DERMATOLOGIA.doc

Grzybica owłosionej skóry głowy

Chorują na nią głównie dzieci i osoby dorastające; cechuje się znaczną zakaźnością. Powodowana jest głównie przez Microsporum canis i Trichophyton tonsurans. Grzybica przebiega jako zakażenie powierzchowne, gdy czynnikiem etiologicznym jest dermatofit antropofilny, albo jako zakażenie głębokie, gdy wywoływana jest przez dermatofity zoofilne.

Typowym obrazem klinicznym są tworzące się wokół mieszków włosowych guzy ze skłonnością do rozmiękania, z których wydobywa się jak przez sito treść ropna. Guzy te zlewają się ze sobą tworząc pojedynczy, ostro odgraniczony, żywoczerwony wykwit z luźno osadzonymi, nieułamanymi włosami.
Rodzaje grzybicy owłosionej skóry:

Grzybica drobnozarodnikowa
Wywoływana jest przez dermatofity z rodzaju Microsporum. W większości przypadków stwierdza się duże, pojedyncze ogniska pozbawione włosów. Włosy ułamane są zwykle na równej wysokości, tuż nad skórą. Powierzchnia zmian nie wykazuje na ogół cech stanu zapalnego, chociaż niekiedy pojawia się wyraźny rumień. Może wystąpić drobnopłatowe złuszczanie powierzchni objętej zakażeniem.
Choroba powoduje pojawienie się na skórze głowy owłosionej widocznych ognisk o różnie nasilonych cechach stanu zapalnego, w ich obrębie wszystkie włosy są jakby równo odcięte i otoczone szarawą pochewką.
Cechuje się bardzo dużą zakaźnością. Występuje głównie u dzieci i w dużych zbiorowiskach ludzkich. Objawami przypomina grzybice strzygącą (na skórze owłosionej), nigdy nie zajmuje paznokci, rzadko obejmuje skórę gładką.

Grzybica strzygąca
Czynnikiem sprawczym są dermatofity z rodzaju Trichophyton. W obrazie klinicznym dominują liczne małe ogniska nierówno ułamanych włosów. Daje to efekt imitujący przystrzyżone włosy. Skóra ognisk jest zwykle niezmieniona, jedynie sporadycznie może występować rumień o niewielkim nasileniu, jako wyraz nieznaczne go stanu zapalnego. Pojawia się u mężczyzn (na brodzie) i u dzieci (skóra owłosiona głowy). Zależnie od nasilenia objawów zapalnych wyróżnia się dwie postacie kliniczne: głęboką (guzy nierównej, czasem brodawkowatej powierzchni, pokryte wydzieliną ropną i strupami) oraz powierzchowną (na skórze głowy owłosionej stwierdza się zwykle liczne ogniska, o słabo wyrażanych objawach zapalnych, łuszczące się otrębiasto, z włosami ułamanymi tuż nad powierzchnią skóry. Na skórze gładkiej występują okrągłe lub owalne ostro odgraniczone ogniska oraz liczne pęcherzyki, grudki, strupy). Zmianom tym towarzyszy świąd. Grzybica strzygąca może też zajmować paznokcie.

Grzybica woszczynowa (strupień woszczynowy)
Najczęstszym czynnikiem etiologicznym jest Trichophyton schoenleinii; obecnie praktycznie nie występuje. Jeżeli dojdzie do zakażenia, obraz kliniczny jest zazwyczaj nietypowy, z obecnością różowobrunatnych grudek przymieszkowych, lub łupieżopodobny. Klasycznie przebiega pod postacią tarczek woszczynowych o żółtoszarym zabarwieniu, przylegających ściśle do skóry. Włosy są matowe, pojawia się specyficzny zapach, określany jako „mysi". Choroba zajmuje całą głowę (oprócz wąskiego pasa włosów). Charakterystycznym objawem są tzw. tarczki woszczynowe – szarożółte strupy wrośnięte w skórę o średnicy do 1 cm (przez tarczki przechodzą włosy). Ponadto dochodzi do zniekształceń włosów (matowość, szorstkość, włosy są kruche i łamliwe). Z ognisk chorobowych wydobywa się nieprzyjemny zapach. Choroba pozostawia po sobie rozległe blizny. Grzybica ta w odróżnieniu od grzybicy drobnozarodnikowej i strzygącej - powoduje bliznowacenie, a tym samym trwałe wyłysienie. Powierzchnia zmiany jest żywoczerwona, występują liczne krosty i sączenie. Związane jest to bezpośrednio z zakażeniem dermatofitem zoofilnym, a nie z wtórną infekcję bakteryjną. Przy wytworzonym w pełni guzie włosy z łatwością dają się usuwać. Ten typ grzybicy może powodować dolegliwości bólowe.

