03ab1938_nr3.pdf

ARCHITEKTURA

I RUDOWNICTWO

WARS ZAWA

BOK XIV-1938

ARCHITEKTURA I BUDOWNICTWO

Miesięcznik ilustrowany—Wydawnictwo „Spółdzielni Wydawniczej Architektów Polskich" w Warszawie.

Zarząd S. W. A. P.: prof. Aleksander Bojemski, arch. arch. Teodor Bursze, Słanisłaiu Marzyński, Jan

Najman. Zastępcy: arch. arch, Bohdan Guerauin, Stanisław Murczyński, Rada Nadzorcza S. W. A. P.i

prof. Marian Lalewici, arch. Tadeusz Nowakowski, arch. Zygmunt Wóycicki. Zastępcy: arch. Witold

Matuszewski, arch. Gustaw Trzciński.

Redaktor: Dr. inż. arch. Jan Zachwatowicz. Sekretarz red.: Tadeusz Filipczak.

Komitet Redakcyjny: Prof. dr Lech Niemojewski (przewodniczący), Piotr Biegański, Zbigniew Czech,

Tadeusz Dziągielewski, Jerzy Hryniewiecki, Kazimierz Marczewski, Tadeusz Nowakowski, Janusz Ostrow-

ski, Andrzej Płachciński, Jan Poliński, Zygmunt Skibniewski, prof. Rudolf Świerczyński, Stefan Tworkowski,

Zygmunt Wóycicki i członkowie Zarządu.

Członkowie korespondenci: arch. Kazimierz Dziewoński (Kraków), arch. Henryk Jasieński (Kraków).

Adres Redakcji i Administracji: Warszawa, Wspólna 40, lei. 9-52-87.

Konto czekowe P. K. O. 11020

W A R U N K I P R E N U M E R A T Y.

Prenumerata miejscowa:

Na prowincji (z przesyłką):

Egzemplarz pojedynczy:

Kwartalnie

zł 15.—

Kwartalnie

zł 16.—

W Warszawie

zł 5 —

Półrocznie

„ 30.—

Półrocznie

„ 32.—

Na prowincji

, 5.50

Rocznie

„ 60.—

Rocznie

, 64.—

Zagranica

„ 6 —

Pod nadesłanym adresem Administracja wysyła żądany numer pisma za zaliczeniem pocztowym.

CENY OGŁOSZEŃ:

Za tekstem:

Cala strona zl 350.—

Polowa strony , 180.-—

Ćwiartka strony ,, 100.—

Strona artykułu opisowego ....,,

3*a i 4oA strona okładki:

Przed

tekstem:

. . . z 400.-

210.—

120.-

Cala strona

zl 450.—

Połowa strony

250.—

Ćwiartka strony

,,,.

„ 150.—

500.—

OGŁOSZENIA DRORNE:

Adres w branży rozmiar 10 X 90 mm. łącznic z pren. na cały rok zl. 100.—, płatne z góry przy zamówieniu. Za każde następne 5 mm. wys. dopłata

zł. 50.— rocznie. Koszt rzeczywisty rysunków i klisz ponosi ogłaszająca się firma. Dział reklam przewiduje także, poza ogłoszeniami przed i za tekstem,

specjalne wkładki artystyczne jedno i wielobarwne.

TREść

„Architektura i Budownictwo" Nr. 3,

LECH NIEMOJEWSKI,

prof. dr—Polska na wy-

stawie w Nowym Yorku

I N H A L T

„Architektur und Baukunst" Nr. 3.

LECH NIEMOJEWSKI,

prof. dr — Polen auf der

Ausstellung in New York

SOMMAI R E

„Architeciure et Batiment" Nr. 3.

LECH NIEMOJEWSKI,

prof. dr La Pologne

a l'Exposition de New-

York

75— 76

75— 7ft

75 76

Oeffentlicher Wettbewerb

Nr 95 fur den Entwurf

des polnischen Pavillions

auf der Weltausstellung

in New York 1939. . .

Konkurs powszechny Nr 95

na projekt szkicowy Pa-

wilonu Polskiego na

światowej Wystawie w

Nowym Yorku w.,1939 r.

Concours generał Nr 95

pour le projet du Pavil-

lon Polonais a l'Exposi-

tion General de New-

York en 1939

77— 82

STANISŁAW ZAMECZNIK

— Bemerkungen ...

77— 82

STANISŁAW ZAMECZNIK

— W antrakcie . . .

BOHDAN PNIBWSKI, prof.

— Willa

JERZY HRYNIEWIECKI,

inż. arćh. — Kilka uwag

o willi we Frascati . .

83—87

STANISŁAW ZAMECZNIK

— Entr'acte

83— 87

BOHDAN PNIEWSKI, prof.

— Villa

83—87

BOHDAN PNIEWSKI.prof.

— Villa

JERZY HRYNIEWIECKI,

inż. arch. — Einige Be-

merkungen im Bezug auf

die Villa in Prascati in

Warschau

JERZY HRYNIEWIECKI,

inż. arch. — Remarques

sur la villa au Frascati

89 96

89— 96

JAN BAGIEŃSKI, prof.,

ZBIGNIEW WARDZA-

ŁA, inż. arch.— Pensjo-

nat „Wiktor" w Żegie-

stowie .

JAN BAGIEŃSKI, prof.,

ZBIGNIEW WARDZA-

ŁA, inż. arch. — Pen-

sion „Wiktor" in Żegie-

stów

JAN BAGIEŃSKI, prof.,

ZBIGNIEW WARDZA-

ŁA, inż. arch. — Pension-

hótel Victor a Żegiestów

97—100

JAN BOGUSŁAWSKI, inż.

arch. — Interieurs et

mobilier

JAN BOGUSŁAWSKI, inż.

arch. — Inneneinrichtung

und Mobel

JAN BOGUSŁAWSKI, inż.

arch. — Wnętrza, i meble

101—102

A. D. — Henryk Stifelman

—architecte (necrologue) 103—104

Revue des revues .... 104—105

Chronique

A. D. — B. P. Henryk Sti-

felman — Budowniczy . 103-104

Przegląd prasy

A. D. — Henryk Stifel-

man — Baumeister . . 103—104

Zeitschriftenschau . . . 104—105

Kronik

104—105

106

Kronika

.......

106

ARCHITEKTURA I BUDOWNICTWO

MIESIĘCZNIK ILUSTROWANY

WARSZAWA 1938.

ROK XIV. NR. 3.

POLSKA NA WYSTAWIE W NOWYM YORKU

Przygotowujemy się do Wystawy Nowojorskiej. W chwili obecnej, mamy przed sobą

pierwsze szkice i pierwsze plany. Możemy już sobie wyobrazić linię, po której pójdą zamie-

rzenia naszej reprezentacji artystycznej. Widzimy szkice konkursowe, widzimy projekt jaki

z poza tych szkiców się wyłonił. W tej chwili niepodobna już właściwie nic zmienić. Wypad-

ki potoczą się swoim torem.

Za kilka miesięcy wyrośnie obok innych, hen, za oceanem Polski Pawilon Narodowy,

który ma głosić pięciu milionom polskich emigrantów i czterdziestu milionom turystów przy-

byłych ze wszystkich krańców świata kim jesteśmy, jakimi oczyma patrzymy na świat.

Oto cel każdej wystawy światowej.

Lecz każda wystawa, zależnie od środowiska, zależnie od kraju który ją organizuje, za-

leżnie od zaplecza wielkiego miasta, które jej daje gościnę, nabiera odmiennego wyrazu, od-

miennego smaku.

Jaki smak będzie miała Wystawa Nowojorska"?

Specjalny. Wznosić się wszak będzie na progu największego miasta kuli ziemskiej, mia-

sta, które zwykło urzeczywistniać najśmielsze fantazje, miasta, które niczemu się nie dziwi.

Miasta, które nie posiada tradycyjnych przesądów. Największego miasta, które ma najwyż-

sze domy, przerastające wieżę Eiffla, najdłuższe mosty i najśmielsze pragnienia.

Czy w takim razie warto tam jechać? Czy Polacy mogą pokazać na drugiej półkuli coś

więcej niż pamiątki, które wzruszyłyby stęsknionych za starym krajem emigrantów?

Chyba tak. Wiem z całą pewnością, że architekci amerykańscy czekają na nas; inaczej nie

pisaliby po powrocie z Wystawy Paryskiej, że Pawilon Polski był jednym z najciekawszych

wśród Pawilonów Narodowych, że jego wdzięk, pomysłowość układu, doskonały smak i ca-

łość koncepcji uczyniły zeń jedno z ważniejsszych wydarzeń Wystawy Paryskiej! Ba nie tyl-

ko pisali, ale nawet domagali się podania do wiadomości zainteresowanych tej opinii: (...thc

Polish Pavilion was one of the most interesting of the national pavilions shoving imagination

charm and good taste and being an outstanding contribution to the Paris Exposition.

We would be wery glad if you would transmit this opinion of American architects who-

saw your Pavilion to our fellow architects in Polami, as well as to your govemement".).

Czekają na nas, chcą bliżej poznać naszą architekturę i naszą naukę.

Nie możemy im pokazać wspaniałych mostów wiszących, bo ich nie mamy, ani drapa-

czów chmur, ponieważ nasze drapacze nawet w piętę połechtać żadnej chmury nie mogą. Ani

super-liner'ów transatlantyckich, ani „pacific'ów", ani kolei podziemnej...

Możemy, co najwyżej powtórzyć za Lilią Wenedą: „W niezawiązanej przychodzę koszuli,

nie niosę chleba, ani żadnej strawy..."

I możemy jak Lilia Weneda przynieść na skroni wianek lilij wodnych, i tymi liliami nakar-

mić zgłodniałych prawdziwej kultury i prawdziwej tradycji Amerykanów.

Tę tradycję, tę kulturę, tę poezję w dobrym, niefałszowanym gatunku możemy ponieść

przez Ocean.

Przez tysiąc lat nawarstwiały się owe wartości, które stanowią fundament psychiczny na-

szej kultury i naszej sztuki. Pamiętamy o tym i na jedną chwilę nie powinniśmy tego zapo-

minać. Nie powinny nas zrażać powierzchowne braki, niezagojone rany, pola zamulone żywio-

łem nawałnicy, jaka po przez ziemie nasze tak niedawno jeszcze się przetoczyła. Była i prze-

szła. My zostaliśmy i mamy prawo pamiętać, że. kiedy Krzysztof Kolumb jechał w „niezna-

ne", mieliśmy już Uniwersytet Jagielloński, posiadaliśmy piękne- miasta, wspanialsi literaturę,

świetną sztukę, głęboka wiedzę i mężne rycerstwo. Kochanowskiego, Reja, Kopernika, Vitu

Stwosza i ostatnich Jagiellonów.

Mieliśmy swoje morze i legendarnego swego Jana z Kolna...

Kościuszko, Washington, Pułaski, Lafayette!

Za naszą i waszą wolność!

Co za nazwiska, jakie wspomnienia!

Czyż to nie jest dostateczny tytuł uczestnictwa w Wystawie? Czy nie. wspaniały temat?

Czyż mając takie atuty wolno byłoby pójść po innej linii niż ta, jaką nam wskazuje wielka

tradycja naszej Rzeczypospolitej?

Harfa polskiej pieśni nowojorskiej może. posiadać jedną tylko strunę, ale struna ta musi

być bohaterska. Nie może zabrzmieć fałszywie. Entuzjazm musi być szczery. Mamy do niego

prawo, my, co umiłowaliśmy wolność, naszą i... waszą!

I nie należy dawać posłuchu tym co powiadają: Wystawa to jarmark, wieża Babel, po-

mieszanie języków, dlatego, że. widzieli niedzielne tłumy umęczone całodziennym dreptaniem,

chwytające wrażenia na zapas jak wielbłąd wo.lę, luli krowa puszę... skołowaeiałe, kręceniem

się na karuzeli w Wesołym Miasteczku.

Wystawa światowa nie jest jarmarkiem dla tych, którzy mają oczy ku patrzeniu, a uszy

ku słyszeniu.

Oczywiście, bywają jarmarki na światowych wystawach.

Ale jarmark znika, a dorobek moralny Wystawy pozostaje. Paryż znaczy swoje, kolejne

wystawy światowe, jako słupy milowe postępu francuskiej myśli nowoczesnej. Ileż cennych,

wartości wniosły w życic tego miasta jego kolejne wystawy! Jak wiele nauczyli się od niego,

nawet ostatnio w 1937 roku, kiedy Francję wstrząsały dreszcze, niezbyt zręcznie ukrywanej

rewolucji socjalnej ci, którzy nauczyć się chcieli. Jak pracowali tam Włosi i Niemcy, właśnie

ci, których prasa równocześnie biła podzwonne dla Francji!...

Wystawa! Kilkadziesiąt narodów składa egzamin swojej kultury, dowiaduje się, wobec

dzieła innych o miejscu swym przy ogólnym stole. Widzieliśmy w Paryżu, że nic się nie uda-

ło ukryć. Każdy, mimo wysiłku aby się pokazać możliwie odświętnie, wspaniale, prezentował

w gruncie rzeczy swoje prawdziwe nieraz blade mimo różu oblicze.

1 dlatego, ten, kto przemawiał swoim własnym językiem, nie siląc się na koturny, nie mie-

rząc swej wielkości metrem w zwyż, ani łokciem w bok, zwyciężał.

Pamiętając o tym i znając zamierzenia naszych artystów na rok przyszły wierzę, że zwy-

ciężą,i tym razem, jak w 1925 i jak w 1937!

L. N.

Makieta terenów wystawowych w Nowym Yorku.

KONKURS POWSZECHNY NR 95 NA PROJEKT SZKICOWY PAAVILONU

POLSKIEGO NA ŚWIATOWEJ WYSTAWIE W NOWYM YORKU W 1939 B.

Konkurs został ogłoszony na zlecenie Pana Generalnego Komisarza Wystawy przez Stowarzyszenie

Architektów Rzeczypospolitej Polskiej Zarząd Oddziału w Poznaniu na podstawie Regulaminu Konkursów

S. A. R. P.

Program konkursu obejmował następujące zagadnienia: 1) rozwiązanie architektury pawilonu; 2) roz-

wiązanie architektoniczne pozostałych przestrzeni wolnych przy pomocy elementów: kwiaty, zieleń, woda.

Obydwa powyższe zagadnienia winny być rozwiązane, zarówno pod względem foiiny, jak i barwy.

Pawilon obejmuje: część reprezentacyjni}, dział nauki i sztuki, dział turystyki, dział szczytowej wy-

twórczości polskiej, dział targów eksportowych, panoramę racławicką, restaurację, pomieszczenia gospo-

darcze i 3-wagonowy pociąg turystyczny.

Wnętrze budynków oświetlone jedynie światłem sztucznym. Wszystkie działy Wystawy powinny mieć

zasadniczo jedna, tylko kondygnację. Rozwiązanie w dwóch kondygnacjach jest dopuszczalne wyjątkowo

i to jedynie przy udostępnieniu ich bez pomocy schodów, w sposób zapewniający całkowitą wygodę ru-

chu. Wysokość budynków wystawowych nie może przekraczać 21 m., wysokość wież — 30 m. Maksymalny

procent zabudowy terenu wystawy wynosi 75%.

Dla ostatecznego zakwalifikowania prac do nagrodzenia Sąd Konkursowy przyjął za-sadę głosowania

na punkty według następujących zagadnień: a) sytuacja: 1) wejścia i wyjścia; 2) związanie z otaczającymi

ulicami; b) koncepcja, c) rozwiązanie rzutów: 1) praklyczność rzutów, 2) wnętrza; d) architektura. Po-

wyższe (i zagadnień były punktowane przez sędziów większością głosów od 1 do 5, przy czym ocena mo-

gła być wydana z dokładnością do pół punktu. O nagrodzeniu prac decydowała największa ilość punktów.

W wyniku przewodu Sądu Konkrusowego został ustalony następujący podział nagród: I nagroda

6000 zł. praca nr 25; II nagroda 4000 zł. praca nr 50; III nagroda 2000 zł. praca nr'26; IV nagro-

da równorzędna 1000 zł, -- praca nr 23; IV nagroda równorzędna 1000 zł. — praca nr 66; zakup '1000

zł. — praca nr 46.

Po otwarciu kopert autorami poszczególnych prac okazali się: Pracy nr 25 arch. areh. Stefan Osiecki,

Lucjan I. Piętka, Jerzy Skolimowski, Eugeniusz Szparkowski przy współpracy Wacława Hryniewicza; pra-

cy nr 50 arch. arch. Jan Bogusławski, Maciej Nowicki; pracy nr 26 arch. arch. Jan Cybulski, Jan Galinow-

ski, art. mai. prof. Felicjan Kowarski; pracy nr 23 arch. arch. Helena Jasieńska, Stefan Jasieński; pracy

nr 66 arch. arch. Bohdan Lachert, Józef Szanajca; pracy nr 46 arch. arch. Arseniusz Roinanowiez, Piotr

Szymaniak, Jacek Szwemin.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: