HIV (human immunodeficiency virus), czyli wirus nabytego niedoboru odporności człowieka- wirus z rodzaju lentiwirusów, z rodziny retrowirusów. Atakuje głównie limfocyty T-pomocnicze (limfocyty Th). Obejmuje dwa typy: HIV-1 i HIV-2.
Wirus ten jest odpowiedzialny za wywołanie zespołu nabytego niedobory odporności, lecz zakażenie wirusem HIV nie zawsze prowadzi do rozwoju AIDS. W większości jednak przypadków choroba prędzej czy później atakuje wyniszczony organizm nosiciela.
Rezerwuarem wirusa i źródłem zakażenia jest człowiek zakażony wirusem HIV (nosiciel bezobjawowy lub chory).
Nośnikami zakażenia są:
- zakażona krew,
- wydzielina pochwowo-szyjkowa,
- zakażone tkanki,
- potencjalnie płyn owodniowy,
- mleko kobiece.
Wrotami zakażenia są:
- naruszona ciągłość powłok ciała (skóry i błon śluzowych),
- krwiobieg,
- łożysko,
- błony płodowe.
Zakażenie wirusem HIV rozprzestrzenia się na drodze:
- dożylnego podawania narkotyków,
- kontaktów homo- i heteroseksualnych,
- przetoczeń zakażonej krwi lub preparatów krwiopochodnych
- transmisji matczyno- płodowej.
Opisane zostały również przypadki zakażenia od dziecka zakażonego HIV na karmiącą piersią matkę.
Sam moment zarażenia wirusem nie daje żadnych objawów. U niektórych w ciągu kilku miesięcy mogą pojawić się grypopodobne objawy HIV np. podwyższona temperatura ciała, dreszcze, osłabienie, utrata masy ciała, suchy kaszel, obfite poty, długotrwała biegunka.
Kiedy dojdzie już do zachorowania na AIDS, układ odpornościowy organizmu jest tak upośledzony lub zniszczony, że nie może się bronić. Najczęstsze choroby występujące w przebiegu AIDS to m.in. zapalenie płuc, nowotwory, gruźlica, półpasiec oraz wiele innych. Rezultatem jest śmierć w wyniku tych schorzeń, lub z wycieńczenia organizmu.
Do tej pory nie wynaleziono skutecznego leku na AIDS, ani szczepionki, która by tej chorobie zapobiegała. Istnieją jedynie leki hamujące jej postępowanie. Dlatego w tym przypadku kluczowa jest profilaktyka.
W ostatnim czasie rośnie liczba chorych na AIDS kobiet, zwłaszcza w wieku rozrodczym. Stanowią one potencjalne źródło zakażenia dla swoich dzieci.
Ciężarne zakażone HIV lub chore na AIDS powinny pozostawać pod wspólną opieką położnika i lekarza mającego doświadczenie w postępowaniu z pacjentkami zakażonymi HIV (specjalista chorób zakaźnych, dermatolog- wenerolog)
Nie jest całkowicie jasne w którym momencie i w jakim mechanizmie występuje transmisja zakażenia na płód. Wg niektórych jest to okres okołoporodowy.
Wśród czynników położniczych, które wiążą się ze zwiększonym ryzykiem zakażenia płodu wymienia się:
- przedłużone odpływanie płynu owodniowego,
- poród drogami i siłami natury,
- zapalenie błon płodowych,
- stosowanie inwazyjnych procedur podczas porodu,
- współistnienie zakażenia z innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Postepowanie z ciężarnymi HIV pozytywnymi powinno polegać na:
1. zaniechaniu lub ograniczeniu do sytuacji ratujących życie matki lub płodu technik diagnostycznych i leczniczych związanych z nakłuwaniem ścian macicy, łożyska lub naczyń pępowinowych,
2. ocenie rozmazu cytologicznego pobranego z tarczy części pochwowej szyjki macicy,
3. badaniu wydzieli pochwowej w kierunku zakażeń grzybiczych, bakteryjnych, chlamydią, rzeżączką, HPV, HSV,
4. oznaczaniu liczby limfocytów CD4+/ CD8+ przynajmniej raz w trymestrze,
5. prowadzeniu porodu zgodnie z zasadami sztuki położniczej,
6. zaniechaniu karmienia piersią
7. stosowanie leków antyretrowirusowych w wybranych grupach pacjentek.
Dowiedziono, że stosowanie Zydowudyny może zredukować ryzyko transmisji zakażenia na płód o ok. 30%.
Kryteria zastosowania:
- pacjentka jest HIV- seropozytywna,
- w obecnej ciąży nie były podawane inne leki antyretrowirusowe,
- liczba limfocytów CD4+ w pierwszym oznaczeniu jest >200/mm3
W Polsce przyjęto schemat podawania zydowudyny od 14 tygodnia ciąży do chwili porodu.
Postrzelona