Grzybica brody

Grzybica brody powodowana jest na ogół przez dermatofity zoofilie: Trichophyton mentagrophytes var. granulosum oraz Trichophyton verrucosum. Dotyczy owłosionej skóry twarzy (broda, boczne powierzchnie policzków, górna warga) u dorosłych mężczyzn.

Przebieg grzybicy jest zazwyczaj ostry, objawia się głębokimi naciekami guzowatymi o nierównej powierzchni ale wyraźnie odgraniczonymi od otoczenia. Guzy zapalne wykazują skłonność do skupiania się i zlewania. Z ujść mieszków włosowych podczas zakażenia wydobywa się treść ropna, która zasycha w strupy. Włos daje się łatwo usunąć. Niekiedy może nastąpić samowyleczenie wskutek wypadania włosów zakażonych. Ten rodzaj grzybicy ustępuje bez bliznowacenia i trwałego wyłysienia. W nielicznych przypadkach grzybica brody wywoływana jest przez dermatofity antropofilne - przybiera wówczas wygląd typowej grzybicy skóry gładkiej lub grudkowo - krostowych zmian przymieszkowych, imitujących ropne zapalenie mieszków włosowych.

Grzybica skóry gładkiej

Rozwija się głównie na obszarach skóry odsłoniętej, łatwiej dostępnej dla zakażenia. Wywoływana może być przez wszystkie trzy rodzaje dermatofitów: Trichophyton, Microsporum i Epidermophyton. Czynnikiem etiologicznym jest często Trichophyton nibntm i Microsporum canis.

Klinicznie przedstawia się jako pojedyncze lub liczne (zwłaszcza w przypadku mikrosporiazy) ogniska rumieniowo-złuszczające z nasilonym stanem zapalnym na obwodzie, określanym często jako „aktywny brzeg". Na obrzeżach ognisk nierzadko występują skupiska pęcherzyków i (lub) grudek. Zmiany mają tendencję do zanikania w części środkowej, co nadaje im charakterystyczny obrączkowaty kształt. Towarzyszy im znaczny świąd. Zakażenie przenosi się przez wspólne używanie ręczników, gąbek, bielizny, obuwia, umywalek. Sprzyja temu duża wilgotność i maceracja, czyli rozmoczenie skóry rąk i nóg. Zmiany chorobowe mogą umiejscawiać się w okolicach pachwinowych, fałdach międzypośladkowych, górnych częściach ud, w szparach międzypalcowych, na dłoniach i na podeszwach stóp. Przy braku leczenia zmiany skórne powiększają się.

Grzybica stóp

Grzybica stóp jest stosunkowo często występującą postacią zakażenia dermatofitami. Wywoływana jest często przez Trichophyton rubntm, zakażenia Trichophyton mentagrophytes var. granulosum i var.

Interdigitale nie należą jednak do rzadkości. Grzybica stóp obejmuje zwykle obie stopy, jedynie sporadycznie może być jednostronna. Grzybica dobrze się rozwija w miejscach, które są zawsze wilgotne i ciepłe. Skóra między palcami stóp jest najbardziej podatna na to zakażenie, zwłaszcza w czasie gorącej, wilgotnej pogody. Stopy w słabo wentylowanych butach pocą się, powodując wilgotnienie skarpetek i w ten sposób powstaje doskonałe podłoże do rozwoju grzybów. W stanie zaawansowanym choroba może przejść w stan przewlekły i powodować ból.
Wyróżnia się trzy odmiany grzybicy stóp, które mogą niekiedy ze sobą współistnieć, nawet w obrębie jednej stopy.

Rodzaje grzybicy stóp:

Grzybica stóp międzypalcowa
Jest najczęstszą odmianą grzybicy stóp. Zmiany umiejscowione są w przestrzeniach międzypalcowych (zwłaszcza w III i IV, gdyż istnieją tam znakomite warunki bytowania dla grzybów - duża wilgotność oraz podwyższona temperatura.), ale infekcja może przejść na inne przestrzenie, na paznokcie oraz nawet na sklepienie stopy. W obrazie klinicznym dominują objawy złuszczania, maceracji naskórka oraz pęknięcia. Skóra fałdów staje się biaława, w związku z maceracją naskórka, który zmienia swoją konsystencję na bardziej miękką. Pod zmacerowanym naskórkiem widoczne są ogniska rumieniowe. Powierzchnia zmian jest często wilgotna i sącząca. Rumieniowo-złuszczające wykwity mogą rozprzestrzenić się na boczne powierzchnie i grzbiety palców. Często są źródłem infekcji płytek paznokciowych stóp. Zmianom towarzyszy na ogół znacznie nasilony świąd. Przebieg grzybicy stóp jest przewlekły, czasem wieloletni, połączony z okresowymi nawrotami silnych zmian, zwłaszcza w porze letniej. W nieleczonej długotrwałej infekcji może dojść do powstania zmian wysiękowych (sączących), sprzyjających maceracji naskórka.

Grzybica stóp potnicowa
Zwana jest również jako odmiana dyshydrotyczna. Klinicznie objawia się w ten sposób, że na stopie od strony podeszwy pojawiają się pojedyncze pęcherzyki, które z czasem zlewają się i pękają. Następnie naskórek wysycha. Tam, gdzie wystąpiły zmiany, pozostają ślady w postaci poszarpanych obrzeży. Zmiany takie mogą występować również w innej lokalizacji w obrębie stopy, np. na śródstopiu czy palcach stóp. W większości przypadków w przebiegu zakażenia dochodzi do zlewania się i pękania pęcherzyków z następowym złuszczaniem naskórka. Przebieg jest często ostry, zdarzają się nawroty, a świąd jest zwykle znaczny.

Grzybica stóp złuszczająca
Ta odmiana grzybicy charakteryzuje się wybitnie przewlekłym przebiegiem. Klinicznie stwierdza się nadmiernie rogowaciejące miejsca, które mogą obejmować całe podeszwy. Powierzchnia zmian jest sucha i wykazuje drobnopłatowe złuszczanie, powodujące nieznaczne białawe zabarwienie. Daje to obraz podobny do miejsc delikatnie posypanych mąką. Przy wyraźnie przewlekłym, długotrwałym zakażeniu zmiany rozprzestrzeniają się na boczne powierzchnie stóp, a niekiedy mogą zajmować ich grzbiety. W grzybicy stóp złuszczającej może (ale nie musi) występować świąd skóry. Jeśli grzybica przeniesie się na pięty, to w wyniku silnego rogowacenia pękają one boleśnie.

Grzybica paznokci

Grzybica paznokci uznawana jest za najczęstszą kliniczną manifestację zakażenia grzybami dermatofitowymi. Stanowi około połowy wszystkich przypadków zmian paznokciowych. Powodowana jest głównie przez Trichophyton rubrum, w mniejszym odsetku przypadków przez Trichophyton mentagrophytes var. gramilosum.

Zmiany częściej dotyczą paznokci stóp niż paznokci rąk. Zakażenie obejmuje na ogół kilka płytek paznokciowych stóp, a szczególnie częstym obrazem jest zajęcie paznokcia palucha.
Zakażony paznokieć traci swe różowe zabarwienie, ulega pobruzdowaniu i łatwo się kruszy. Naskórek pod zgrubiałym i popękanym brzegiem płytki ulega nadmiernemu rogowaceniu. Te zmiany mogą się utrzymywać długo i stanowią dla chorego dokuczliwe utrudnienie w codziennym życiu, a dla jego otoczenia źródło zakażenia pośredniego lub bezpośredniego.

