Tadeusz Barowicz DANIANABOENARODZENIE KDC nil lit CM. Redaktor prowadzcy: Renata Duczyska-Surmacz Projekt okadki: Agnieszka Skriabin Zdjcie na okadce: Bohdan M. Ruciski Redakcja: Agnieszka ak Korekta: Natalia Winiewska Copyright by Tadeusz Barowicz, Warszawa 2005 Copyrightfor the Polish editionby Bauer-Weltbild Media Sp. z o. o., Sp. K., Warszawa 2005 Bauer-Weltbild Media Sp. z o. o., Sp. K.Klub dla Ciebie04-088 Warszawaul. Majdaska 12 www.kdc. plPiset dziewidziesita pierwsza publikacja Klubu dla Ciebie ISBN 83-7404-339-3 Skad i amanie: Laguna Druk i oprawa: Drukarnia Naukowo-Techniczna03-828 Warszawaul. Miska 65 Boe Narodzenie to jedno z najbardziej uroczystych wit w Polsce. Dawniej przygotowania zaczynano ju od dnia w. Marcina. Przyrzdzanociasto napierniki, suszonoowoce, dobierano najlepsze rodzaje mki. Dzi, w czasach supermarketw i penych sklepowych pek, przygotowaniado wit wygldaj nieco inaczej - jest znacznieprociej, co nie znaczy, e te wyjtkowe dni monapotraktowa jak zwyk niedziel. Mao jest chwil w roku oczekiwanych z takimutsknieniem jak wita Boego Narodzenia. Byyone i nadal s obchodzone w naszym kraju bardzouroczycie, a szczeglny charakter -jak nigdzie nawiecie -ma wieczerza wigilijna. Jej nastrj tworznie tylko obyczaje: ubieranie choinki, piewaniekold, obdarowywanie sinawzajemupominkami,. ale rwnie wane s specjalne potrawy. Wedugstarej tradycji, zachowywanej w wikszoci domw, do Wigilii zasiada si z chwil ukazania sipierwszej gwiazdki na niebie. Wieczerz - jakdawniej- rozpoczyna dzielenie siopatkiem,ktry jest symbolem wita rodzinnego i pojednania. Od niepamitnych czasw wieczerza wigilijnaskadaa si z postnych da. Na st podawano ryby,potrawy z mki, kaszy, suszonychgrzybw, owocw, warzyw, miodui orzechw. Wszystkie potrawy przyrzdzano na male lub oleju. Niektrymproduktom przypisywano waciwocimagiczne. Wierzono, e spoycie w wieczr wigilijny symbolicznych potraw zapewni domownikom zdrowieoraz obfite zbiory. Dua liczbada wryadobrobytw nadchodzcym roku. W zalenoci od zamonoci domu, na Wigili podawano od siedmiudo dwunastu da, wrd ktrych dominoway potrawy rybne. Nie mogo zabrakn karpialub szczupaka, a do tradycyjnych zup rozpoczynajcychwieczerz naleay barszcz z uszkami, zupagrzybowa,ur, rzadziej zupa migdaowa. Podawao si tesymbolizujcysi groch z kapust, ponadtopotrawy z grzybw suszonych, ledzie pod rnymi m 6 m postaciami, pierogi oraz kuti. Wanym skadnikiemwigilijnych potraw by mak - symbol urodzaju. Wrd ciast witecznych prymwiody makowce i pierniki. Wieczerz wigilijn wieczyykompoty z suszonych owocw, kisiele oraz jabkai orzechy. Dzi wystawne Wigilie z wieloma daniaminaledo rzadkoci. Jednak nadalkady stara si, abypodawane w tymdniu potrawy miaytradycyjnycharakter. Proponuj Czytelnikom zestawda wigilijnych - uniwersalny,ponadregionalny, ale zgodny z polsktradycj. Zachowujte tradycyjnkolejno potraw: rozpoczynajc od zup, poprzezledzie,dania rybne, potrawy z kapusty, grzybwi da mcznych, akoczc na deserach oraz kompotach. Iloci skadnikw pozwalaj na przygotowanie da na 4-6 osb. Wprawdzie niektre wigilijne specjay mona dzikupi gotowe, lecz nierwnaj si one z tymi, ktre przygotowujemyw domu wedug przepisw przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Przekazujc Pastwudo rk bogat ofert kulinarn polskich smakw wigilijnych,mam nadziej, ekady znajdzie wrd nich co dlasiebie. m 7 m . s g 'Jr ^ ^ l^ 11 - ^ . s ^ i l l^i e f a^tii^i i^ 2'0E'-7'-r-1 E^,"; '^^ ^ ^'1 ^ ^'^S ^ ^1-gli^ 11 ajCLi-a. ohaC ^ ^ ca l o 0- . 2..1 ^a o g :^ g E? l-IIWlll ^^N^io rtOyM""^^;^ ^Ig^S-NS^^^^1^-^i i.s-g ^i^^ i g li" l^isl t. t lii^^t 0-1 ^ ^ 'S ? 2,^ -^'S " ^'! r^ ^^ -^ ^ ! a-i/i N 552 ? K. Zupy Barszcz czerwony z uszkami Zakwas: l kg burakw4 zbki czosnku4 ziarna pieprzu4 ziarna ziela angielskiegoli laurowyyeczka cukrukromkachleba razowegoBarszcz: 8-10 dag suszonych grzybw1/! kg burakw 25 dag marchewki 15dag pietruszki 20 dag selera rednipor 2 cebule 2ziarna ziela angielskiego2 ziarna pieprzu2 licie laurowecukierslkieliszek czerwonego wytrawnego wina23 zbki czosnku. Przygotowa zakwas: buraki obra, umy i pokroiw cienkie plastry. Woy do szklanego sojalubkamiennego garnka, doda obrany czosnek, pieprz,ziele angielskie, listek laurowy, cukier i zala letniprzegotowan wod tak, aby przykrya buraki. Nawierzchu pooy kromk chleba razowego. Sj przykry gaz i pozostawi na tydzie w ciepym miejscu. Nastpnie zebra z powierzchnipian, a zakwas przela do butelek. W szczelnie zamknitych butelkach kwasmona przechowywaw lodwce przez kilka tygodni. Przygotowa barszcz: umyte grzyby namoczy nanoc w przegotowanej wodzie,nastpnie ugotowa domikkoci w wodzie, w ktrej simoczyy, przecedzi. Buraki obra, umy,pokroi w plastry. Warzywaoczyci i umy. Cebule obra przekroi. Wszystkiewarzywa woy dogarnka i zala 2 litrami wrzcejwody. Doda ziele angielskie,pieprz i licie laurowe. Posoli i gotowa 20-30 minut namaym ogniu; gdywarzywa bd mikkie odcedzi. Oba wywary przecedzi i poczy. Doda zakwas buraczany w proporcji l: l. Barszcz podgrza, ale ju nie gotowa. Doprawi do smakucukrem isol, wla wino. Tu przedpodaniem dodazmiadony czosnek. Podawa z uszkami,fasol lub pasztecikami. H? 12 H Uszka Ciasto: 20 dag mki jajko sl Nadzienie: 8 dag suszonych grzybw cebula 2 yki masa yka buki tartej jajko pieprz sl Przygotowaciasto: z mki, jajka, maej iloci wody i szczypty solizagnie ciasto. Przygotowa nadzienie: grzyby ugotowanew wywarze na barszcz drobno posieka lub przepuciprzez maszynkdo misa. Cebul obra i rwnie bardzo drobno posieka, a nastpniepodsmayna male, doda grzyby, wymiesza i podsmay. Doda buk tart, jajko, pieprz i sl do smaku. Nadzienie dobrze wymiesza. Ciasto rozwakowa na stolnicy oproszonejmk. Pokroi na 4-centymetrowe kwadraciki lub wykrawakieliszkiem keczka (im mniejsze,tym lepsze). Na kady kawaek ciasta ka yeczk farszu. Kwadraciki lub kka zoy po przektnej na p,dokadnie zlepi i poczy dwa przeciwlege rogi. 191 n m . Gotowe uszka wrzuci do osolonego wrztku nachwil przed podaniem barszczu na st i gotowaok. 5 minut. Wybiera yk cedzakow, gdy wypyn nawierzch. Ka dogbokich talerzypo8-10 sztuk, zala barszczem i natychmiast podawa. Paszteciki Ciasto: 2 szklanki mki20 dag margarynysl Ponadto: puszka szprotek lub filetw anchois5 dag sera tegomka do podsypywaniatuszcz do blachy Przygotowa ciasto: z mki, wody i szczypty solizagnie twardeciasto, dokadnie rozwakowa,posmarowa grubo margaryn, zwin. Ponownierozwakowa,nasmarowa tuszczem izwin. Zabieg ten powtarza do momentu, a zostanie zuytacaamargaryna. Wstawi ciasto na godzin dolodwki. Na oproszonej mkstolnicyrozwakowa ciastoipokroi na mae kwadraciki. Na kadym kwadraci m 14 m ku uoy szprotk lub filet anchois,zawin, zlepibrzegi. Kady pasztecik obtoczy w startymserze tym. Wysmarowa tuszczem blach, uoy paszteciki i piec do zrumienienia w nagrzanympiekarniku. Barszcz z fasol 2 puszki fasoli biaej lub czerwonejl l soku buraczano-jabkowegosok z cytryny zbek czosnku czber cukier pieprz sl Sok podgrza, doprawi sokiem z cytryny, czosnkiem zmiadonym z czbrem, cukrem, pieprzemi szczypt soli. Fasol odcedzi i doda do barszczu. Cao zagotowa. Podawa z ciemnym chlebem. 15. Barszcz czemihowski 20 dag fasoli ja li laurowy maggi 3-4 ziemniaki 20 dag biaej kapusty 20dag kabaczka 2 pietruszki 3marchewkiwinne jabkocebulayka masa 2 redniej wielkoci buraki2 yki koncentratu pomidorowego'/2 szklanki mietanypieprzslPonadto: 2 yki posiekanej natki pietruszki do posypania Fasol namoczy i ugotowa. Zagotowa 2 litryosolonej wody, wrzuci li laurowy, wla odrobinprzyprawy do zup maggi i woy pokrojone w kostk ziemniaki, posiekan kapust i kabaczek. Pietruszk,marchewk i obrane ze skrkijabko zetrzena grubej tarce i dodado zupy. Doprawi do smakusol i pieprzem. Pokrojon wplasterki cebul udusi na male, doda utarte na grubej tarce buraki,chwil poddusi razem i przeoy dogarnka z zup. Wszystko gotowa przez 10 minut. Na koniec doda ugotowan fasol i koncentrat pomidorowy, zaprawi mietan. Nala zup do talerzy i posypa siekan zielenin. Barszcz popodlasku 10 dag suszonych grzybw10 dag suszonych liwek (bez pestek)2 burakil/! malejgwki biaej kapustymarchewka cebula 2 yki oleju 2yki koncentratu pomidorowegosok z cytrynycukiersl Umyte grzyby i liwki namoczy w osobnych rondelkach, zostawi na noc. Nastpnego dnia ugotowa do mikkoci, odcedzi, wywary zachowa. Umyte buraki upiec w piekarniku, obra i pokroiwcienkiesupki. Kapust drobno poszatkowa,woy do garnka, zala gorcym wywarem z grzybw i ze liwek, gotowa na niewielkim ogniu kilkaminut. Obran marchew zetrze na grubej tarce, cebulpokroi w drobn kostk. W rondlu rozgrza olej,zeszklicebul,doda marchew i chwil smay,mieszajc. Na kocudoda pokrojone w paseczkigrzyby, koncentrat pomidorowy i wla 2-3 szklankiprzegotowanej wody. Wszystko gotowa na niewielkim ogniu przez 10 minut. Potem woy liwki,poczy zugotowan kapust i burakami, doprawidosmaku sokiem z cytryny, cukrem i sol. Wymiesza i gotowa razem kilka minut. Zupa rybna I1/!kg karpia 20 dagmarchewki 15dag pietruszki por 15 dag selera 30dag cebuli li laurowy cukierpieprzslPonadto: '/2 pczka natkipietruszkidoposypania Ryb oskroba, sprawi, umy, odci ...
anusieneczka