Strategia Rozwoju Zielonogórskich Fabryk Mebli ZEFAM S.A.doc

Strategia Rozwoju

Zielonogórskich Fabryk Mebli ZEFAM S.A.

na lata 1998-2002

Spis treści:

1. Analiza przemysłu meblarskiego w latach 90-tych

1.1. Rys historyczny

1.2.                        Produkcja

1.3.                        Sprzedaż

1.4. Zużycie

2. Prognoza dla przemysłu meblarskiego na lata 1998-2002

2.1. Popyt na meble i produkcja

2.2. Zabezpieczenie surowcowe

2.3. Dostosowanie do wymogów UE

3. Plan rozwoju ZEFAM S.A. na lata 1998-2002

4. Plan sprzedaży na lata 1998-2002

5. Plan Rachunków Wyników w latach 1997-2002

1. Analiza przemysłu meblarskiego w latach 90-tych

1.1. Rys historyczny

              Lata 90-te mają dla polskiego meblarstwa szczególne znaczenie. Z dominacji rzemiosła meblarskiego w okresie międzywojennym, przez odbudowę ze zniszczeń w pierwszych latach po wojnie, centralizację przedsiębiorstw i tworzenie państwowego przemysłu meblarskiego w latach 1951-70, ożywienie inwestycyjne i dynamiczny wzrost produkcji i sprzedaży w latach 1971-80, wreszcie przez czas kryzysu społeczno-gospodarczego lat 80-tych - przeszło ono do stopniowej restrukturyzacji oraz przekształceń własnościowych niezbędnych do funkcjonowania w warunkach jednolitego rynku europejskiego. Przełom lat 1989/90 był dla dużych państwowych przedsiębiorstw zaskoczeniem strategicznym. Względnie bezpieczna egzystencja pod ochroną centrum gospodarczego i komfort sprzedaży wszystkiego, co wyprodukowały, zastąpiła walka o nabywcę. Ograniczony popyt na rynku krajowym i załamanie rynku wschodniego powodowały szybkie narastanie zapasów. Przyszła pora spłacania zaciągniętych w latach 80-tych kredytów, zniknęły dotacje, a łatwość dostępu do środków inwestycyjnych została zastąpiona polityką dodatniej stopy procentowej. Pojawiły się problemy finansowe zagrażające upadłością. Przedsiębiorstwa meblarskie - produkujące przecież bezpośrednio na rynek dóbr konsumpcyjnych - stosunkowo szybko zaczęły dostosowywać się do zmian otoczenia.

Zgodnie z Ustawą z 19 lipca 1990 r. proces przekształceń własnościowych był dokonywany drogą kapitałową lub likwidacyjną.

Droga kapitałowa:

- publiczne udostępnienie akcji              - FM Swarzędz;

- sprzedaż akcji lub udziałów              - FM w Olsztynie, Bydgoszczy, Nowe, Czersku, Gościcinie, Goleniowie, Słupsku i Wolsztynie.

Droga likwidacji:

- sprzedaż majątku              - FM w Ostrowi Mazowieckiej, Suwałkach i w Kolbuszowej;

- wniesienie majątku z inwestorem zagranicznym              - FM w Obornikach

- metodą leasingu              - FM w Chojnicach i Dobrodzieniu;

- sprzedaż majątku przez likwidatora              - FM w Przemyślu, Kozienicach, Krakowie i Częstochowie.

W programie powszechnej prywatyzacji przedsiębiorstw i umieszczania ich akcji w Narodowych Funduszach Inwestycyjnych ujęto w sumie 13 fabryk mebli:

- Opolu;

- Zamościu;

- Jasienicy;

- Zielonej Górze;

- Białej Podlaskiej;

- Radomsku;

- Jarocinie;

- Piotrkowie Trybunalskim;

- Białymstoku;

- Strzyżowie;

- Katowicach;

- Głuchołazach;

- i Włocławku

Około 40% dużych przedsiębiorstw państwowych wykupiły firmy niemieckie:

- Schieder              - FM w Olsztynie (Mazurskie FM) oraz Bydgoskie i Słupskie;

- Klose              - Pomorskie, Czerskie i Gościcińskie FM;

- Steinhoff              - Goleniowskie FM;

Programy restrukturyzacyjne w polskim przemyśle meblarskim obejmują zmiany związane z przekształceniami techniczno-technologicznymi (restrukturyzacja przedmiotowa), w ekonomice i rynku oraz w systemie własnościowym (restrukturyzacja podmiotowa). Trwają wysiłki zmierzające do wprowadzenia zasad „lean management” oraz sprawdzonych w warunkach konkurencji nowoczesnych instrumentów zarządzania. Na poziomie strategicznym uelastyczniane są struktury organizacyjne, wprowadzana strategia marketingowo-logistyczna obsługi klienta. Na poziomie operacyjnym stosuje się rachunek kosztów zmiennych, budżetowanie, a także analizę efektywności inwestycji, progu rentowności.

1.2. Produkcja

              Przemysł meblarski jest w ostatnich latach jednym z przemysłów o najwyższym tempie wzrostu produkcji zarówno w ujęciu ilościowym jak i wartościowym. Dynamika produkcji sprzedanej - 122% w 1996 roku (w cenach stałych) znacznie przekracza średni poziom w przemyśle wynoszący około 109%. W latach 1989-95 wartość produkcji mebli (w cenach porównywalnych) nieomal się podwoiła. Szacuje się, że w 1996 roku wyprodukowano mebli za około 6 mld zł (2,1 mld USD).

              Przemysł meblarski przy zatrudnieniu około 52% wszystkich pracowników przemysłu drzewnego oraz około 42% majątku trwałego brutto - wytwarza 53,5% wartości produkcji sprzedanej. Udział przemysłu meblarskiego w przemyśle drzewno-papierniczym to 43% zatrudnienia, 22% majątku trwałego oraz 36,5% wartości produkcji sprzedanej. W całości działalności produkcyjnej w Polsce na meblarstwo przypada 3,5% zatrudnienia i 2% wartości produkcji sprzedanej.

Przemysł meblarski dysponuje znacznymi niewykorzystanymi zdolnościami produkcyjnymi. Uznawany za najbardziej nowoczesną branżę przemysłu drzewnego posiada technologie i wyposażenie techniczne, które nie odbiegają od dobrego średniego poziomu światowego. Przy niskiej kapitało- i energochłonności, niewielkim zagrożeniu dla środowiska naturalnego, elastycznej lokalizacji i możliwości dostosowywania do potrzeb rynku - inwestowanie w rozwój tego przemysłu oznacza nowe miejsca pracy i aktywizowanie regionów nie uprzemysłowionych.

Wydatki na meble w strukturze budżetów gospodarstw domowych stanowią od 0,4% (gospodarstwa emerytów i rencistów) do 0,9% (gospodarstwa pracownicze). Przeciętna zyskowność netto sprzedaży w branży wynosi ok. 2%. Zmiany w strukturze produkcji przemysłu meblarskiego zmierzają do jej dywersyfikacji (rozszerzenia asortymentu wyrobów) oraz dostosowywania do wymagań odbiorców (głównie zagranicznych).

W 1994 r. w strukturze mebli i wyrobów stolarskich 6,8% stanowią półwyroby meblowe i stolarskie. Na meble przypada 93,2%, przy czym drewniane to 88,8%. W produkcji mebli drewnianych dominują mieszkaniowe (87% w 1990 r., 78% w 1994 r., 87% w 1995 r.). W tej grupie rośnie udział mebli liczonych w kompletach (17% w 1990 r., 32,8% w 1994 r.) oraz mebli pojedynczych (29% w 1990 r., 34,2% w 1994r.). maleje natomiast udział mebli segmentowych ( z 23% w 1990 r. do 17,2% w 1994 r.) i pozostałych (31% w 190 r. i 15,8% w 1994 r.). W grupie mebli drewnianych mieszkaniowych liczonych w kompletach rośnie udział mebli wypoczynkowych (23% - 1991 r., 39% - 1994 r.), maleje zaś udział mebli dziecięcych i młodzieżowych (z 23% w 1991 r. do 12% w 1994 r.). Udział pozostałych asortymentów wzrósł z 40% w 1991 r. do 45% w 1994 r.

1.3. Sprzedaż

              Rozwój handlu w Polsce jest z jednej strony ściśle związany ze stabilizacją gospodarki i zachodzącymi w niej zmianami systemowymi, a z drugiej - zależy w dużej mierze od możliwości elastycznego dostosowywania się poszczególnych przedsiębiorstw do zmian koniunktury światowej czy europejskiej. Dokonująca się w latach 1990-96 restrukturyzacja polskiego przemysłu drzewnego znalazła więc również swoje odbicie w kształtowaniu się zarówno wolumenu jak i struktury towarowej i geograficznej sprzedaży wyrobów tego przemysłu, w tym mebli.

              Dla przemysłu przerobu drewna wymiana handlowa z zagranicą miała i ma większe znaczenie niż przeciętnie w całej gospodarce. Eksport Wyrobów drzewnych, w tym głównie mebli stał się w latach 1992-93 stymulatorem rozwoju produkcji i bodźcem do przełamania kryzysu. Od wieli lat Polska jest liczącym się na rynkach Europy eksporterem mebli. Główny towar eksportowy przemysłów przerobu drewna jest także w ostatnich trzech latach dynamicznie rozwijającą się specjalnością całego polskiego eksportu - czwartą pod względem wartości grupą towarową w 1995 r. W 1996 roku eksport mebli w wysokości około 1.500 mln USD stanowił ponad 6% wartości polskiego eksportu. Równocześnie, dynamika eksportu mebli - około 119% (w mln USD) należała do najwyższych wskaźników i znacznie przewyższała dynamikę eksportu ogółem wynoszącą około 107%.

              W okresie 1989-95 eksport mebli zwiększył się blisko dziewięciokrotnie (w mln USD), zaś udział eksportu w produkcji wzrósł w tym czasie z poziomu 17% do 75%.

              Struktura geograficzna polskiego eksportu mebli jest od 1992 roku dość stabilna - przy jednoczesnej dominacji państw Unii Europejskiej, na który trafia w ostatnich latach około 80% eksportowanych mebli. Tak duży odsetek sprzedaży w państwach zachodnioeuropejskich świadczy o akceptacji polskich mebli na tych wymagających rynkach.

Należy przy tym podkreślić, że e coraz większym stopniu konkurencyjność polskich mebli wynika z ich dobrej jakości, ciekawego wzornictwa a nie z ceny. Najważniejszym odbiorcą polskich mebli wśród państw Europy zachodniej są Niemcy. Od roku 1994 zajmujemy na tym rynku drugie (za Włochami) miejsce pod względem wartości dostaw. W roku 1995 udział tego rynku w polskim eksporcie wyniósł ponad 64% (w 1994 roku około 69%). Ocenia się, że choć w najbliższych latach rynek niemiecki nadal będzie najważniejszym rynkiem zbytu polskich mebli, to jednak jego udział w strukturze geograficznej będzie się systematycznie zmniejszał Od 1995 roku zauważa się bowiem wyraźną tendencję do wzrostu znaczenia rynków państw byłego Związku Radzieckiego. Meble są obok żywności najbardziej dynamiczną grupą towarową w eksporcie na Wschód. W 1996 roku eksport mebli do tego obszaru stanowił ponad 165% poziomu roku poprzedniego (eksport ogółem 140%). O ile w 1995 roku udział tej grupy państw jako odbiorców polskich mebli wynosił około 12%, to w 1996 roku wzrósł od do około 17%. Rynek ten tworzą głównie Rosja, Ukraina i Białoruś.

1.4. Zużycie

              Transformacja systemowa polskiej gospodarki spowodowała, że po okresie kryzysu, rozwój przemysłu meblarskiego możliwy na skutek dynamicznego wzrostu eksportu, dał impuls do wzrostu produkcji i zużycia w zasadzie wszystkich produktów pierwiastkowego przerobu drewna. Jednakże, zużycie samych mebli - jednego z najbardziej przetworzonych produktów drzewnych utrzymuje się od 1990 roku na zbliżonym, bardzo niskim poziomie. Wynika to głównie z zahamowania działalności sektora budowlanego i obniżenia poziomu zamożności społeczeństwa.

W latach 1992-1995 liczba mieszkań oddanych do użytku zmniejszyła się o 56%. W 1996 roku oddano do użytku 59 tys. mieszkań, co stanowiło znów tylko 88% poziomu roku poprzedniego. Spadek dochodów realnych ludności zachodzący już od lat 80-tych, został zahamowany w końcu 1994 roku. Wzrost płac realnych w 1995 roku o niecałe 3% nie mógł jeszcze przynieść istotnej zmiany w zachowaniach nabywczych ludności i w strukturze konsumpcji dóbr trwałego użytku, w tym również mebli. Sytuację pogarszał fakt ogromnego wzrostu cen mebli. W latach 1990-1994 ceny detaliczne mebli i elementów meblarskich wzrosły niemal pięciokrotnie, w 1995 roku - o kolejne 27% a w 1996 o niecałe 19%. Czynniki te spowodowały znaczne ograniczenie wydatków ludności na meble, choć ze względu na wartościowe ujmowanie wielkości produkcji i zużycia, trudno jest ocenić rzeczywistą skalę zdławienia popytu.

              W przeliczeniu na jednego mieszkańca, zużycie mebli w Polsce przedstawia poniższa tabela. W państwach gospodarczo rozwiniętych wskaźnik ten jest wielokrotnie wyższy (np. w Niemczech około 20-krotnie), choć należy pamiętać o różnicach w sile nabywczej walut narodowych.

              Tak niskie zużycie mebli w Polsce świadczy o potencjalnej chłonności tego segmentu rynku i dużych możliwościach jego dalszego rozwoju. Do poprawy poziomu zużycia mebli koniecznych jest jednak dalszy ogólny rozwój gospodarczy Polski powodujący wzrost poziomu zamożności społeczeństwa.

2. Prognoza dla przemysłu meblarskiego na lata 1998-2002

...