Groteska Młodopolska
LITERATURA
· Objawiał się antyestetyzmem, wyrazistością środków językowych, zamierzoną wulgarnością, prowokacją
· W liryce wykształcił się styl patetyczny i ekstatyczny
· Obecność dynamicznego kontrastu, deformacji o charakterze hiperbolicznym, karykaturalnym czy groteskowym
· Motywy halucynacji, wizji sennej, rozszczepienia osobowości
· Dzieła: cała twórczość Tadeusza Micińskiego, hymny Jana Kasprowicza, powieści Wacława Berenta, pisma Stanisława Przybyszewskiego (wyprzedzili oni okres właściwego okresu rozwoju kierunku)
Groteska - jest to ukazywanie rzeczywistości w sposób, który odbiorca uznaje za nierealistyczny, obcy, absurdalny, komiczny, karykaturalny. Jest to wizja świata w "krzywym zwierciadle". Nazwa pochodzi od motywu dekoracyjnego przedstawiającego stylizowane elementy roślinne przeplatane ze zwierzęcymi, ludzkimi i fantastycznymi postaciami.
Groteskę cechują:- absurd- niejednolitość nastroju- przemieszanie komizmu i tragizmu, błazenady, rozpaczy, przerażenia- prowokacyjne nastawienie wobec zdroworozsądkowej wizji świata- fantastyka Groteska, jako zjawisko estetyczne, dotyczące wszystkich rodzajów sztuki oraz literatury: fantastyka posługująca się formami niezwykłymi i nierzadko niepokojącymi, wyolbrzymionymi, brzydkimi i karykaturalnymi.Rzeczywistość nielogiczna a nawet absurdalna, mieszająca chętnie różnorodne wizje, np. baśniową z naturalistyczną. Dysharmonijne współistnienie nastrojów i klimatów psychicznych, komicznego z tragicznym, poetyczności z trywialnością, brzydoty i wyidealizowanego piękna, stylu brutalnego z wyrafinowanym itp.- niejednolitość stylowa
Groteska w utworach :
,, Wesele’’ Wyspiańskiego – próba zjednoczenia wsi oraz inteligencji, z pamięcią Rabacji w tle, postaci pojawiające się na weselu ( akt II i III ), chocholi taniec w który wciągnięci zostają bohaterowie realni. W weselu odnajdujemy połączenie fantastyki i groteskowego pokazania sytuacji politycznej. Chochoł- jest symbolem niemożności ogólnej , bezwładu , marazmu, stanu , który Wyspiański unaocznia swojemu narodowi i z którego pragnie go wyrwać.
Opowiadania A. Lanego- fantastyka pomieszana z groteską, przykładowo ,, Eksperyment’’- zahipnotyzowany noworodek opowiadający o piekle na ziemi, ,, Rebus’’- wariacje na temat sobowtóra, między jawą a snem.
Beret ,, Próchno’’- bohaterowie zadają sobie , w różnych okolicznościach i z różnych perspektyw, zawsze to samo pytanie o autentyczność, oryginalność i szczerość własnej twórczości, o możliwość prawdy w sztuce. Zawsze dochodzą do połowicznej odpowiedzi, ponieważ jednoznaczna odpowiedź nie da się sformułować. Najbardziej radykalna (Hertensteina) to zaniechanie twórczości rozumianej jako konkretne dzieło; i samobójstwo rozumiane jako powrót do stanu pierwotnego, niematerialnego, twórczego ducha. aby ból stał się koniecznym impulsem odzyskania zdolności twórczej (podobnie jak np.: w powieści Kazimierza Tetmajera „Anioł Śmierci”). Bohaterowie ulegają obsesją i natręctwom ( np. obsesyjna miłość).
,, Dzieci szatana’’ Przybyszewski – oblicza szatana, Szatan-Ojciec objawia się po to, by ukazać nicość i absurd jako istotę bytu i poznania - w taki sposób objawia się schyłkowcom, zrozpaczonym więźniom XIX-wiecznej cywilizacji. Szatan objawia się w postaci koszmarnych fanatyzmów jako efekt pesymistycznej interpretacji istnienia. Szatan-Ojciec to zniszczenie wszelkiego sensu, porządku, tekstu, konsekwentny nihilizm i katastrofizm. To nuda wynikająca z przeżycia dowartościowanego świata, wzmaga poczucie absurdu.
,,Hymny” Kasprowicza -z tomu „ Ginącemu światu” dokonują głębokiej, pesymistycznej diagnozy współczesnej cywilizacji i kultury, odwołują się do „poetyki krzyku”, a więc ekspresjonistycznych , gwałtownych obrazów konania człowieka, świata , historii.
Groteska swój szczyt osiągnęła dopiero w wieku XX.
Kaacha91