Komunikacja w subkulturze kibiców piłkarskich

Subkultura kibiców piłkarskich ma inny charakter niż subkultury grypserów i „falowców”. Na czym polega różnica?

·        Grypsera i „fala” powstają jako sprzeciw wobec reguł narzuconych przez instytucje totalne, tworzą ustrukturowaną, zamkniętą, zhierarchizowaną całość

·        Język odgrywa w nich szczególnie istotną rolę:

Ø     organizuje rzeczywistość

Ø     może ją przeobrażać

Ø     buduje społeczne hierarchie

Ø     jest środkiem i płaszczyzną ekspresji

Ø     słownictwo socjolektalne odnosi się do wszystkich dziedzin życia: instytucjonalnych, „zawodowych”, bytowych, socjalnych, emocjonalnych.

·        Subkultura kibiców jest:

Ø     spontaniczna

Ø     sytuacyjna

Ø     nieograniczona ramami instytucjonalnymi

Ø     jej członkowie uczestniczą w życiu różnych grup społecznych

Źródła współczesnej subkultury kibiców:

·        młodzieżowe ruchy chuligańskie z lat 60 (kult antyspołecznej agresywności)

·        działalność środowisk przestępczych, z których wywodzą się gitowcy

Kibice piłki nożnej zgromadzeni na stadionie, chociaż pozostają w tej samej przestrzeni fizycznej, jednak przynależą do różnych przestrzeni kulturowych.

Mecz piłki – jest świętem, podczas którego normą staje się to, co zwykle zakazane (Freud – „dozwolone, a nawet usankcjonowane jest nadużycie, uroczyste pogwałcenie zakazu”).

Kibice piłkarscy – tworzą typ wspólnoty określany przez socjologów jako communitas. Communitas to:

·        odrzucenie obowiązujących norm, instytucji, hierarchii społecznych, ról, pozycji na rzecz: równości, braterstwa, bezinteresowności, harmonii.

·        wspólnota nietrwała, doraźna, spontaniczna, przeciwieństwo struktury oficjalnej, pełni funkcję integrującą.

Struktura (pozornie bezładny tłum kibiców ma swój wewnętrzny porządek):

·        fanatycy – organizują doping, zasiadają w swojej części stadionu, zwanej młynem (kocioł, piekiełko, wulkan), szyją, wieszają klubowe flagi, toczą potyczki słowne ze zwolennikami przeciwnej drużyny, wymachują szalikami. Są wśród nich: ultras - kibole skrajni w ocenach i zachowaniach, przystrojeni w klubowe barwy, z wymalowanymi twarzami, zajmują się fajerwerkami, organizują wyjazdy. Podgrupą ultrasów są: szalikowcy – kibicują własnemu klubowi i nie angażują się w walkę.

·        hooligans – ludzie do walki i wywoływania awantur. Ich cel – rywalizacja z innymi kibicami w imię swojego klubu. Mają swój honor – walczą tylko z równymi sobie. Wśród walczących grup znajdują się też tacy, którzy nie przestrzegają reguł walki i są wyjątkowo agresywni – animals. Jest jeszcze grupa najgroźniejszych chuliganów – nabojka lub bojówka. Młodociany kibic, który nie uczestniczy ze strachu w bijatykach to – leon, leszcz, leszek.

·        piknikowcy, zgredy – grupa zwykłych kibiców.

·        sympatycy – uczestniczą w meczu okazjonalnie, zwykle z powodów „niesportowych”.

·        frajerzy – postępują niehonorowo wobec innych.

Wspólnota kibiców jest zbudowana na opozycji swoi – obcy („dopiero obecność obcego pozwala nam na określenie siebie” Zajączkowski).

Wspólnota kibiców – wspólnotą totemiczną.

Językowe zachowania uczestników tej subkultury:

·        brak indywidualności (zbiorowy charakter aktywności),

·        ubogie słownictwo,

·        leksyka socjolektalna zaczerpnięta z odmiany przestępczej i z młodzieżowego slangu,

·        okrzyki skandowane podczas meczów,

·        doraźne, chóralne komentarze,

·        rymowane przyśpiewki,

·        nazwy i hasła umieszczone na flagach klubowych,

·        napisy na murach.

(różne funkcje: integrująca, informacyjna, perswazyjna, magiczna)

Podstawowy sposób komunikacji na stadionie – skandowane okrzyki i przyśpiewki. Pojawiają się dwa typy wypowiedzi:

·        akty bezpośrednie – informacja przekazywana jest za pomocą środków gramatycznych i właściwych sensów wyrazów, intencja nadawcy – odczytywana jest niezależnie od sytuacji.

·        akty pośrednie – intencja nadawcy odczytywana jest na mocy wspólnego dla nadawcy i odbiorcy uzusu kulturowego, ich wspólnej wiedzy o świecie. Są to teksty współczesnego folkloru (neofolkloru).

Sytuacja komunikacyjna podczas meczu jest skomplikowana:

·        nadawcą – zbiorowym – są kibice rywalizujących drużyn

·        odbiorców może być dwóch:

Ø     bezpośredni – piłkarze własnej drużyny, zawodnicy drużyny przeciwnej, sędzia, policja

Ø     pośredni – kibice „wroga”

3