Skrypt źródła powszechna średniowiecze.pdf

(320 KB) Pobierz
Życiorys Thietmara
- sam autor podał o sobie dużo wiadomości
- informacje z jego kroniki i Kroniki biskupów Kościoła Merseburskiego
- urodził się 25 lipca 975 r., prawdopodobnie w Walbeck, w diecezji Halberstad
- pochodził ze średnio zamożnego rodu grafów Walbeck od strony ojca
- matka Kunegunda, z domu Stade, ojciec Zygfryd służył Ottonowi II, rodzice wywodzili się z
tej samej warstwy społecznej, spośród feudałów
- był 3 synem, spośród 5 rodzeństwa
- jak sam pisze – był niskiego wzrostu, miał zniekształconą twarz i nos złamany w
dzieciństwie
- z powodu fizycznych defektów ojciec wybrał dla niego karierę duchowną
- elementarne wykształcenie zdobył w Kwedlinburgu, później został wysłany do
przyklasztornej szkoły w Magdeburgu, gdzie zapoznał się ze znajomością Pisma Św., nauk
teologicznych i literatury klasyków Antyku (poetów)
- w trakcie nauki 3 ważne wydarzenia: 911 – śmierć ojca, 994 – porwanie wujów Thietmara
przez korsarzy duńskich, 997 – śmierć matki
- nauki pobierał do końca X w.
- dzięki spadkowi po matce stał się posiadaczem dużych posiadłości ziemskich
- przejął stanowisko przeora w klasztorze w Walbeck (nie mając święceń)
- w 1004 r. uzyskuje przyjaźń biskupa Taginona, biskupa Magdeburga
- dopiero w wieku 29 lat otrzymuje święcenia kapłańskie, na uroczystości obecny król
- w latach 1009-1018 Thietmar był biskupem Merseburga
- uczestniczył w życiu i wyprawach Henryka II
- 1 grudnia 1018 r. Thietmar umiera w wieku 43 lat
- jego kronika jest dziełem ostatnich lat jego życia, zaczął ją pisać w 1012 roku
Kronika Thietmara
- 8 ksiąg, rymowane prologi heksametryczne poprzedzają każdą księgę (wyjątki IV i VIII
księga)
- pierwsze 4 księgi to opis panowania pierwszych władców dynastii saskiej
I księga – Henryk I
II księga – Otton I
III księga – Otton II
IV księga – Otton III
V-VIII księgi – Henryk II, czasy współczesne Thietmarowi
o V księga – wydarzenia 1012 r.(??), wstąpienie na tron Henryka II, wskrzeszenie
biskupstwa w Merseburgu w 1004 r.
o VI księga – 1004 r. koronacja cesarska Henryka II
o VII księga – opis koronacji, zamyka rok 1017
o VIII księga – wydarzenia roku 1018
- podział na rozdziały nie pochodzi od Thietmara ale od wydawców Monumenta Germaniae
Historica (podział ze wzg. stylistycznych i logicznych)
- porządek na ogół chronologiczny
- komentowanie z punktu widzenia zasad religii i moralności
- brak datacji przy wydarzeniach
- dzieło zachowało się w tzw. rękopisie Drezdeńskim, w postaci 192 kart pergaminu, na
których Thietmar osobiście nanosił poprawki, do 1945 roku przechowywany był w saskiej
bibliotece krajowej w Dreźnie, która została spalona podczas bombardowania aliantów w
1945 roku; egzemplarz częściowo spłonął, do odczytania możliwe są jedynie pojedyncze
karty, nadal przechowywane w Dreźnie; jednak dzięki opublikowaniu rękopisu w 1905 roku
w postaci faksymile przetrwał do naszych czasów cały tekst
- tekst "Kroniki" w wielu szczegółach różni się od wersji drezdeńskiej, a do tekstu Thietmara
dodano ewidentnie uzupełnienia z dziejów klasztoru, utarło się całość nazywać "przeróbką
korwejską", w świetle najnowszych ustaleń owe drobne zmiany zostały wprowadzone przez
samego Thietmara tuż przed śmiercią
- cel pisania kroniki? – nieśmiertelna teza: kronika była pisana z perspektywy Merseburga(!)
KSIĘGA II
Otto , państwa ozdoba, z rodu pochodząc zacnego
Ojca Henryka , jaśniał już blaskiem rozległej chwały
Czynów wspaniałych, gdy na ojcowym zasiadał tronie.
Zawiść zrazu podniosła liczne przeciw niemu głowy,
Lecz on wszystkich opornych z Bożą pokonał pomocą
I roztropnością, której łaski zawsze wzywał z nieba.
Od śmierci Karola nie było tak wielkiego władcy
Ani, jak sądzę, równy mu nie będzie władał.
Sześć aż stolic biskupich było jego wielkim dziełem.
On Berengara pysznego zgniótł swą żelazną ręką,
Longobardów dzikich twarde do ziemi przygiął karki.
Cesarską koroną uwieńczył Rzym jego potęgę,
Na dalekich morzach obce trybut mu płacą ludy.
Miłował pokój, wojną jego nieprzyjaciół tępił.
Uśmierzył Zachód, Danów dzikich do spokoju zmusił 1 .
Nie śmiał pokoju nikt zmącić w krajach porannej zorzy 2 ,
Trzydzieści osiem wiosen berło dzierżył samowładnie 3
Największy z królów! Teraz opuścił ten ziemski padół,
Niezwyciężony, żałobą serce ojczyzny okrył,
W dowód wdzięczności żonę swą pozostawiając miłą
I syna, co radością serca przyjaciół napawa.
- Otton I ukazany przez pryzmat związku z dwoma osobami: z ojcem i Bogiem – podkreślenie
pochodzenia i więzi z Bogiem
- porównanie do Karola Wielkiego
- wymienione 6 biskupstw (było 10, nie uwzględniono biskupstw Słowiańskich)
- Otton I, wykazane uniwersalne przymioty władcy: bogobojność, roztropność, waleczność,
kontynuacja władzy dynastycznej (związek ojca z synem)
KSIĘGA III
Trzeci z królów szeregu i wtóry z imienia Otto
Teraz niechaj sławiony będzie i zasiądzie z chwałą
Na tronie wielkiego ojca , żywy w pamięci wieków
Wdzięcznej, iż uciśnionym pomoc niósł każdej pory.
Szczęściem tchnęły pierwsze lata, smutek ostatnie zmącił,
Gdyż wielkie były wszędzie nasze przewiny i grzechy .
Gorzko świat pokutował, iż prawdę odrzucił w złości.
Od mścicielskiego miecza wiele straciło królestwo!
Daremnie szukać przyczyn, lecz mądrym zdało się jasne,
Że odkąd na Merseburg spadły tak dotkliwe klęski 1 ,
Wraz pokój uleciał błogi z granic naszego kraju
I wróg doń wtargnął i szerokie zapuścił zagony.
Któż jest zdolen powiedzieć, z jakim okrucieństwem szalał,
Jak nie oszczędził nawet świętej Chrystusa świątyni.
Wielu spośród naszych rycerzy śmierć znalazło w walce
Ulegając, o zgrozo! dzikich Saracenów hordom.
Szczęśliwi są zaprawdę, którzy kochając Chrystusa
Zażywają w pokoju życia upragnionych darów,
Wolni zgoła od strachu, co serca biciem napełnia.
Strach ów ojców naszych gnębił z górą lat trzydzieści
I tak uzbroił, niestety, nieprzyjaciół hufce,
Że wpadają dziś jeszcze w nasze ojczyste dziedziny.
Niech każdy prosi Tego, co niebo złączył i ziemię,
Aby już kres położył wreszcie tym straszliwym karom!
- Otton II, nawiązanie do tronu ojca
- brak pozytywnych przymiotów władcy
- przyczyną nieszczęść zniesienie biskupstwa w Mersebugu, grzechy Sasów (ekspansja na
Płw. Apeniński)
- karą najazdy obcych ludów – najazd Saracenów 982r. i bunt Słowian połabskich 983 r,
- patrzenie z perspektywy Merseburga, miasto rodzinne Thietmara
- 30 lat – być może jest to okres panowania Ottona II i Ottona III oraz czasy regencji Teofano,
albo okres kiedy w Merseburgu nie istniało biskupstwo, bądź okres konfliktu z Saracenami
(bez pokoju) ? :/
KSIĘGA V
Henryk , gdy z wiekiem chłopięce porzucił igraszki,
Z królewską krwią w swych żyłach ku cnoty piął się szczytom.
Rodzicem był mu książę Henryk , a matką Gizela 1 ,
Przymiotami swymi godna jej ojca Konrada ,
Który królewskim berłem burgundzką władał krainą 2 ,
Gdy pełen zapału młodzian Chrystusa dążył szlakiem,
U biskupa Wolfganga 3 pierwsze pobierał nauki.
Po śmierci ojca objął dziedzictwo jego książęce 4 ,
A wkrótce również cesarstwa ster uchwycił w ręce.
Większa część państwa przez Słowian okrutnych zniszczona
Raduje się wielce, iż przezeń pokoju zażywa
I siedzib bezpiecznych i prawa, od najeźdźców wolna,
Których przepędził i srogim ujarzmił nakazem.
Wrogów , co głowę podnoszą, zwalczał on zwycięsko ,
Lecz przyjaciół pozyskać umiał słów przymilnych wdziękom.
Jeśli skromności w czym uchybił, żalem zaraz płacił
I przez dobre uczynki leczył ułomności ciała.
Kościołowi niósł pomoc, biednym zaś wszem miłosierdzie.
O Merseburgu! Gdybyś przewidział jego śluby zbożne,
Nadejścia takiego władcy wyglądałbyś z tęsknotą
I sławiłbyś dary Chrysta należne śląc mu dzięki.
- Henryk IV, podkreślenie pochodzenia, wymienieni rodzice
- cnoty idealnego władcy: bogobojny, waleczny, skromny
- wskazanie na stan kraju po panowaniu ostatnich władców
- eliminacja konkurentów do tronu(?)
- Merseburg za panowania Henryka II odzyskuje chwałę
- co chce przekazać Thietmar? – że Merseburg czekał na takiego władcę jak Henryk II, bo
dzięki niemu na nowo ustanowiono biskupstwo w rodzimej miejscowości kronikarza? :/
KSIĘGA VI
Chryste! Tyś łaski słońcem, co blaskiem wszystko oświeca!
Świat odkupiłeś, gdyś po raz pierwszy do nas zawitał,
A po raz wtóry, koniec nam z Ojcem zwiastujesz, Stwórco;
Sam ważysz i nagrody za czyny różne odmierzasz
Ludzkiemu plemieniu, co w przepaść wciąż stacza się głuchą.
O światłości prawdziwa, błogosław ten dzień pamiętny,
W którym z łaski Twej nawiedziłeś ten kościół sierocy.
Merseburg niech Cię sławi, darem się Twoim radując ,
A jego synowie i przez Cię wskrzeszeni pasterze
Niech dzięki Ci korne złożą z serc swych wiernych głębi.
Królu królów przesławny, przyjm Twych wyznawców modlitwę,
Wejrzyj łaskawym okiem z nieba na sługę Twego Henryka
I ochraniaj życia jego towarzyszkę wierną 1 .
Użycz im wielkich darów za to, iż czynili małe.
Duch Taginona do niebieskich niechaj dotrze progów,
Niech żyją Walterd i Gero do śmierci ich szczęśliwej.
Niechaj ci wszyscy, których zbożna pobudziła miłość,
By Ciebie, Merseburgu , gestem wywyższyć szlachetnym ,
Przez Chrystusa zbawieni, najdą w Elysium schronienie 2 .
Boże! co jako pierwszy i najwyższy wszystkim rządzisz,
Pokieruj Merseburgiem , by z Twoim popłynął wiosłem;
Niechaj pasterze jego Twoich słuchają poleceń,
A wrogowie bezsilni mienie niech zwrócą odjęte.
Okaż, proszę Swą łaskę temu, co zniszczył ten kościół,
Oraz tym wszystkim, co pomoc mu nieśli w swej złości.
Przebacz im, by spokojnie w swoją spoglądali przyszłość.
Raduje się Wormacja szczęsnym owych czasów zwrotem
I wolnością swą, w której cieniu dotąd zostawała,
Gdy poddaną była srogiemu swoich książąt prawu 3 .
- szczęście Merseburga, szczęściem całego kraju – słowa dr Wikinga
- Merseburg cieszy się z ustanowienia biskupstwa
- wspomnienie ważnych osób: cesarza Henryka II i jego żony Kunegundy, arcybiskupa
Taginona, Walterda i Gerona (ten ostatni był margrabią i dowódcą wojsk niemieckich)
- prośba do Boga o kierowanie Merseburgiem
- autor wyraża radość z powodu darowizny Wormacji na rzecz Kościoła
KSIĘGA VII
Jego, którego niebiany sławią, my czcijmy nędzni
Pieśni pochwalnej głos z serc naszych dobywając głębi!
Bogiem jest bowiem w trzech Osobach, lecz mimo to jednym.
Nie masz władcy bez Jego łaski. On, Bóg miłościwy,
Najwyższą jest dobrocią, co zło wszelakie odwraca;
Z niebios wysokich zsyła wszystkim życiodajne dary.
On, samej prawdy źródło, kłamców wnet pomieszał szyki,
Co twierdzili, iż król nasz Henryk nigdy nie osiągnie
Cesarskiej władzy i że krótko mu przyjdzie panować,
Bowiem śmierć sroga przetnie rychło pasmo jego życia.
Dwa upłynęły właśnie rządów jego sześciolecia ,
Gdy oto chwały pełen w cezarów wstępuje progi
Tegoż miesiąca, kiedy moją uwolnił katedrę .
Niechaj jasny kamyczek dzień ten szczęśliwy oznaczy 1 ,
W którym króla naszego łasce poddała się Roma
I w którym onże świętym pomazan został olejem ,
Bogu światłości czyniąc dzięki, iż zstąpił doń z nieba
I że nawiedził również jego Kunegundę drogą.
Cieszy się najwyższy pasterz, hymny chór jego śpiewa,
Iż pokój nastał , gdy takiego uzyskano władcę.
I ty, Merseburgu, z wszystkimi pieśń radości śpiewaj!
- opis koronacji Henryka II
- wspomnienie o zapowiedzi krótkich rządów
- ponowny zapis chwalący władcę za ustanowienie biskupstwa w Merseburgu
- po koronacji na cesarza nastanie pokoju
- znów perspektywa Merseburga
Saga o Guunlaugu
Wstęp – napisana pod koniec XI w., opisuje wydarzenia ok. 1000 roku
Historia
- mieszkańcy Skandynawii, wyprawy Wikingów: szlak wschodni-w górę rzek ruskich , w dół
do M. Czarnego, szlak zachodni-Wyspy Brytyjskie, M. Śródziemne
- od IX w. – ekspansja na zachód Norwegii: Wyspy Owcze, Islandii (ok. 850r.)
- ok. 870r. Harold Pięknowłosy przejmuje władzę, emigracja bogatych gospodarzy na
Islandię, pierwszym emigrantem I. Arnarson (wg podania osiedlił się w zatoce, gdzie prąd
niósł belki, miały być wykorzystane do budowy Reykjaviku-„zatoka dymów”) 874r.
- okresy w historii Islandii:
„ objęcie ziemi ” – 880-900 właściwy okres kolonizacji, mieszkańcy Islandii uważają
się za potomków wielmożów, ślady iryjskie i celtyckie świadczą i wcześniejszym
zaludnieniu tych ziem; organizacja: ok. 40 gospodarstw, gospodarz-wódz-kapłan-
GODI składał ofiary, pobierał świadczenia, głowa TINGU -rady starszych; ok. 920r.
ujednolicenie ustroju, zwołanie rady, opracowanie prawodawstwa na wzór norweski-
GRAGAS , wysokie poczucie sprawiedliwości, szanowanie prawa
epoka sag – X-XI w. materiał do pisania sag ze względu na okresy niezgody miedzy
rodami, krwawe najazdy i zemsty; 1000r. chrzest Islandii, wewnętrzna ewolucja,
kapłani i sędziowie urzędami świeckimi, utworzenie dwóch biskupstw;
XIIIw . – walki wewnętrzne, rozbicie wewnętrzne Islandii umożliwiło przyłączenie
Islandii do Norwegii (1262-64), Norwegowie nie dotrzymali obietnic złożonych
Islandczykom
Literatura
Gatunki literatury islandzkiej, wierszowane :
- poematy – Eddy, mitologia nordycka i pieśni o mitycznych bohaterach, anonimowa

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin