26kwkj_dzial3.pdf

(2235 KB) Pobierz

J(.ur/cr Warszawski.

c

mód i fryzjerskie i t. d., — odpowiedź wyczerpującą znajdzie w rocznikach

Kurjera.

I jeszcze jedną kategorję w dziale bieżącym podkreślić nam wypada,

lecz była ona wyłączną własnością Dmuszewskiego i trwała tylko lat kilka.

Oto twórca Kurjera pod koniec swego życia bawił się snadź w zbieranie

przysłów, Kurjer bowiem z tego okresu prawie w każdym numerze literal

nie zasypany jest przysłowiami! Nie przesadzimy, podając ich liczbę co

najmniej na 3 .000.

Wszystkie te kategorję, jak widzimy, bardziej literackie niż dzienni

karskie, zajmowały wydatną część działu „nowości warszawskichktóry

po za niemi obejmował już materjał różnorodny, początkowo bardzo ubogi...

Możemy w nim odróżnić informacje własne i wiadomości nadesłane.

Do pierwszych zaliczamy notatki o teatrze, kursach giełdowych i ce

nach towarów, spostrzeżenia meteorologiczne, opisy zabaw.

Do drugich zaś — zawiadomienia władz, rozporządzenia, doniesienia

księgarskie, nekrologi, doniesienia restauratorów, piekarzy, perukarzy, ma

gazynów mód, pensjonatów i t. d. Zwłaszcza w pierwszych latach drugiego

dziesięciolecia Kurjera, gdy wiadomości wogóle brakowało, wiadomością

było wszystko—i doniesienie dentysty, i zawiadomienie menażerji, i odezwy

sortjerów owiec, operatorów odcisków, kapcluszników, fajerwerkerów i t. d.

Wszystko to dawano w tekście dziennika, zkąd z czasem przenoszono do

działu ogłoszeń. Ba! nawet dołączenie do Kurjera cennika, anonsu i t. p.—

już było wiadomością...

Wypadków miejskich nie notowano prawie wcale. W r. 1845-ym

zaczęto je bardzo obficie powtarzać z Gazety policyjnej, lecz już w następnym

roku zaniechano tych pożyczek.

Przechodzimy do okresu Kucza:

Jeżeli już koniecznie mamy się dopatrywać różnicy pomiędzy redakcją

Kucza a Dmuszewskiego, to możemy zaznaczyć dwie cechy charakterysty

czne: 1) Kucz rozwinął system opisów zabaw, uroczystości, zebrań towa

rzyskich, imieninowych i t. d., 2) udoskonalił aż do... przesady zwyczaj po

pierania zakładów przemysłowo-handlowych za pośrednictwem prasy. Dla

Kucza wszystko, na cokolwiek, proszony, patrzył—było doskonałością...

Spójrzmy, dla przykładu, na rozpowszechnienie tak wielce powinszowa

nia.

Dmuszewski pisał skromnie:

366

757871149.114.png

757871149.125.png

757871149.136.png

757871149.147.png

757871149.001.png

757871149.012.png

757871149.023.png

757871149.034.png

757871149.045.png

757871149.056.png

757871149.067.png

757871149.071.png

757871149.072.png

757871149.073.png

757871149.074.png

757871149.075.png

757871149.076.png

757871149.077.png

757871149.078.png

757871149.079.png

757871149.080.png

757871149.081.png

757871149.082.png

757871149.083.png

757871149.084.png

757871149.085.png

757871149.086.png

757871149.087.png

757871149.088.png

757871149.089.png

757871149.090.png

KSIĄŻKA JUBILEUSZOWA.

Józefowie Szanowni, Józefy nadobne,

Dziś obchodziemy wasze lube Imieniny,

Ten Festyn między mile liezemy Festyny;

Pędźcie lata pomyślne, błogie i łagodne,

Niech każde z Was chwil tyle najszczęśliwszych liczy,

He w Was Czytelników Kurjerek dziedziczy.

L. A. D. (1840, N. 76.)

Jest to przytem jedyny przez Dmuszewskiego podznaczony jego artykuł.

Kucz zaś odzywał się i pretensjonalnie i wielomównie:

W dniu wczorajszym znakomita, jak wiadomo liczba Józefin i Józefów ze wszech

stron odbierała powinszowania już to w zakresie słownych, a zatem ulotnych życzeń, już

to pod dotykalniejszą postacią Tortów, Cukierków, Flakoników, galanterji i butelek.

Kilka serenad wśród wielko-postnego milczenia słyszeć się. dało, rzekłbyś według poe

tycznego wyrażenia, że nad głuchą puszczą śpiewnych rój ptaków przeleciał, chwilę zanó-

cił i dalej niepowrotnie powędrował. Improwizatorowie również sadzili się na uczczenie

dnia tak powszechnie obchodzonego; jeden z nich, z kielichem w ręku, oddawszy dank

dobroci, sercu i wdziękom zacnej Solonizantki, skończył na zjednoczenia sentymentu

z gastronomją i naprędce znaną nutę zaśpiewał:

O Pani, twa gościnność jakże niezrównana!

Gdzież szukać uprzejmości i milszej zabawy?

Tu się leją potoki węgrzyna, szampana

Tutaj szczera otwartość.

pauza,... ale nietracąc kontenansu dodał:

i.... smaczne potrawy.

Nie zapomniano i o Solenizantach na wsi zamieszkujących:

Ty Józiu, któryś rozbrat wziął z miejskiemi wrzaski,

Próżno cię od nas dzielą i piaski i laski,

Dziś Twoje imieniny, przeddzień lubej wiosny,

Nie zasłonią nam Ciebie ni dęby, ni sosny,

My Cię i tam znajdziemy a stary piwniczy

Zje djabła, czy się jutro z flaszkami policzy.

Rym jak rym, ale sens jest, a przy szczeroi gościnności wszystko dobrze,; bo, jak mówi

przysłowie, powiedział jak wiedział, gdzie siadł, tam siadł, byle tylko zjadł (1848, N'. 78).

367

757871149.091.png

757871149.092.png

757871149.093.png

757871149.094.png

757871149.095.png

757871149.096.png

757871149.097.png

757871149.098.png

757871149.099.png

757871149.100.png

757871149.101.png

757871149.102.png

757871149.103.png

757871149.104.png

757871149.105.png

757871149.106.png

757871149.107.png

757871149.108.png

757871149.109.png

757871149.110.png

757871149.111.png

757871149.112.png

757871149.113.png

757871149.115.png

757871149.116.png

757871149.117.png

757871149.118.png

757871149.119.png

757871149.120.png

757871149.121.png

757871149.122.png

Kur/er

Warszawslii.

c

albo z powodu imienin Elsnera:

Kurjer, ów przechowywacz uświęconych od lat tylu zwyczajów miejscowych, odda

wszy należną wczoraj cześć jednemu z solenizantów, nie moie dziś zaspać gruszek w popiele

i nie wcisnąć si§ do kaidego rodzinnego koła, obchodzącego dzień Ś-tego Józefa, aby swo

jem życzeniem, pochodzącem z serca, nie wywiązał się z długu, jaki policzeniem go za

domownika i przyjaciela nie w jednem kole Józefów zaciągnął. Jest to dla niego naj-

piękniejszem wspomnieniom, że wcielając się w patryarchalne tajemnice rodzin, dziś temu

samemu, a dojrzałemu już solenizantowi, niesie dań swoją, któremu niegdyś jako Józio

wi winszował imienin; co więcej, jeszcze tej samej on Józefinie, bije już dziś czołem, która

mu niegdyś drobnemi rączętami wykluwała oczy, orząc po nim skazówką od sylahizówki,

sporządzoną najczęściej z zęba od grzebienia. Tak tedy zaledwie przetarł oczy swoje,

czyli mówiąc jaśniej, zaledwie zdołał wymknąć się z pod tłoczni, która go w dniu dzisiej

szym, skutkiem pośpiechu niemiłosiernie dusiła, rusza galopem ku swym starym znajo

mym, Józefom i Józefinom, i małym Józkom, bez względu na wiek i płeć, a nawet i odle

głość miejsca, i składa wszystkim tyle naraz życzeń, ile w dniu dzisiejszym, sam mieści

w sobie liter, nie wyłączając doniesień.

I gdy czcigodnej naszej matronie,

Ze czcią należną niesie życzenia;

Wnet jednocześnie na starca łonie,

Składa mu hołdy w tym dniu imienia.

Tu chciałby życzyć zdrowia dostatek,

Tu znowu złotem sypnąć jak gradem,

Tu życzyć pójścia przykładem Matek,

A tam znów pójścia za Ojców śladem.

Gdyby zaś w tem zespoleniu starości z młodością nie zdołał zawrzeć wszystkich

swych życzeń, chętnio podążyłby z wyrażeniem innych, bo to życzenie, a zwłaszcza dla

swych zacnych Czytelników i Czytelniczek, i całego grona drobiazgowego, co na widok

Kurjerka już łaskawie uśmiechać się zaczyna, jest jednym z najmilszych obowiązków

jego. A znalazłszy coś do powiedzenia i dla czarnookiej, gdziekolwiek by ją doszło to

życzenie, i dla jasno-włosej, z ognistym spojrzeniem, i dla młodziana pełnego rzeźkości

i dla dziatwy .małej, której zamiast codziennej piosenki:

„Rószczką DUCH Święty dziateczki bić radzi,

dziś zacząłby od tego: ,

Święcić imienin Józia nie zawadzi".

Kurjer bowiem, chciałby ogromem życzeń obsypać każdego z Solenizantów, i nie zapo

mnieć o nikim.

Od pałacu więc do strzechy,

Dziadkom, Babkom i Rodzicom

368

757871149.123.png

757871149.124.png

757871149.126.png

757871149.127.png

757871149.128.png

757871149.129.png

757871149.130.png

757871149.131.png

757871149.132.png

757871149.133.png

757871149.134.png

757871149.135.png

757871149.137.png

757871149.138.png

757871149.139.png

757871149.140.png

757871149.141.png

757871149.142.png

757871149.143.png

757871149.144.png

757871149.145.png

757871149.146.png

757871149.148.png

757871149.149.png

757871149.150.png

757871149.151.png

757871149.152.png

757871149.153.png

757871149.154.png

757871149.155.png

757871149.156.png

757871149.157.png

KSIĄŻKA JUBILEUSZOWA.

Życzy z malców dziś pociechy,

A mężów młodym dziewicom.

I tak dalej na wszo strony,

By nie stracić dziś na czasie,

Dobrym chłopcom, ładnej żony,

I z posagiem! (to w nawiasie).

Zaś Artyście i Poecie,

Dzieciom Muzy i natchnienia,

Co za szczęściom gonią w świecie,

Blasku, sławy, powodzenia! —

(1851, N. 75.)

W zakresie znowu opisów kulinarnych Kucz był poprostu nieocenionym.

Oto typowy jego artykuł i jeden z tych setek, jakie redakcja jego wydała:

i Stał się w Warszawie wielki fakt... nastąpiła wielka opoka fluido-gastronomicz-

na... Wielka Bawarja, przy ulicy Trębackiej (w domu Piotra Steinkellera) ku wielkiej

wygodzie Publiczności, pojutrze otwartą zostanie.

(Byłaby otwartą jutro, gdyby nie foralis Poniedziałek.)

Wdzięczny Bachusie! przowódzco bankietów

Komusio! bożku polędwic, kotletów,

Wy co zmioniacie bożkom przy obiedzio

Szkło i farfurę... Hebe, Gahimedzie!

Przybądźcie w pomoc nieudolnej wonie, —

I wy zarówno nieśmiertelne cienie

Twórcy Bawara, zmyślnego Gambryna,

Luknlla, znawcy na sosy i wina,

Przybądźcie wszyscy, a ty cny Pistory

Przyjm hołd należny... twe śpiewamy twory.

Owóż żart żartom, ale tak wykwintnego, tak troskliwego, dla dogodności publicz

nej obmyślanego zakładu, śmiało rzec można, Warszawa jeszcze nio miała. Zakład sam

składa się naprzód ze sklepu, gdzie się sprzedają spirytualia. Jest tam bufet z drzowa

mahoniowego w stylu maurytaiiskim, zwierciadłami i rzeźbą zdobny; stół z ogromną

taflą, sześć łokci długości, z marmuru Szląskiego z pod Noisse, przystrojony w najsmacz

niejsze i najrozmaitsze przekąski. Malowanie tegoż sklepu również w stylu maurytaii

skim, zastosowano jest do architektury bufetu. Żeby zaś z tą częścią zakładu skończyć

i przejść do opisu dalszych osobliwości tego przybytku gastronomicznego, winniśmy nad

mienić, że zacząwszy od likworów, któro w niczem francuskim nie ustępują; przechodząc

całą skalę araków i rumów, któreby Jamajka i Goa chętnie za swoje wyroby przyjęły:

24

369

Kaleka Jubileuszowa.

757871149.002.png

757871149.003.png

757871149.004.png

757871149.005.png

757871149.006.png

757871149.007.png

757871149.008.png

757871149.009.png

757871149.010.png

757871149.011.png

757871149.013.png

757871149.014.png

757871149.015.png

757871149.016.png

757871149.017.png

757871149.018.png

757871149.019.png

757871149.020.png

757871149.021.png

757871149.022.png

757871149.024.png

757871149.025.png

757871149.026.png

757871149.027.png

757871149.028.png

757871149.029.png

757871149.030.png

757871149.031.png

757871149.032.png

757871149.033.png

757871149.035.png

757871149.036.png

757871149.037.png

757871149.038.png

l\ur/er

Warszawski.

C

skosztowawszy nareszcie goniewru hollenderskiogo (SliieiUim), scotch-whisky ("wódki

szkockiej), raspberry cordial, brandy bitters, english pin. wódki gdańskiej dubeltowej na

winnym i żytnim spirytusie, przychodzimy nareszcie do naszych odwiecznych anyżówek,

kminkówok, kalmusówek, na których myśl samą, zdrowie i humor się poprawia.

Dajno aści kminkówki; człeku coraz raźniej,

Po śniadaniu i kminie sprawy nie pobłaźni.

(1851, N. 24.)

Kucz lubił sic bawić, więc te jego upodobania odbijały się, odbijać się

musiały, w okresie, gdy na sztandarze redakcyjnym mogło być wypisane

hasło Vitat cest moi — i na Kurjerze.

Przepełnione też jest pismo opisami bali. wieczorów, herbat tańcują

cych (w Resursie Kupieckiej były już w r. 1839), maskarad i t. p. (Jo do

zabaw, Kucz usprawiedliwiał się zręcznie: „Takim zabawom i wrażeniom

po nich najchętniej otwieramy miejsce w tej kronice, bo są odbiciem i życia

miasta, z którem każde wesele chętnie Kurjer dzieli, i jego zarazem także

obyczajów, które kiedyś może nie jedną jeszcze obudzą ciekawość"' (z powo

du balu u hr. Aug. Potockiego; 1853, N. 84).

Tylko, że te zabawy, w stosunku do innych infonnacyj, niepomiernie

wiele zajinowałv miejsca, tak, iż czytelnik dzisiejszy, przeglądając roczniki

Kucza, słusznie co chwila może stawiać sobie pytanie: dlaczego, jeżeli na

opis maskarady lub balu znalazł Kurjer dwie szpalty jednego numeru, nie

mógł ich w drugim poświęcić sprawom bieżącym miasta i kraju?...

Wogóle z okresu redakcyjnego Kucza niewiele udało się nam wybrać

infonnacyj charakterystycznych.

Wybrane przytaczamy:

Podług urzędowych rapportów, poczty Królestwa przewiozły w r. 1843 listów pry

watnych i espedycji rządowych 1,330,670 sztuk (1848, N. 218).

Donosi ni Pięknym Czytelniczkom Kurjera, że w Hull w Anglji, w tej krainio

wszelkich escentryczności, zawiązało się pod prezydeneją szanownego P. Dabbino, Towa

rzystwo, które sorjo ma się zająć zapobieganiem wszelkiemi możliwomi środkami, używa

niu sznurówek, gorsetów, rogówek i bryklów. Towarzystwo to nosi nazwę: Anti-Stay-

and-Corset-Society, i utrzymuje, że większa część chorób piersiowych u młodych Dziewic

i Kobiet, przypisaną być winna noszeniu sznurówek. Żurnale mód Paryskich powstały

jak olbrzymy na objaw tych zasad angielskiego Towarzystwa przeciw-gorsetowego; nie

objawiając swego zdania Kurjerek. sądzi jednak w duchu, że PP. Dabbine i Spółka, możo

mają rację (1848, N. 224).

370

757871149.039.png

757871149.040.png

757871149.041.png

757871149.042.png

757871149.043.png

757871149.044.png

757871149.046.png

757871149.047.png

757871149.048.png

757871149.049.png

757871149.050.png

757871149.051.png

757871149.052.png

757871149.053.png

757871149.054.png

757871149.055.png

757871149.057.png

757871149.058.png

757871149.059.png

757871149.060.png

757871149.061.png

757871149.062.png

757871149.063.png

757871149.064.png

757871149.065.png

757871149.066.png

757871149.068.png

757871149.069.png

757871149.070.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

AiB

Zgłoś jeśli naruszono regulamin