PM_Wiedza_o_spoleczenstwie_PR_odp_Oplist08.pdf

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM

Wiedza o spo∏eczeƒstwie

Poziom rozszerzony

Listopad 2008

Zasady oceniania:

– za rozwiàzanie zadaƒ z arkusza na poziomie rozszerzonym mo˝na uzyskaç maksymalnie

50 punktów (cz´Êç I – 20, cz´Êç II – 10, cz´Êç III – 20),

– model odpowiedzi uwzgl´dnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest Êcis∏ym wzorem sfor-

mu∏owania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaƒ zamkni´tych); uznaje si´ ka˝dà

innà pe∏nà i poprawnà merytorycznie odpowiedê, przyznajàc za nià maksymalnà liczb´

punktów,

– za odpowiedzi do poszczególnych zadaƒ przyznaje si´ wy∏àcznie pe∏ne punkty,

– za zadania otwarte, oceniane w skali 0–1, punkt przyznaje si´ wy∏àcznie za odpowiedê w pe∏ni

poprawnà,

– za zadania, za które mo˝na przyznaç wi´cej ni˝ jeden punkt, przyznaje si´ tyle punktów, ile

prawid∏owych elementów odpowiedzi przedstawi∏ zdajàcy,

– jeÊli podano wi´cej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) ni˝ wynika z polecenia w zadaniu,

ocenie podlega tylko tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest wymaganych

w poleceniu,

– je˝eli podane w odpowiedzi informacje (równie˝ dodatkowe) Êwiadczà o zupe∏nym braku

zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczajà logice udzielonej odpowiedzi, odpowiedê

takà nale˝y oceniç na zero punktów.

Zadanie

Oczekiwane odpowiedzi

Zasady przyznawania

punktów

Punkty

za zadanie

1 pkt

1. C, 2. E, 3. D, 4. B

1 pkt za wszystkie pra-

wid∏owe odpowiedzi

1 pkt

1. C, 2. D, 3. A, 4. B

1 pkt za wszystkie pra-

wid∏owe odpowiedzi

1 pkt

A. fa∏sz, B. prawda, C. prawda, D. fa∏sz

1 pkt za wszystkie pra-

wid∏owe odpowiedzi

1 pkt

www.operon.pl

Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie

Oczekiwane odpowiedzi

Zasady przyznawania

punktów

Punkty

za zadanie

A. prawda, B. prawda, C. fa∏sz, D. fa∏sz

1 pkt za wszystkie pra-

wid∏owe odpowiedzi

1 pkt

Etap I – socjalizacja pierwotna – odbywa si´

w dzieciƒstwie w wyniku kontaktów z rodzicami

i rówieÊnikami, których zachowania jednostka

naÊladuje

Etap II – socjalizacja wtórna – odbywa si´

w póêniejszym czasie i trwa do koƒca ˝ycia,

dokonuje si´ pod wp∏ywem instytucji spo∏ecznych;

jednostka ma du˝y wp∏yw na kszta∏towanie samego

siebie

1 pkt za nazwanie

etapów i 1 pkt za ich

prawid∏owe opisanie

2 pkt

10.

Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria

1 pkt za wymienienie

wszystkich paƒstw

2 pkt

Europejski Obszar Gospodarczy (ewentualnie wspólny

rynek)

1 pkt za prawid∏owà

odpowiedê

11.

Grupa pierwotna

np.: rodzina, grupa rówieÊnicza, zwiàzek wyznanio-

wy, naród, grupa sàsiedzka

Grupa wtórna

np.: partia polityczna, zwiàzek zawodowy, organizacje

i stowarzyszenia spo∏eczne, instytucje paƒstwowe

1 pkt za podanie

w∏aÊciwych nazw

grup spo∏ecznych

i 1 pkt za podanie

po dwóch

przyk∏adów

2 pkt

12.

A. sejmik wojewódzki

B. wójt, burmistrz lub prezydent (miasta)

po 1 pkt za ka˝dà pra-

wid∏owà odpowiedê

3 pkt

czynne prawo wyborcze – od 18 lat

bierne prawo wyborcze – od 18 lat

1 pkt za prawid∏owà

odpowiedê

13.

A. Pó∏nocnoamerykaƒska Strefa Wolnego Handlu

(ewentualnie Pó∏nocnoamerykaƒski Uk∏ad o Wolnym

Handlu)

B. Rada Europy

C. Unia Afrykaƒska

po 1 pkt za ka˝dà pra-

wid∏owà odpowiedê

3 pkt

14.

A. WolnoÊç wyznania (wolnoÊç myÊli, sumienia

i religii, zmiany swej religii lub przekonaƒ, wolnoÊç

manifestowania swej religii lub przekonaƒ)

[art. 18 deklaracji]

B. Prawo do azylu (w razie przeÊladowania prawo

do ubiegania si´ o azyl i korzystania z niego

w innych krajach) [art. 14 deklaracji]

po 1 pkt za ka˝dà pra-

wid∏owà odpowiedê

2 pkt

15.

Król Anglii Jan bez Ziemi w 1215 r.

1 pkt za prawid∏owà

odpowiedê

2 pkt

WolnoÊç osobista rozumiana jako zakaz

aresztowania poddanego oraz odbierania mu

majàtku bez wyroku sàdowego.

WolnoÊç osobista jako prawo do swobodnego

przekraczania granic królestwa.

1 pkt za prawid∏owà

odpowiedê

www.operon.pl

Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie

Oczekiwane odpowiedzi

Zasady przyznawania

punktów

Punkty

za zadanie

16.

Tekst A

Artyku∏y: 2, 32

Orzeczenie: Ustawa zgodna z konstytucjà, z zasadà

demokratycznego paƒstwa prawnego oraz zasadà

równoÊci (nakazu respektowania chrzeÊcijaƒskiego

systemu wartoÊci nie nale˝y interpretowaç jako

nakazu propagowania tego systemu. W chrzeÊci-

jaƒskim systemie wartoÊci sà zawarte zasady etyki

kr´gu kultury Êródziemnomorskiej, bliskie spo∏ecz-

noÊci europejskiej, w tym i polskiej).

Tekst B

Artyku∏y: 38, 68

Orzeczenie: Ustawa niezgodna z konstytucjà, z zasa-

dà prawnej ochrony ˝ycia i zdrowia ka˝dego cz∏o-

wieka (nie pope∏nia przest´pstwa aptekarz, który

z powodu awarii kasy fiskalnej sprzeda lek bez zare-

jestrowania tego faktu).

1 pkt za w∏aÊciwe

wskazanie co najmniej

jednego artyku∏u

do ka˝dej ze spraw

i 1 pkt za w∏aÊciwe

orzeczenie

2 pkt

17.

2, 3, 5, 6, 7, 8, 10, 17

1 pkt za wskazanie

wszystkich artyku∏ów

2 pkt

Tak, poniewa˝ Federacja Rosyjska jest cz∏onkiem

Rady Europy, a cz∏onkowie tej organizacji

ratyfikowali wymienionà konwencj´.

1 pkt za prawid∏owà

odpowiedê wraz

z uzasadnieniem

18.

Prawa pozytywne dajà prawom cz∏owieka lepszà

ochron´, poniewa˝ towarzyszà im dost´pne

ka˝demu obywatelowi mechanizmy ochrony

w postaci skargi do sàdu lub specjalnego trybuna∏u.

1 pkt za prawid∏owà

odpowiedê wraz

z uzasadnieniem

1 pkt

19.

W badanym okresie:

– wzrós∏ z 42 do 49% (o 7 pkt procentowych) od-

setek osób, które uwa˝ajà, ˝e demokracja i prawa

cz∏owieka sà zagro˝one;

– zmala∏ z 47 do 38% (o 9 pkt procentowych) od-

setek osób, które uwa˝ajà, ˝e demokracja i prawa

cz∏owieka nie sà zagro˝one;

– wzrós∏ z 11 do 13% (o 2 pkt procentowe) odsetek

osób, które nie majà zdania na ten temat.

Nale˝y uznaç poprawnà odpowiedê, je˝eli uczeƒ usto-

sunkuje si´ do sonda˝owych odpowiedzi bez ∏àcze-

nia ich w g∏osy „zgadzam si´” i „nie zgadzam si´”.

1 pkt za podanie

co najmniej dwóch

tendencji i w∏aÊciwà

interpretacj´ wyni-

ków badaƒ

1 pkt

20.

Punkty

za poszczególne

cz´Êci zadania

20 pkt

Temat 1.

A. Przedstawienie etapów kszta∏towania si´ praw

cz∏owieka w:

– staro˝ytnoÊci,

– Êredniowieczu,

– nowo˝ytnoÊci,

– czasach najnowszych.

8 pkt (po 2 pkt

za odniesienie si´

do ka˝dej epoki)

B. Omówienie uniwersalnego systemu ochrony praw

cz∏owieka, ze wskazaniem na odpowiednie

instytucje ONZ, np. Rad´ Praw Cz∏owieka, komitety

traktatowe, Wysokiego Komisarza Narodów

Zjednoczonych do spraw Praw Cz∏owieka.

3 pkt (po 1 pkt

za omówienie roli

ka˝dej instytucji)

www.operon.pl

Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom rozszerzony

Próbna Matura z OPERONEM i „Gazetà Wyborczà”

Zadanie

Oczekiwane odpowiedzi

Zasady przyznawania

punktów

Punkty

za zadanie

20.

C. Omówienie europejskiego systemu ochrony praw

cz∏owieka na podstawie charakterystyki instytucji

wybranych organizacji europejskich:

– Unii Europejskiej,

– Rady Europy,

– Organizacji Bezpieczeƒstwa i Wspó∏pracy w Europie.

3 pkt (po 1 pkt

za omówienie roli

ka˝dej instytucji)

D. Omówienie roli co najmniej dwóch organizacji

pozarzàdowych stojàcych na sta˝y przestrzegania

praw cz∏owieka.

2 pkt (po 1 pkt

za opisanie jednej

organizacji)

E. Wykorzystanie dwóch materia∏ów êród∏owych.

2 pkt

F. Praca spójna kompozycyjnie.

1 pkt

G. Stosowanie w∏aÊciwej terminologii.

1 pkt

Punkty

za poszczególne

cz´Êci zadania

20 pkt

Temat 2.

A. Przedstawienie trzech generacji praw cz∏owieka

z podaniem ich nazw i co najmniej po trzech przy-

k∏adów praw:

I generacja – prawa osobiste i polityczne (cz∏owieka

i obywatela),

II generacja – prawa socjalne, ekonomiczne i kultu-

ralne (spo∏eczne, gospodarcze i kulturalne),

III generacja – prawa kolektywne (zbiorowe).

6 pkt (po 1 pkt

za nazwanie ka˝dej

generacji praw i po

1 pkt za podanie

co najmniej po trzech

przyk∏adów praw)

B. Opis pi´ciu ró˝nych aktualnych przyk∏adów

naruszania praw cz∏owieka, np.:

– ∏amanie praw kobiet do równego traktowania

w krajach muzu∏maƒskich (g∏ównie w Afryce),

– stosowanie kary Êmierci (ChRL, USA, Iran i in.),

– stosowanie tortur (USA – Guantanamo),

– dyskryminacja rasowa w RPA (dyskryminowanie

bia∏ej mniejszoÊci),

– dyskryminacja religijna w krajach Europy Zachod-

niej w zakresie zakazu u˝ywania symboliki religijnej

w ˝yciu publicznym (chusty i in.),

– ∏amanie wielu praw cz∏owieka w Rosji (Czeczenia)

(np. porwania, bezpodstawne areszty).

10 pkt (po 2 pkt

za opisanie ka˝dego

przypadku ∏amania

innego prawa)

C. Wykorzystanie dwóch materia∏ów êród∏owych.

2 pkt

D. Praca spójna kompozycyjnie.

1 pkt

E. Stosowanie w∏aÊciwej terminologii.

1 pkt

www.operon.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: