Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl
Budżet unii europejskiej a wspólna polityka rolna.
Dochody budżetu
Miejsce Wpólnej Polityki Rolnej w budżecie Unii Europejskiej
Skąd biorą się środki na Wspólną Politykę Rolną i na co są przeznaczane?
Kto decyduje o kształcie budżetu WPR?
Budżet polskiego rolnictwa po wejściu do Unii Europejskiej
W przeciwieństwie do innych organizacji międzynarodowych, których potrzeby
finansowe ograniczone są do pokrycia kosztów administracyjnych związanych
z ich funkcjonowaniem, Unia Europejska z uwagi na postawione przed nią
cele musi dysponować odpowiednimi środkami finansowymi, które zapewnią
realizację tych celów.
Pierwotnie trzy Wspólnoty Europejskie dysponowały odrębnymi budżetami. Na
mocy układu zawartego przez kraje członkowskie w 1965r, w sprawie
utworzenia wspólnych organów naczelnych i zarządzających, Wspólnoty
uzyskały identyczną strukturę instytucjonalną, a trzy odrębne budżety
poszczególnych Wspólnot zostały zastąpione jednym budżetem zbiorczym,
którego zakres i struktura przez lata ulegały pewnym modyfikacjom.
Budżet Unii Europejskiej podlega zasadom wynikającym z traktatu oraz
regulaminu finansowego. Konstruowanie budżetu Unii Europejskiej opiera się
na pięciu zasadach: uniwersalności (wpływy do budżetu służą finansowaniu
wszystkich wydatków), równowagi (wydatki muszą być równe dochodom),
specjalizacji, jedności oraz jednoroczności.
Na budżet Unii Europejskiej składają się: budżet ogólny, z którego środków
finansowane są polityki przewidziane traktatami rzymskimi dotyczącymi
Wspólnot Europejskich oraz Euroatomu i wydatki administracyjne oraz budżet
operacyjny, z którego finansowana jest działalność wynikająca z realizacji
traktatu paryskiego dotyczącego EWWiS. Poza budżetem ogólnym występuje
Europejski Fundusz Rozwoju udzielający pomocy krajom Afryki, Karaibów i
Pacyfiku.
Dochody budżetu.
Najbardziej istotnym ze wszystkich budżetów Unii Europejskiej jest budżet
ogólny Unii Europejskiej, z którego finansowana jest także Wspólna
Polityka Rolna. Przez długi czas dochody budżetu ogólnego pochodziły z
bezpośrednich wpłat krajów członkowskich, obliczanych na bazie udziału
danego kraju w produkcie wewnętrznym brutto Wspólnoty jako całości. Aby
zapewnić Wspólnocie niezależność finansową podjęto decyzję o wprowadzeniu
systemu zasobów własnych należących do Wspólnoty. W latach 1970-1988
wprowadzono nowe źródła finansowania działań Wspólnoty. Od tej pory na
źródłami finansowania WE są: składki cukrowe i opłaty wyrównawcze
nakładane na produkty importowane z krajów trzecich, cła pobierane na
podstawie wspólnej polityki celnej, wpływy z tytułu podatku VAT w
wysokości nie przekraczającej 1% jednolitej podstawy opodatkowania tym
podatkiem oraz tzw. “czwarte źródło” w postaci wpłat państw członkowskich
obliczonych na podstawie ich PNB.
BUDŻET UNII EUROPEJSKIEJ 2003- DOCHODY
% budżetu
1Składki cukrowe i opłaty wyrównawcze1 426,401,5
2Wpłaty z tytułu podatku VAT24 121,3024,7
3Cła10 713,9011,0
4Wpłaty własne państw członkowskich- 1% PNB59 403,9060,9
5Inne1 837,401,9
Miejsce Wpólnej Polityki Rolnej w budżecie Unii Europejskiej.
Wydatki na Wspólną Politykę Rolną ustalane są w formie tzw. perspektyw
finansowych. Perspektywy finansowe ustalane są na okres 7 lat, ale w celu
uwzględnienia czynnika inflacji są one aktualizowane co roku. Kwoty
przeznaczone na WPR stanowią pułap wydatków, którego instytucje
europejskie zobowiązały się nie przekraczać. Dlatego wiadomo z góry jaką
sumą pieniędzy można dysponować na określone wydatki. Wydatki na WPR
stanowią ponad 40% wydatków całego budżetu Unii Europejskiej. W 2002r. z
ponad 100 mld. euro na Wspólną Politykę Rolną przeznaczono kwotę 46 mld.
euro. Środki przeznaczone na rolnictwo, skupione w przeważającej części w
Europejskim Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, podzielone są na dwie
grupy: wydatki WPR związane z polityką rynków rolnych (pierwszy filar WPR)
oraz na wydatki związane z rozwojem wsi i środki towarzyszące (drugi filar
WPR). Obecnie do kategorii wydatków związanych z WPR należy dodać także
wydatki “piętnastki” związane z pomocą przedakcesyją dla krajów
kandydujących, które stanowią odrębną pozycję budżetową i obejmują
programy SAPARD, ISPA i PHARE. W 2002r. kraje kandydujące otrzymały z tego
tytułu ponad 3 mld. euro.
BUDŻET UNII EUROPEJSKIEJ 2003- WYDATKI (mln euro)
1Rolnictwo47 37843,0
2Fundusze strukturalne33 96831,0
3Polityki wewnętrzne6 7966,2
4Działalność zewnętrzna4 9724,5
5Administracja5 2114,6
6Rezerwy4340,4
7Pomoc przedakcesyjna3 3863,1
8Inne wydatki7 8887,2
Razem110 033100,0
Ponieważ WPR finansowana jest z budżetu ogólnego Unii Europejskiej źródłem
finansowania Wspólnej Polityki Rolnej są dochody Wspólnoty uzyskane z ceł,
składek cukrowych i opłat wyrównawczych, podatku VAT oraz wpłat krajów
członkowskich. Środki pozyskane z tego tytułu są dystrybuowane przez
Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej. Aktualnie w budżecie UE
wydatki z Funduszu FEOGA- Sekcja Gwarancji stanowią 44,9% całego budżetu
Unii. Środki te przeznaczone są na finansowanie działań związanych ze
wsparciem rynków rolnych Wspólnoty. Do mechanizmów WPR, finansowanych ze
środków Sekcji Gwarancji FEOGA należą: dopłaty eksportowe, dopłaty za
magazynowanie części produktów, dotacje produkcyjne i konsumpcyjne, skup
interwencyjny. Nowością jest finansowanie przez Sekcję Gwarancji wydatków
na rozwój wsi, związanych z ochroną środowiska, zalesianiem, podatkami
wyrównawczymi dla terenów słabo rozwiniętych, wcześniejszymi emeryturami
dla rolników, inwestycjami w gospodarstwach rolnych, zachętą finansową dla
młodych rolników, szkoleniami oraz transformacją obszarów wiejskich.
Zakres działalności Sekcji Orientacji FEOGA obejmuje udział w finansowaniu
takich przedsięwzięć jak: poprawa infrastruktury na obszarach wiejskich,
działania na rzecz tworzenia dla rolników alternatywnych źródeł
utrzymania, ochrona środowiska na obszarach wiejskich, wspieranie
inwestycji turystycznych i rzemiosła, poprawa jakości lasów, ułatwianie
startu zawodowego młodym rolnikom, wsparcie przy odbudowie potencjału
produkcyjnego rolnictwa zniszczonego na skutek katastrof żywiołowych.
Budżet Sekcji Orientacji stanowi około 10% całego Europejskiego Funduszu
Orientacji i Gwarancji Rolnej.
Większość dostępnych publikacji podczas omawiania WPR skupia się na
kwestii wydatków ponoszonych na rolnictwo. Tymczasem Wspólna Polityka
Rolna Unii Europejskiej jest także źródłem dochodów Wspólnoty. W
niektórych sektorach istnieją opłaty importowe dla przedsiębiorstw
sprowadzających określone produkty rolne. Obok opłat rolnych mamy także
opłaty związane z cukrem, które obciążają jego producentów. Dodatkowymi
dochodami budżetu związanymi ze Wspólną Polityką Rolną są kary za
przekroczenie kwot produkcyjnych, zwroty do budżetu za nieprawidłowe
wykorzystanie pieniędzy z funduszów, zyski ze sprzedaży zmagazynowanych
nadwyżek.
O kształcie budżetu w części dotyczącej wydatków na Wspólną Politykę Rolną
decydują dwie instytucje Unii Europejskiej: Rada Unii Europejskiej (w tym
przypadku ministrowie państw członkowskich odpowiedzialni w swoich rządach
za rolnictwo) oraz Parlament Europejski. Rada Europejska ma decydujący
głos w sprawie wydatków obligatoryjnych, czyli wydatków związanych z
regulacją rynków rolnych. Parlament Europejski decyduje o wysokości
wydatków nie obligatoryjnych, do których zalicza się wydatki ponoszone na
politykę strukturalną Unii Europejskiej oraz o strukturze wydatków
związanych z pomocą przedakcesyjną.
Po wejściu do Unii Europejskiej budżet przeciętnego polskiego rolnika
zwiększy się o środki, które Unia Europejska, na podstawie wynegocjowanych
z Polską warunków, przeznaczy na wsparcie i rozwój polskiego rolnictwa. Po
akcesji do Unii Europejskiej do rolnictwa i obszarów wiejskich w latach
2004-2006 trafi ponad 28 mld PLN (tylko z budżetu EU). Dla porównania
polskie wydatki budżetowe na rolnictwo (bez KRUS) w 2002r. wyniosły nieco
ponad 5 mld PLN. Przewiduje się, że płatności bezpośrednie dla producentów
artykułów spożywczych wyniosą w latach 2004-2006 około 12 mld PLN (środki
unijne). Kwota ta może wzrosnąć dwukrotnie w przypadku partycypacji
polskiego budżetu w płatnościach bezpośrednich. Na interwencję rynkową i
subsydia eksportowe Unia europejska przeznaczy kwotę ponad 3 mld PLN.
Działania na rzecz rozwoju wsi, które pośrednio przyniosą korzyści
polskiemu rolnikowi pochłoną prawie 9 mld PLN (łącznie z dofinansowaniem
krajowym) unijnej pomocy. Fundusze strukturalne w rolnictwie, czyli
Sektorowy Program Operacyjny oraz Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju
Regionalnego, to dodatkowe 8 mld PLN, które mogą spowodować przyspieszenie
rozwoju obszarów wiejskich.
Zobacz także
EAGGF
(110 kB)
gosicka