EKSPLOATACJA HANDLOWA STATKU Strona 4
______________________________________________________________________________________
PYTANIA KONTROLNE Z EKSPLOATACJI HANDLOWEJ STAKU
01). Obowiazki sprzedajacego przy formule F.O.B.
Do obowiazkow sprzedajacego przy formule F.O.B. ( FREE ON BOARD) nalezy:
1) postarac sie o towar,
2) zapakowac odpowiednio do warunkow transportu morskiego
3) dostarczyc do portu na termin okreslony w umowie,
4) pokryc koszty zwiazane z powyzszym,
5) zdobyc licencje eksportowa,
6) postarac sie o swiadectwo pochodzenia,
7) postarac sie o swiadectwo sanitarne,
8) postarac sie o dokument konczacy transakcje - kwit sternika lub konosament,
9) oplacic zaladunek do burty statku
02). Dokumentacja ladunkowa i eksploatacyjna zbiornikowca .
W sklad tej dokumentacji wchodza nastepujace dokumenty:
1) umowa o przewoz (umowa czarterowa), konosament, kwit sternika, kwit dokowy
2) manifest ladunkowy
3) manifest ladunkow niebezpiecznych
4) zgloszenie gotowosci statku
5) zestawienie czasu zaladunku i wyladunku
6) certyfikat klasy statku - 4 lata
7) certyfikat urzadzen maszynowych - 4lata
8) swiadectwo wolnej burty - 5lat
9) certyfikat bezpieczenstwa konstrukcji statku towarowego - 4 lata
10) certyfikat bezpieczenstwa wyposazenia - 2 lata
11) certyfikat bezpieczenstwa radiotelegraficznego statku towarowego -1 rok
12) swiadectwo bezpieczenstwa zanieczyszczenia olejowego + zalacznik techniczny +
ksiazka zapisow olejowych A-maszynowa , B-ladunkowa - 4 lata
13) certyfikat bezpiecznej obsady
14) ksiazka urzadzen ladunkowych
15) ksiazka zapisow gazu obojetnego
03). Zaladowca: definicja, prawa i obowiazki.
Zaladowca (shipper) - jest osoba fizyczna lub prawna, dostarczajaca ladunek przewo-znikowi w wykonaniu obowiazku frachtujacego. Zaladowca ma prawo:
1) zadac sukcesywnego wydawania kwitow sternika
2) zadac wystawienia konosamentow
3) ustalic liczbe konosamentow
4) wskazac osobe na ktora przewoznik ma wystawic konosament
5) zadac zamieszczenia w konosamencie danych o ladunku zgodnych z jego pisemna
deklaracja oraz opisania faktycznego stanu ladunku
6) zdecydowania o umieszczeniu ladunku na pokladzie
7) jezeli ladunek zostal przyjety do magazynow przewoznika, to zaladowca otrzymuje
„ kwit dokowy”
Zaladowca odpowiada za:
1) szkody spowodowane niedokladnym lub nieprawdziwym opisem ladunku co do
miary, objetosci, liczby sztuk, ilosci, masy ladunku
2) za szkody spowodowane przez ladunki niebezpieczne zaladowane na statek bez
wiedzy przewoznika (falszywa deklaracja)
3) za szkody wynikle z przetrzymania statku w porcie z przyczyn zaleznych od
zaladowcy.
04). Tasma czasu - potwierdzenie faktow: istota i cel
Tasma czasu (time sheet)-stanowi rozliczenie czasu dokonywania przeladunku, pozwala na ostateczne, finansowe rozliczenie sie stron z wykonania zawartej umowy. Z bilansu wylicza sie wysokosc ewentualnego przestojowego lub premii za pospiech.
05). Obowiązki sprzedającego przy formule C.I.F (Coast, Insurance, Freight).
Obowiązki jak przy F.O.B. - dodatkowo sprzedający frachtuje statek.
(Patrz pkt 1 + dodatkowo załadować, opłacić sztauowanie, opłacić fracht, ubezpieczenie ładunku i koszty wyładunku).
06). Czarterujący na czas: definicja.
Czarter na czas to umowa o przekazanie statku czarterującemu w czasowe dysponowanie za wynagrodzeniem, zwanym oplata czarterowa. Armator opłaca tylko pobory I wyżywienie załogi oraz koszty napraw i utrzymania statku.
07). Znaczenie INCOTERMS 1953 / 1967 / 1980 .
Po I wojnie światowej międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu podjęła Sie opracowania jednolitej wykładni 11 formule handlowych. W 1953 międzynarodowa Izba Handlowa opublikowała w nowej wersji zbiór składający Sie z 9 wykładni. W 1967 Międzynarodowa Izba Handlu ogłosiła dwie dalsze wykladnie.
W 1980 ogłoszono wykladnie poszczegolnych formule:
1) ex works - exw 2) FOR/FOT-FOT 3) FAS-FAS 4) FOB-FOB 5) C and F CFR 6) CIF - CIF 7) EX SHIP-EXS 8) EX QUAY-EXQ 9) Delivered at frontier -DAF 10) Delivered duty pay-DDP 11) FOB Airport-FOA 12) Free carrier-FRC, 13) Freight/carriage paid to ... - DCP, 14) Freight / carriage and insurance paid to-CIP.
Poniewaz gestia transportowa jest konsekwencja podzialu kosztow transportu, poszczegolne formuly dziela te koszty pomiedzy strony umowy. Ryzyko transportu nie zawsze przechodzi w tym samym momencie co koszty.
08). Rzeczoznawca: definicja, rodzaje, znaczenie.
Rzeczoznawca (biegly, ekspert), jest to osoba, czesto zaprzysiezona, ktora wydaje na pismie w formie atestu lub certyfikatu orzeczenie. Jest ono brane pod uwage przy wszelkiego rodzaju kwestiach spornych. Umowa o expertyze ma na celu wydanie fachowej opinii. Jest umowa o dzielo. Rzeczoznawca wydaje obiektywna ocene i nie jest zalezny w tym wzgledzie od zleceniodawcy. W Polsce mianowaniem rzeczoznawcow zaj-muje Sie PIHZ. Najwiecej skupia ich POLCARGO i SHIPCONTROL. Rzeczoznawcy zatrudnieni w porcie zajmuja Sie ocena: jakosci towaru, sposobu sztauowania, klasy trymowniczej statku, prawidlowosci opakowan towaru, przygotownia pomieszczen ladunkowych do przewozu roznych rodzajow towarow, awarii itp. Sad wprawdzie nie musi brac pod uwage opinii eksperta, jest to jednak bardzo cenna ekspertyza i najczesciej wlasciwie chroni interesy zleceniodawcy.
09). Dokumenty statku : rodzaje, tryb uzyskiwania, potwierdzenie.
Dokumenty klasyfikacyjne:
1) Swiadectwo Klasy (Certificate of Class) stwierdza, ze statek, jego urzadzenia i
wyposazenie odpowiadaja wymoga zawartym w przepisach klasyfikacyjnych, oraz
zostala mu nadana klasa. Wazne 4 lata, musi byc odnawiane co rok. Wydawane jest
przez towarzystwo klasyfikacyfikacyjne (PRS). Swiadectwo to musi byc odnawiane po
awarii i po przebudowie.
2) Jednorazowe Swiadectwo Zdolnosci Zeglugowej (Certificate of Seaworthiness)
wydawane jednorazowo na przejscie pomiedzy okreslonymi portami w tych
przypadkach, kiedy statek klasy nie pasiadal lub utracil ja na skutek awarii.
3) Zaswiadczenie Klasyfikacyjne (Classification certificate) jest tymczasowym
dokumentem stwierdzajacym klase. Wazne jest 6 miesiecy i w tym czasie musi byc
zastapione Swiadectwem Klasy.
4) Swiadectwo Urzadzen Maszynowych - wazne z 1)
5) Swiadectwo Klasy Urzadzen Chlodniczych - dla ladunkow chlodzonych, co 1 rok
odnawiane, jezeli konieczne
Dokumenty legitymujace
1) Certyfikat Okretowy (Certificate of Registry) jest podstawowym dokumentem
legitymujacym statek. Stanowi on dowod, ze statek zostal wpisany do Rejestru
Okretowego i posiada przynaleznosc panstwowa oraz prawo do podnoszenia bandery
panstwowej. Wazne jest przez czly czas eksploatacji statku. Wystawiany jest przez Izbe
Morska na podstawie wpisu do Rejestru przy Sadzie Wojewodzkim.
Wykreslenie z Rejestru moze nastapic, gdy statek:
- zatonal lub zaginal
- ulegl zniszczeniu
- zostal uznany za niezdatny lub niewart naprawy
- utracil polska przynaleznosc panstwowa
- utracil charakter statku morskiego
2) Swiadectwo o Banderze (Flag Certificate) wydawane w przypadku kupna lub budowy
statku poza granicami kraju i niemoznosci wpisania go do Rejestru. Dokonuje jego
wystawienia konsulat. Wazne jest do przybycia statku do pierwszewgo portu krajowego.
3) Miedzynarodowe Swiadectwo Pomiarowe (Intern. Tonnage Certificate) oktesla
wymiary statku oraz jego tanaz rejestrowy. Wazne jesst przez czly czas eksploatacji
statku i wystawiane jest przez PRS.
Kanal Panamski i Kanal Sueski maja swoje swiadectwa pomiarowe wg swoich
przepisow.
Dokumenty bezpieczenstwa
Wynikaja one z postanowien dwoch konwencji:
- o liniach ladunkowych
- o bezpieczentwie zycia na morzu
1) Miedzynarodowe Swiadectwo Wolnej Burty (Intern. Free Load Lines Certificate)
wystawiane przez PRS na podstawie odpowiednich pomiarow. Okresla wymiary wolnej
burty i usytuowanie wzgledem linii pokladowej poszczegolnych linii ladunkowych dla
por roku oraz wodu slodkiej i slonej. Swiadectwo wazne jet 5 lat.
2) Swiadectwo Bezpieczenstwa Statku Towarowego (Cargo Ship Safety Construction)
stwierdzajace, ze statek odpowiada wymogom konwencji w zakresie konstrukcji, stanu
kadluba, urzadzen i wyposazenia oraz, ze posiada inne wazne dokumenty
bezpieczenstwa. Swiadectwo wystawia UM i wazne jest 4 lata (wygasa wczesniej w
przypadku awarii).
3) Certyfikat Bezpieczenstwa Wyposazenia (Safety Equipment Certificate) jest dowodem,
ze wyposazenie ratunkowe statku, instalecje p.poz, swiatla oraz sygnaly odpowiadaja
wymogom konwencji. Certyfikat wystawia UM i jest wazny 2 lata.
4) Certyfikat Bezpieczentwa Radiowego (Safety Radio Certificate) stwierdza, ze
wyposazenie radiowe statku zostalo sprawdzone I spelnia wymogi konwencji. Jest
wazne 1 rok.
5) Karta Bezpieczenstwa wystawiana na jedna podroz
Dokumenty Sanitarne
1) Swiadectwo Deratyzacji / Zwolnienia (Derating Certificate / Exemption) wydawane
przez Portowy Inspektorat Sanitarno-Epidemiologiczny, stwierdza, ze statek zostal
poddany / zwolniony od deratyzacji. Wazne 6 miesiecy.
2) Swiadectwo Sanitarne (Bill of Health) wystawiane na zyczenie kapitana przez wladze
sanitarne, stwierdzajace prawidlowy stan sanitarny statku i zalogi.
3) Prawo WolnoSci RuchOw (Free Pratique) jest dokumentem wystawianym jednorazowo
przez wladze sanitarne po wejsciu statku do portu. Stwierdza, ze na statku nie ma
chorob epidemicznych I nie stawia zadnych ograniczen lacznosci z ladem.
Dokumenty zalogowe
1) Ksiazeczka Zeglarska
2) Dokumenty Kwalifikacyjne zalogi
3) Lista Zalogowa
4) Swiadectwa Szczepien zalogi
5) Swiadectwa Zdrawia zalogi
10). PRS-Polski Rejestr Statkow: dzilalnosc, przepisy.
PRS - Towarzystwo Klasyfikacyjne, ktore nadzoruje budowe statku, sprawdza uzywane do budowy materialy i sprzet wyposazeniowy. Ustanawia przepisy klasyfikacyjne (8 to-mow, 16 czesci). Wystawia Swiadectwa Wolnej Burty i Swiadectwo Klasy. Przeprowadza inspekcje branzowe, kadlubowe, pokladowe, urzadzen maszynowych i elektrycznych, poawaryjne , okolicznosciowe oraz zasadnicze dla nadania, potwierdzenia lub odroczenia klasy.
11). Konosament „czysty” i „ zaklauzulowany”: pojecie i znaczenie.
Konosament czysty (clean b/l-bill of lading), to taki, ktory nie zawiera dodatkowych uwag, wyraznie stwierdzajacych zly stan towaru lub opakowania, czyli tzw. klauzul restrykcyjnych. W przypadku nienaniesienia tych klauzul i stwierdzenia niezgodnosci stanu ladunku z opisem, przewoznik moze poniesc odpowiedzialnosc za ewentualne roszczenia odbiorcy ladunku.
Konosament zaklauzulowany lub nieczysty - ( foul b/l , dirty b/l , claused b/l ) - to taki, w ktorym zostaly wpisane scisle sprecyzowane uwagi przeniesione z kwitu sternika, dotyczace oznaczenia ilosci, stanu zewnetrznego ladunku lub opakowania, czyli klauzule restrykcyjne. Jest to zabezpieczenie sie przewoznika przed reklamacjami.
Znaczenie konosamentu: konosament czysty ma pelna wartosc i po jego zlozeniu w banku, sprzedajacy nie ma zadnych komplikacji w o otrzymaniu umowionej kwoty. Konosament zabrudzony stwarza szereg trudnosci zaladowcy przy realizaji w platnosci w banku. Zaladowca bedzie musial zaciagnac dodatkowe zobowiazania i otrzyma tylka mala czesc umowionej kwoty. Odbiorca moze odmowic wykupienia towaru lub odstapic od umowy.
12) Kapitanska Nota Gotowosci: tresc i znaczenie.
Nota Gotowisci (notice of readiness) - zanim zostanie zlozona przez kapitana na pismie, statek musi zacumowac w miejscu dokonywania operacji przeladunkowych, musi byc odprawiona przez wladze i byc gotowym pod wzgledem technicznym. Tresc noty stwierdza, ze statek (nazwa) przybyl na rede (dzien, godzina), zacumowal (port, nabrzeze) w czasie (data, godzina) i jest pod kazdym wzgledem gotow do zaladunku/wyladunku (ilosc) towaru (rodzaj towaru).
Czesto notyfikacji dokonuje agent bez udzialu kapitana (nalezy wtedy na kopii statkowej podac date i godzine).
Znaczenie Noty Gotowosci: okresla moment rozpoczecia liczenia czasu dozwolonego
(czasu na dokonanie prac przeladunkowych okreslonych w klauzuli czarterowej).
13). Sztauer: zakres dzialania oraz wspolpraca statku z nim.
Sztauer - osoba fizyczna lub prawna dokonujaca na zlecenie, za wynagrodzeniem konieczne prace przy przeladunku towarow na i ze statku, a w szczegolnosci fachowo ukladajaca towar w ladowni. Wobec zleceniodawcy odpowiada za przenoszenie towaru na wskazane miejsce i wlasciwe ulozenie w ladowni, za calosc ladunku, terminowosc wykonania zlecenia lub utrzymanie raty przeladunkowej. Szkody spowodowane przez sztauera obciazaja przewoznika, wiec przewoznikowi przysluguje w stosunku do sztauera prawo regresu, wynikajace z umowy, jednakze trzeba mu udowodnic zawinienie. Sztauer moze otrzymac wynagrodzenie umowne lub obliczone w/g taryfy za czas lub tone ladu-nku.
14. Kwit sternika: istota, wystawianie.
Kwit Sternika (mate’s receipt) - jest to pokwitowanie ladunkowe w ktorym oficer ladunkowy kwituje przyjecie na statek partii towarow/ladunku, wystawiony na zadanie zaladowcy przez przewoznika. Kwit Sternika faktycznie wypelnia zaladowca i stanowi on opis towaru oraz stwierdza ilosc i miejsce zaladowania towarow. Po zaladunku nanosi sie uwagi dotyczace stanu ladunku lub opakowania - dotyczace zawsze stanu przed zalado-waniem! Zaladowca otrzymuje orginal i kopie z zamian za konosament. Kwit sternika nie stanowi tytulu do dysponowania ladunkiem.
15). Konosament: istota i funkcja .
Konosament (bill of lading) - jest pokwitowaniem wystawianym przez przewoznika za wymieniony w nim ladunek, ktory zostal zaladowany na dany statek. Konosament stanowi tytul prawny do rozporzadzania ladunkiem. Jest on ponadto zobowiazaniem przewoznika wydania towaru w zamian za niego, uprawnionemu odbiorcy w miejscu przeznaczenia.
Funkcje konosamentu:
1) stanowi dowod przyjecia opisanego w nim ladunku do przewozu, nie jest jednak umowa
przewozu, lecz powstaje jako jej nastepstwo
2) upowaznia do rozporzadzania tym ladunkiem
Konosament jest papierem wartosciowym, reprezentuje soba wartosc towaru w nim wyszczegolnionego. Moze stanowic przedmiot transakcji. Dokument ten jest zbywalny, a upowazniony posiadacz konsamentu ma prawo do dysponowania wymienionym w nim towarem . W obrocie handlowym rozroznia sie konosament „czysty” i „nieczysty”. Konosament czysty ma pelna wartosc handlowa. Konosament staje sie nieczysty przez umieszczenie na nim klauzul restrykcyjnych. Jego wartosc w tym momencie jest mniejsza.
16). Spedytor: definicja, dzialalnosc
Spedytor-osoba fizyczna lub prawna, ktora podejmuje sie we wlasnym imieniu, na rachu-nek zlecajacego, przeslania rzeczy/towarow/ladunku droga ladowa, srodladowa, morska lub powietrzna oraz zalatwienia zwiazanych z tym formalnosci i dokonania koniecznych czynnosci, wraz z czynnosciami pomocniczymi (przechowywanie przesylki, ochrona, przygotowanie do przewozu, dostawa do/z srodka transportowego). Spedytor moze przejac towar w wytworni i zajac sie jego dostarczeniem do domu kupujacego lub do wskazanego miejsca. Nie musi byc sam przewoznikiem lub skladownikiem, lecz moze korzystac z uslug przedsiebiorstw specjalistycznych z ktorymi zawiera osobne umowy. We wszelkich umowach pomocniczych spedytor wystepuje jako strona, ale koszty obciazaja jego zlecenidawce. W przypadku przewozu towaru droga morska spedytorzy czesto spelniaja role zarowno frachtujacych i zaladowcow, jak i odbiorcow . W Polsce m.in. C.HARTWIG, SPEDRAPID.
17). Wymagania konosamentu wg Konwencji Brukselskiej i Kodeksu Morskiego.
Art. 3 Konwencji Brukselskiej zobowiazuje przewoznika do podania w konosamencie opisu przyjetego ladunku zgodnego z pisemna deklaracja zaladowcy oraz zewnetrznego stanu i wygladu towarow. Kodeks Morski (art 127 paragr.1) stanowi, ze Konosament powinien zawierac: oznaczenie przewoznika, oznaczenie zaladowcy, oznaczenie odbiorcy lub stwierdzenie, ze konosament jest wystawiony na zlecenie lub okaziciela, nazwe statku, okreslenie ladunku z podaniem jego rodzaju oraz miary, objetosci, liczby sztuk, wagi, okreslenie zewnetrznego stanu ladunku i jego opakowania, znaki glowne niezbedne dla stwierdzenia tozsamosci ladunku, oznaczenie frachtu i innych naleznosci przewoznika, nazwe miejsca zaladowania, nazwe miejsca wyladowania, liczbe wydanych egzemplarzy konosamentow, date i miejsce wystawienia konosamentu, podpis przewoznika lub kapita-na .
18). List gwarancyjny, rewers.
Lit gwarancyjny (Letter of Indemnity, Letter of Garantee) jest zobowiazaniem zaladowcy, ze poniesie on wszelkie konsekwencje finansowe jakie moga wyniknac z antydatowania konosamentu lub wystawienia “czystego” konosamentu, mimo naniesionych uwag na Kwicie Sternika. Poniewaz w ten sposob nastepuje zatajenie przed odbiorca faktow, list taki nie jest zgodny z prawem. Mimo tego jest on jednak powszechnie stosowany w obrotach morskich, a ostatnio sa rozwazane mozliwosci czesciowej jego legalizacji.
Rewers (Certificate of Indemnity) jest dokumentem umozliwiajacym odbior ladunku w porcie przeznaczenia w przypadku braku oryginalu konosamentu (zaginiecia lub opoznienia jego nadejscia). W dokumencie tym odbiorca zobowiazuje sie do poniesienia wszelkich konsekwencji jakie przewoznik moze poniesc z tytulu wydania ladunku bez konosamentu. Przewoznik powinien przyjmowac rewersy tylko od zaufanych kontrahentow, wymagajac jednoczesnie zabezpieczenia w postaci gwarancji bankowych.
19). Inspekcja bezpieczenstwa : kto dokonuje, rodzaje, przygotowanie .
Inspekcje bezpieczenstwa przeprowadzaja inpektorzy Urzedu Morskiego, czyli przedsta-wiciele administracji morskiej, a poza granicami kraju przedstawiciele konsulatow.
Rodzaje inspekcji: okresowe - potwierdzenie klasy, specjalne - dotyczace zgodnosci z SOLAS 74 (wyposazenie ratunkowe). Inspekcje polegaja na sprawdzeniu dzialania urzadzen oraz przegladzie certyfikatow.
20). Obieg konosamentu .
Konosament imienny wymienia z imienia osobe upowazniona do dysponowania ladunku. Przekazuje sie przez cesje - obie strony musza spotkac sie u notariusza. Operacje ta (cesje) mozna wykonywac kilkakrotnie .
Konosament na zlecenie (najpopularniejszy), podaje nazwe osoby, ktora moze dysponowac ladunkiem. Daje mniejsze zabezpieczenie niz imienny. Przenoszenie aktu wlasnosci nastepuje przez indos (wystarczy zrzeczenie sie posiadacza ladunku). Indos polega na umieszczeniu na odwrocie dokumentu oswiadczenia osoby, na ktorej zlecenie go wystawiono, ze ustepuje ona swoje prawa z konosamentu na rzecz innej osoby.
Konosament na okaziciela, czyli stwierdzajacy, ze kazdy posiadacz konosamentu moze odebrac ladunek . W zwiazku z mozliwosc kradziezy tego dokumentu, ten sposob nie jest czesto uzywany.
21). Armator: definicja w/g Kodeksu Morskiego, a za granica.
Armatore (shipowner) - jest to osoba prawna lub fizyczna, ktora w swoim imieniu uprawia zegluge statkiem wlasnym lub cudzym (k.m. art.71). Moze nim byc nie tylko wlasciel statku (zgodnie z polskim prawem), lecz takze inna osoba przez niego upowazniona.
Prawo niektorych panstw wymaga, by armator byl wlascicielem statku (kodeks niemiecki i francuski). Ponadto prawo niemieckie zezwala, aby osoba eksploatujaca cudzy statek na podstawie umowy, wystepowala jako armator wobec osob trzecich. W prawie angielskim nie ma pojecia armatora. W mysl jego postanowien wszelkie zobowiazania wynikajace z eksploatacji statku dotycza wlasciciela. Armator jest strona we wszystkich (prawie) umowach wiazacych sie z eksploatacja statku .
...
halwunia