Ze względu na mechanizm zakażenia (sposób infekcji grzyba) oraz związany z tym obraz kliniczny obecnie wyodrębnia się pięć typów grzybicy paznokci. Mogą one współwystępować na różnych paznokciach u danego chorego lub współistnieć nawet w obrębie jednej płytki paznokciowej. Wyróżnienie typów zakażenia grzybiczego płytek paznokciowych odnosi się do infekcji dermatofitami, grzybami drożdżo - podobnymi i grzybami pleśniowymi.

Kandydoza błony śluzowej narządów płciowych

Wywołana jest najczęściej przez Candida albicans, nieco rzadziej przez Candida glabrata, które szczególnie łatwo namnażają się one na błonach śluzowych i na wilgotnej skórze (zwłaszcza w fałdach skórnych). Dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. U kobiet rozwija się zwykle stan zapalny sromu i pochwy.

W obrazie klinicznym stwierdza się obrzęk i zaczerwienienie sromu z charakterystycznym pękaniem. Pełnoobjawowa drożdżyca zwykle rozwija się nagle i szybko. Towarzyszą jej ból, świąd i pieczenie. Pojawiają się upławy: mogą być gęste serowate. Błony śluzowe pochwy i sromu są obrzęknięte i zaczerwienione, a na ścianach pochwy zwykle pojawiają się serowate naloty. Dolegliwości te dotyczą sromu, pochwy, a czasami także cewki moczowej i okolicy odbytu. Przebieg jest często nawrotowy. Na zakażenie drożdżakowe sromu i pochwy narażone są zwłaszcza kobiety w ciąży, z defektami immunologicznymi oraz noszące ściśle przylegającą bieliznę i spodnie. Do częstych zmian, zwłaszcza u ciężarnych, należy drożdżakowe zapalenie sromu (drożdżyca skóry i błon śluzowych) cechujące się silnym świądem, stanem zapalnym błony śluzowej i serowatymi upławami. U mężczyzn zakażenie to manifestuje się jako stan zapalny żołędzi lub zapalenie żołędzi i napletka. Zmienione miejsca są zaczerwienione (rozległy rumień), niekiedy z obecnością wykwitów grudkowych i(lub) pęcherzyków. Czasami stwierdza się wydzielinę podnapletkową. Chorzy odczuwają świąd i podrażnienie miejsc objętych zakażeniem..

Zajady

Jest to często spotykana forma zakażenia drożdżakowego, zwana również zapaleniem drożdżakowym kącików ust. Zmiany rozwijają się zwykle obustronnie. Mają postać sączących się zaczerwienionych plamek lub rozpadlin skórnych.

Pieką i bolą, szczególnie podczas jedzenia, gdy zetkną się z pożywieniem zwłaszcza z kwaśnym lub słonym. Często pękają i krwawią, szczególnie przy szerszym otwieraniu ust lub uśmiechu. W patogenezie pewną rolę może odgrywać współistnienie zakażenia grzybami drożdżopodobnymi i bakteriami, co nie należy do rzadkości. Są one również odpowiedzialne za inny rodzaj pospolitej infekcji jamy ustnej, czyli pleśniawki, objawiające się plamistym, szarym nalotem. Czynnikami sprzyjającymi zakażeniu drodżakowemu są: drażnienie przez protezy dentystyczne, choroby przebiegające z niedoborami odporności, niedobór witamin grupy B, głównie B2, a także cukrzyca.

Wyprzenie drożdżakowe fałdów
Zakażenie Candida sp. umiejscawia się w fałdach pachwinowych, pachowych, szparze międzypośladkowej oraz w fałdzie pod biustem. Widoczne objawy to ogniska rumieniowo-wysiękowe i złuszczające, ograniczone do miejsc przylegania fałdów, wykazuje znaczną macerację naskórka i popękanie w głębi fałdów. Stan zapalny często jest nasilony w głębi fałdów. Bardzo charakterystyczne jest występowanie na obrzeżach zmian ognisk satelitarnych, co odróżnia wyprzenie drożdżakowe od innych stanów chorobowych. Zakażenie Candida sp. współistnieje nierzadko z zakażeniem bakteryjnym (wyprzenie mieszane drożdżakowo-bakteryjne). Nie bez znaczenia jest też mechaniczne ocieranie skóry fałdów, szczególnie nasilone u osób otyłych.

Kandydoza paznokci

Choroba ta zaczyna się stanem zapalnym wałów paznokciowych, najczęściej bliższego wału paznokciowego. Wał jest obrzęknięty, zaczerwieniony i bardzo bolesny. Łącząca płytkę paznokciową z wałem bliższym skórka jest zniszczona. Przy ucisku na wał często wydobywa się treść ropna.

W czasie choroby skóra w tych okolicach staje się cienka, napięta oraz zmieniona zapalnie. W zmianach długotrwałych płytki stają się żółtawo-brunatne, tracą połysk, ulegają przerostowi i rozwarstwieniu. Następnie dochodzi do inwazji grzybiczej samej płytki paznokciowej. Najbardziej charakterystycznym objawem jest onycholiza, czyli oddzielenie się dystalnych części płytki paznokciowej od łożyska paznokcia. W efekcie zmienione partie płytki paznokciowej mają matowy, niejednokrotnie żółtawy kolor. Czasami dochodzi do zmian destrukcyjnych paznokci, płytki paznokciowe mają wówczas nierówną, pobruzdowaną powierzchnię; części dalsze ulegają wykruszeniu. Zwykle zajęte zostają pojedyncze paznokcie, nie oznacza to jednak, że kandydoza paznokci nie może dotyczyć wszystkich paznokci.

Łupież pstry

Jest to częsta dermatoza, charakteryzująca się przewlekłym, nawrotowym przebiegiem. Częstość występowania łupieżu pstrego zwiększa się znacznie w przypadku zmniejszenia odporności organizmu. Łupież pstry wywoływany jest przez lipofilny grzyb drożdżopodobny Malasseziafurfur. Zakażenie dotyczy powierzchownych warstw naskórka.

Chorują zwykle tzw. młodzi dorośli, czyli ludzie w wieku dojrzewania rzadko dzieci, natomiast nie stwierdza się wyraźnej predylekcji do występowania u jednej płci.
W pierwszym etapie zakażenia występują różowe lub żólłtobrunatne plamy o typowej wielkości 3-4 mm, nieregularnego kształtu, dobrze odgraniczone, o tendencji do obwodowego szerzenia się i zlewania ze sobą, tak ze zajmują duże powierzchnie skóry. Niekiedy wykazują one tendencję do zlewania się w większe ogniska. Pod wpływem promieni słonecznych miejsca zmienione nie ulegają opaleniu. Taki właśnie obraz odbarwionych plam jest najczęściej spostrzeganą kliniczną manifestacją łupieżu pstrego. Zmiany zlokalizowane są na karku, ramionach, plecach, górnych partiach klatki piersiowej oraz kończynach górnych. Wynika to z faktu bytowania Malassezia furfur na owłosionej skórze głowy i rozprzestrzeniania się zakażenia przez okolicę potyliczną. Zmiany wiążące się z przypadkiem łupieżu pstrego są często zaczątkiem nowotworów. W przypadkach bardziej zaawansowanych zakażeniem objęte mogą być również inne okolice skóry, przy czym zajęcie twarzy należy do rzadkości. Łupież pstry jest praktycznie niegroźny dla otoczenia, w związku z nikłą zakaźnością.

Wszawica głowy

Wszawica głowy jest to choroba pasożytnicza spowodowana zarażeniem się wszą ludzką. Wszy bytują na skórze owłosionej głowy. Choroba ta obecnie najczęściej występuje u przedszkolaków i młodzieży szkolnej jak również u osób nie przestrzegających zasad higieny. Do zakażenia dochodzi w wyniku używania wspólnych nakryć głowy, szczotek oraz grzebieni i w wyniku kontaktów fizycznych. W okresie wszawicy występuje silny świąd skóry owłosionej głowy, a wszy w czasie ruchu są widoczne gołym okiem. Składają jaja zwane gnidami.

Skóra owłosiona jest pokryta małymi, swędzącymi, nakładającymi się w skupiska grudkami, które mogą występować również na karku.

Wszawica odzieżowa

Wszawica odzieżowa jest dolegliwością głównie osób nie przestrzegających zasad higieny ludzi bezdomnych, alkoholików, a w normalnych warunkach występuje rzadko. Zarazić się można poprzez kontakt fizyczny z osobą już zarażoną lub przez nocleg w kiepskich warunkach. Wesz nie bytuje na skórze. Żyje i rozmnaża się w odzieży oraz pościeli. Żywi się krwią.

Objawami wszawicy odzieżowej jest intensywny świąd skóry, a także pojawienie się na niej grudek, przeczosów, rzadko może prowadzić do posocznicy. W następstwie drapania dochodzi do pogrubienia i łuszczenia skóry. Częste są brunatne przebarwienia skóry i wtórne zakażenia ropne.

Zmiany we wszawicy odzieżowej najczęściej są ulokowane w okolicach, gdzie ciało pozostaje w bezpośrednim kontakcie z odzieżą, czyli głównie na ramionach, szyi, klatce piersiowej oraz wokół pośladków.

Wszawica łonowa

Wszawica łonowa jest zazwyczaj przenoszona drogą płciową, lecz możliwe jest także zarażenie się poprzez noszenie odzieży osoby zainfekowanej.

Objawem głównym jest silny świąd wzgórka łonowego, a sama wesz i jej jaja są widoczne w okolicy łonowej, a także sino-fiołkowe lub szarawe plamy, powstające wskutek hemolizy erytrocytów w miejscu ukłucia przez owady, tzw. plamy błękitne (maculae ceruleae). Wesz może rozprzestrzeniać się na inne części ciała, głównie kończyny dolne (bytować we włosach brzucha, ud, pach, brwi) i zająć może nawet rzęsy, lecz nigdy nie zasiedli skóry owłosionej głowy.

Świerzb

Świerzb (łac. scabies) – choroba zakaźna ludzi i zwierząt spowodowaną przez świerzbowce. U ludzi świerzb wywołuje świerzbowiec ludzki (Sarcoptes hominis, Sarcoptes scabiei), który objawia się dokuczliwym świądem i zmianami skórnymi w postaci przeczosów, grudek i plam.

Na świecie choruje około 300 mln. ludzi, głównie w złych warunkach higienicznych i warunkach przeludnienia (wojsko, domy opieki). Świerzbowiec drąży kanały w warstwie rogowej naskórka. Samica składa 2-3 jaja w ślepo zakończonych norkach o długości 0,3-0,4 mm. Z jaj wylęgają się larwy, a następnie w ciągu 3 tygodni przekształcają w dojrzałe świerzbowce. Choroba przenosi się najczęściej przez bezpośredni kontakt fizyczny, rzadziej za pośrednictwem przedmiotów, np. pościeli. Poza skórą świerzbowce mogą przeżyć od 3 do 4 dni. Zakażeniu sprzyja obniżenie odporności. W ciężkich chorobach układowych (np. AIDS, choroby hematologiczne) może wystąpić ciężka postać, charakteryzująca się hiperkeratozą, jest to tzw. świerzb norweski.

Świąd nasilający się w nocy, po kąpieli na skutek rozgrzania i uczynnienia świerzbowców. Zwykle na pośladkach, w okolicy nadgarstków i na bocznych powierzchniach palców, w naturalnych fałdach skóry, w okolicach pępka, brodawek sutkowych u kobiet, narządów płciowych, gdzie widoczne są norki świerzbowcowe. W okolicach zmian widoczne przeczosy - linijne nadżerki naskórka spowodowane intensywnym drapaniem. Nie zajmuje okolicy międzyłopatkowej oraz twarzy, z wyjątkiem świerzbu norweskiego. U dzieci często lokalizuje się na dłoniach i podeszwach stóp.

Świerzb norweski

Świerzb norweski jest najcięższą i najbardziej zakaźną odmianą świerzbu.
Obserwowany u osób z obniżoną odpornością, przebywających w zakładzie zamkniętym lub upośledzonych umysłowo.
W tej postaci świerzbu świąd nie jest powszechnym objawem.
W przeciwieństwie do świerzbu zwykłego, na skórze pacjenta występuje zazwyczaj kilka tysięcy roztoczy.

Objawy

·         Suche lub wilgotne strupy rozmieszczone na całym ciele bez stwierdzonej wcześniejszej choroby skórnej

·         Mogą przypominać łuszczycę lub chorobę Dariera

·         Często obejmują okolice paznokci

·         Świąd wśród otaczającej zdrowej rodziny lub personelu opieki pielęgniarskiej

·         Niekonieczne występowanie kanałów roztoczy

Zapalenie mieszków włosowych

Zapalenie mieszków włosowych jest to powierzchniowe lub głębokie zakażenie mieszków włosowych bakteriami, które wnikają z zewnątrz przez mieszek włosa i ujścia przyległych do włosów gruczołów łojowych. Szczególne podatne na powstawanie stanu zapalnego mieszków włosowych są miejsca ocierane przez odzież jak kark i plecy. Ograniczone zapalenie mieszka włosa nazywamy folliculitis, jeśli towarzyszy jemu odczyn zapalny otaczającej skóry to wówczas zmiany takie określamy jako perifolliculitis. W przypadku, kiedy stan zapalny przekracza wielkość wiśnia a zmiany są głębokie i dotyczą również tkanki około mieszkowej wówczas stan taki określany jest jako furunculus, potocznie jako czyrak. 

Zakażenie jest przede wszystkim wywołane przez gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). Zapalenie mieszków włosowych występuje najczęściej na twarzy i kończynach.

Zapalenie mieszka włosowego występuje w postaci powierzchniowej krosty lub zapalnego guzka otaczającego włos. Zakażone włosy dają się łatwo usunąć, ale istnieje skłonność do tworzenia nowych zmian. Zapalenie mieszków włosowych może stać się procesem przewlekłym w okolicach, gdzie mieszki włosowe są położone głęboko w skórze np w obrębie owłosionej skóry brody (figówka brody- sycosis barbae).

Czyrak występuje jako ostro ograniczony, tkliwe uciskowo okołomieszkowe zapalny guzek najczęściej umiejscowiony na szyi, klatce piersiowej, twarzy i pośladkach. Pierwotny guzek przeistacza się w krostę o średnicy 5-30mm z centralną martwicą, która oddziela się w postaci czopa martwiczego, ropnego. Zmiany te mogą mieć charakter nawrotowy (czyraczność-furunculosis).

Czyraki gromadne (carbunculi) to zgrupowanie czyraków z szerzeniem się zakażenia w tkance podskórnej w skutek czego dochodzi do głębokiego zropienia tkanek głębiej połóżonych z pozostawieniem dużej blizny. Czyraki gromadne najczęściej są spotykane u mężczyzn przeważnie w okolicy karku, rozwijają się wolniej niż czyraki pojedyncze, może im towarzyszyć gorączka i krańcowe wyczerpanie. Częściej występują u osób z cukrzycą, wyniszczonych, w podeszłym wieku.

Początek formularza

Dół formularza

Figówka, gronkowcowe zapalenie mieszków włosowych skóry wargi górnej i brody owłosionej u mężczyzn o szczególnie przewlekłym przebiegu, co łączyć się może z pewną komponentą wypryskową w patogenezie tej choroby. Liczne grudki i krosty tkwią w ujściach mieszków włosowych (każda jakby przebita włosem), częściowo zasychają w strupy, mogą tworzyć nacieki i guzy ropne.

Czyrak (łac. furunculus) – ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego, ma postać z początku guzka, potem krosty, spowodowane zakażeniem gronkowcowym. W przypadku mnogich czyraków stosuje się termin czyraczność, inaczej zespół Joba (łac. furunculosis). Wystąpienie licznych czyraków, które znajdują się blisko i łączą się w jedną zmianę nosi nazwę karbunkuła (łac. carbunculus) lub ...