Pietrasiński Rozdział 4 „Pełny cykl życia jednostki”
CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA
§ Określenie „droga życia” jest metaforą: oznacza ona biografię jednostki w rozumieniu procesualnym, jako ciąg rzeczywistej aktywności od urodzenia do śmierci. Werbalny opis tego ciągu w postaci historii życia nosi miano biografii w znaczeniu opisowym.
§ Przebieg drogi życiowej ma pewne cechy wspólne wszystkim ludziom, cechy wspólne określonym grupom oraz cechy unikalne, właściwe tylko danemu indywiduum.
§ Główne okresy przemian ludzkiego ciała
Przedstawione wyżej cechy drogi życiowej: jej biologiczny początek i koniec oraz kolejne następstwo cyklu rozwoju progresywnego stabilizacji i starości są wspólne dla człowieka i wszystkich ssaków.
KOLEJNE OKRESY PRZEMIAN
§ Levinson dzieli życie na 4 wielki ery
(Rys. 14 str. 57)
Ery te tworzą „makrostrukturę” pełnego cyklu życiowego, w ramach, której istnieją mniejsze podokresy.
O żadnej epoce życia nie należy mówić zdaniem Lwvinsona, jako o lepszej lub wyższej od innych, Gdyż każda z nich gra istotną rolę w cyklu życia.
Każda era trwa mniej więcej 25 lat.
„Przemieszczenia” między erami – to łączące je okresy rozwoju, w których jedna era dobiega końca i zaczyna się następna. Trwają ok. 4 – 5 lat
Główne różnice między kolejnymi erami życia polegają na tym, że w każdej z nich struktura życia jednostki jest inna. Struktura życia to podstawowy w danym czasie wzorzec aktywności człowieka i jego powiązań z otoczeniem. Aktualną strukturę życia charakteryzuje kompleks najważniejszych w danym czasie związków jednostki ze światem i potencjałem rozwojowym własnej osoby, wyrażający się w dominacji pewnych ról społecznych, wartości, celów i postaw oraz potrzeb osobistych. Struktura życia obejmuje osobowość wraz z jej aktywnością i siecią kontaktów z ludźmi, instytucjami, środowiskiem fizycznym, wartościami.
Każdorazowe wkroczenie w nową erę jest według Levinson decydującym okresem zwrotnym w cyklu życiowym jednostki. Zostaje w nim zapoczątkowana nowa struktura, która następnie będzie rozbudowywana i umacniana, by z czasem ulec nowym modyfikacją, a w erze następnej radykalnemu przekształceniu w inną.
Zmiany zachodzą nie tylko na granicach er, lecz także w ich obrębie. Po okresu względnie trwałej struktury (ok. 6 – 8 lat), następuje okres przejściowy, w którym dotychczasowa struktura podlega mniejszym lub większym zmianą.
ZRÓŻNICOWANIE ZACHOWAŃ< DRÓG ŻYCIA I ROZWOJU
§ Zróżnicowanie międzyosobnicze jednostek rośnie z wiekiem
§ Ch. Buchler metoda biogramów (rys. 15) – technika opisu drogi życiowej człowieka w sposób statyczny. Polega ona na wykreśleniu diagramu przedstawiającego
a) Krzywą rozwoju i regresu fizycznego
b) Podejmowania i porzucania przez jednostkę poszczególnych ról psychospołecznych.
c) Oznaczaniu punktami zdarzeń szczególnie istotnych.
§ W. M. Runyan – fazowo-stanowa technika opisu ważnych aspektów biegu życia. Zakłada ona, że w danej fazie życia jednostki jej wykształcenie, rodzaj pracy itd. Może przyjmować jeden z wyróżnionych. Metoda ta pozwala przewidywać prawdopodobieństwo zmiany stanu w fazie następnej w zależności od jednej lub wielu faz poprzednich.
POSTRZEGANIE CAŁOŚCI ŻYCIA Z PERSPEKTYWY HISTORII I UWARUNKOWAŃ WŁASNEGO ROZWOJU
§ Do podziałów życia na fazy autor proponuje dodać podział całej drogi na dwa podstawowe okresy, uwzględniające ewolucję jednostki jako podmiotu rozwoju:
§ R. J. Havighurst i H. Tab – typy osobowości młodzieńczej:
Ø Wolicjonalna dobrze przystosowana
Ø Konformistyczna
Ø Submisyjna
Ø Buntownicza
Ø Nieprzystosowana
§ Pomocne w dalszym rozwoju osobistym samopoznanie wymaga odpowiedzi na następujące pytania:
1) Jakie jest moje otoczenie formujące?
2) Jaki ja sam jestem?
3) Dlaczego jestem, jaki jestem?
4) Jakie warianty dalszego życia i rozwoju stoją przede mną otworem poza wariantem, który narzuca mi moja wyniesiona z dzieciństwa osobowość i aktualne otoczenie?
Odpowiedz na pytanie 1 i 3 jest kluczem do pozostałych
Jednostka wkraczająca w fazę refleksyjną życia rzadko jest w stanie odpowiedzieć na pytanie 3 w sposób zadawalający.
IMAMAE