CZAS WOLNY DZIECKA NIEPEŁNOSP. z przyp..doc

CZAS WOLNY DZIECKA   NIEPEŁNOSPRAWNEGO

    W życiu ludzi z niepełnosprawnością intelektualną czas wolny jest znaczącą częścią każdego dnia. W odróżnieniu od ludzi pełnosprawnych, gdzie zorganizowany właściwie czas wolny jest głównie formą aktywnego wypoczynku, dobrze wypełniony czas wolny osób upośledzonych umysłowo jest dodatkowo ważnym elementem rewalidacji. Nie mając wyrobionych nawyków dobrego spędzania czasu wolnego, osoby niepełnosprawne intelektualnie wypełniają go najczęściej typowymi czynnościami, nie mającymi żadnego znaczenia dla ich rozwoju. Taki sposób gospodarowania czasem wolnym jest ogromną stratą dla procesu rewalidacji i socjalizacji osób upośledzonych. Niewskazane jest aby osoby niepełnosprawne intelektualnie samodzielnie organizowały sobie czas wolny, głównie z nieumiejętności ich zorganizowania. Aby wymyślone dla nich formy spędzania czasu wolnego były atrakcyjne, wartościowe i dawały uczestnikom poczucie zadowolenia                i satysfakcji, czas wolny ludzi niepełnosprawnych powinien być powiązany z przyjemnością, a nie z obowiązkiem. Zajęcia wypełniające wolny czas dają osobom niepełnosprawnym o wiele większe szansę przeżycia sukcesu niż zajęcia związane z edukacją czy z pracą.

    Organizacja czasu wolnego to ważne zagadnienie dla rozwoju osobowości i procesu rewalidacji – wymaga szerszego podjęcia przez szkołę, środowisko rodzinne, społeczne, a także samych pedagogów specjalnych. Zaburzone procesy myślowe, trudności przystosowawcze blokują skutecznie ujawniane przez dzieci niepełnosprawne intelektualne zdolności, umiejętności, które tylko poprzez właściwe działania wychowawcze mogą być wydobyte. Dobrze zorganizowany i spędzony czas wolny jest tą sferą, która może rekompensować wszystkie inne niepowodzenia, dawać satysfakcję i radość życia, może stać się terenem nieograniczonych możliwości rehabilitacyjnych, dlatego powinien zajmować jedno z czołowych miejsc w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo. Należy zwrócić uwagę na specyficzną sytuację życiową ludzi upośledzonych umysłowo, w której to czas wolny pełni ogromną rolę, ponieważ jest znacząca jego ilość , ze względu na ograniczone obowiązki wynikające z niepełnego rozwoju. Czas wolny, a ściślej sposób jego wykorzystania, może zaspokoić potrzebę twórczości, przynależności, ekspresji, działania. Każda aktywność indywidualna bądź zajęcia grupowe organizowane w czasie wolnym, mogą mieć  wartość oddziaływania rehabilitacyjnego, określają kryteria przystosowania do życia społecznego.  Pobudzona jest aktywność własna dziecka. Ale potrzebne jest  zapewnienie ze strony otoczenia odpowiedniej stymulacji dziecka,  które zwykle jest dzieckiem biernym. Przyczyna tej bierności tkwi w różnego rodzaju zaburzeniach sfery emocjonalno-motywacyjnej, spowodowanych specyficznymi doświadczeniami dzieci. Odczuwany przez nie lęk przed możliwością doznania kolejnej porażki, przeświadczenie o mniejszej wartości własnej, potwierdzane przez brak sukcesów, powodują zahamowanie aktywności. Dziecko o obniżonej sprawności umysłowej potrzebuje w większym stopniu niż jego rówieśnicy przemyślanej stymulacji ze strony otoczenia, rozbudzenia i odpowiedniego pokierowania jego aktywnością, zgodnie z jego potrzebami. Toteż od nauczyciela, wychowawców, jego rodziców zależy rozwój dziecka poprzez rozwijanie tego co wartościowe. I potrzebne w dalszym, dorosłym życiu[1]

     Jednym z pozytywnych aspektów czasu wolnego jest możliwość wyboru przez samych uczestników form i treści zajęć odpowiadających ich własnym potrzebom, zainteresowaniom i możliwościom, jednak powinno odbywać się to pod kontrolą rodziców świadomych wartości czasu wolnego w wszechstronnym rozwoju dziecka z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Doskonalą oni znajomość ich życia społecznego uzyskiwaną w codziennym doświadczeniu, orientują się w funkcjonowaniu różnych instytucji.
     Inny problem to wakacyjny wypoczynek dziecka niepełnosprawnego. Tutaj do zagospodarowania jest cały dzień. Zdarza się, że dziecko wyjedzie na jakąś kolonię czy obóz. Jednak to są 2 – 3 tygodnie z  dwu miesięcznego letniego wypoczynku. Pozostały okres pozostaje w zasadzie do dyspozycji rodziców, do przemyślanego działania na rzecz niepełnosprawnego dziecka w celu zaplanowania zajęć, które będą dla dziecka odpowiednie.

    Ważną rolę odgrywa oddziaływanie domu rodzinnego i grupy rówieśniczej, a przede wszystkim kultura  czasu wolnego samych rodziców oraz formy i poziom sprawowania przez nich opiekę nad dziećmi. Organizowanie czasu wolnego dziecka należy rozpocząć od najwcześniejszych lat. Należy przyzwyczajać dziecko do działania w czasie wolnym, tego tzw. „nic nie robienia” powinno być jak najmniej.

    Należy też pamiętać, aby była spełniona  funkcja  regeneracji sił fizycznych i psychicznych ucznia, którym przecież jest  także i dziecko niepełnosprawne. Ważna jest także i rozrywka. Funkcja rozrywki polega na kompensowaniu monotonii dnia, obowiązków rodzinnych i szkolnych, nudy, powtarzających się codziennie czynności.