniczne (penetracja świadomości ludzkiej, psychologia)
- symbol dwoisty
- przestrzeń w utworach sprowadza się do wchodzenia w głąb
- trafia się do komnat w których składowane jest światło, kamienia szlachetne
- poprzez szlachetne kamienia można dotrzeć do ducha
- schodzenie w dół dotyczy analizy własnej psychiki
- akcja utworu może się rozgrywać w budowlach dostojnych, monumentalnych (pałace, zamki, świątynie)
- metafora gmachu świadomości
- literatura młodopolska przesycona jest symbolizmem
- myślenie symboliczne bierze swój początek z filozofii idealistycznej
- podział na świat idei (nie mamy tam dostępu) i zmysłowy (dostrzegalny dzięki zmysłom)
- możemy starać się przełożyć idee na ciąg obrazów sugerujących idee, o która nam chodzi
- idei nie da się ująć w słowa
- stawia się znak równości między mitem a symbolem
- mit powstał po to, aby poradzić sobie z oddawaniem świata idei
- twórczość młodopolska jest synestezyjna (muzyka, sztuka wizualna, sztuka słowa)
- symbol ma mieć korzenie w ciemności
- nie jest jednoznaczny
- jego składniki są heterogeniczne
- próbuje odzwierciedlać ideę
- poezję symboliczną charakteryzuje wzniosły charakter
Kaacha91