Znaki zodiaku swoimi właściwościami przypominają planety, i na odwrót, planety przypominają znaki zodiaku. Jest to szczególny przypadek rzeczy w astrologii pospolitej, że jedne elementy horoskopu przebierają się za inne, jedne udają drugie. Gdyby było inaczej, gdyby każdy element horoskopu miał tylko ściśle własne, unikalne właściwości i odpowiadał za ściśle przypisaną tylko sobie grupę zjawisk, astrologia byłaby dużo łatwiejsza do nauczenia się i przyjaźniejsza w swoich zastosowaniach, ale (niestety) jest tak jak jest. (Przypomina to trochę sytuację w chemii, gdzie sód ma podobne właściwości jak potas, selen może zastępować siarkę, końcówka NH3 udaje metal, i nie wiadomo, po co nam kilkanaście lantanowców, które są chemicznie identyczne.)
To, że planety przypominają działanie znaków, dostrzeżono już u samych początków astrologii, w starożytności, i wtedy wprowadzono pojęcia planet władców znaku, planet wywyższonych w znaku, upadłych i wygnanych. My jednak tym podobieństwom planet i znaków przyjrzymy się w sposób praktyczny i bez uprzedzeń.
Trzy znaki żywiołu ognia, Baran, Lew i Strzelec, w ludzkim charakterze wyrażają się dość podobnie. Często nie sposób odróżnić, czy dany człowiek ma dominujący znak Barana czy Strzelca, albo Strzelca czy Lwa. Początkujący astrologowie lubią popisywać się zgadywaniem, kto jest z którego znaku i przy tych znakach najczęściej się mylą. (A trudno się nie mylić, bo przecież w horoskopie są jeszcze planety, a dominujące planety potrafią się przejawiać bardziej wyraziście od dominujących znaków zodiaku!) Przejawianie się trzech znaków ognia przypomina przejawianie się trzech planet, które także mają wyraźne związki z żywiołem ognia; są to: Mars, Słońce i Jowisz.
Znak Barana jest najsilniej spokrewniony z Marsem. Co to znaczy?
1) Oba te składniki horoskopu podobnie wyrażają się poprzez osobowość człowieka.
Osoby, które mają Barana jako znak dominujący - czyli mają w horoskopie urodzeniowym w znaku Barana Słońce, Księżyc lub ascendent (lub dwa a nawet trzy z tych wskaźników naraz) - wykazują podobne cechy charakteru, co osoby mające Marsa jako dominującą planetę, czyli mające Marsa w MC, na ascendencie lub na pozostałych dwóch osiach horoskopu.
W obu przypadkach osoby takie są szybkie w ruchach, szybkie w działaniu, energiczne, porywcze, a nawet agresywne, szorstkie w obyciu, zwykle (o ile inne wskaźniki horoskopu nie pokazują czegoś innego) wyznają nieskomplikowany, czarno-biały światopogląd; nie mają dobrego wglądu w psychikę innych ludzi; mają nawyk pospiesznego sądzenia po pozorach, za to szybko przechodzą od pomysłu do czynu i chętnie wypróbowują pomysły w praktyce, posuwając się aż do wkładania palca między drzwi; co za tym idzie nie grzeszą ostrożnością, żywiołowo reagują, łatwo wpadają we wściekłość, entuzjazm lub ekscytację; lubią ryzyko, cel życia widzą w posuwaniu się do przodu; chętnie stają do zawodów i wyścigów (nie tylko sportowych) i lubią wygrywać, za to źle znoszą porażki; nie mają zmysłu do dyplomacji i konwenansów, a w zbyt skomplikowanych stosunkach społecznych gubią się i popełniają gafy. (I taką listę można by jeszcze długo ciągnąć, co jest zawodowym zajęciem autorów piszących horoskopy do prasy i porady dla znaków zodiaku.)
2) Jeśli oba elementy - Baran i Mars - są silne w czyimś horoskopie, to wzajemnie się wzmacniają.
Taki przypadek zachodzi na przykład, gdy ktoś ma ascendent w Baranie (Baran występuje jako jeden z dominujących znaków zodiaku) i Marsa (już raczej w innym znaku) na innej osi, np. w Koziorożcu w medium coeli. Wtedy można powiedzieć, że ta osoba ma łączną dominantę marsowo-baranią. Charakterystyczne dla Marsa i Barana cechy charakteru będą wtedy u tej osoby wybitnie nasilone.
3) Mars, gdy przebywa w znaku Barana, jest szczególnie silny.
...Nawet jeśli nie znajduje się w pozycji dominującej w horoskopie, czyli np. nie leży na żadnej osi. Tu dygresja: są jeszcze inne, oprócz położenia na osi, pozycje, w których planeta jest lub może być dominującą - będzie o nich mowa w jednym z kolejnych wykładów. Tym bardziej silny będzie Mars w znaku Barana na osi horoskopu.
4) Inne planety (poza Marsem), przebywając w znaku Barana, nabierają cech Marsa, upodabniają się (tak jak potrafią!) do Marsa.
Więc na przykład Słońce w Baranie koduje cechy marsowe; także takie cechy marsowe, jak zwiększona wojowniczość, dziarskość, zapalczywość, pochopność sądów, zamiłowanie do ryzyka itd. są obecne u ludzi, mających w horoskopie urodzeniowym Księżyc, Merkurego lub (nawet) Wenus w Baranie. W mniejszym stopniu to zjawisko umarsowienia w Baranie dotyczy planet powolnych, które spędzają w jednym znaku zodiaku więcej niż rok; mowa o Jowiszu, Saturnie, Uranie, Neptunie i Plutonie.
W książce "Znaki zodiaku i ich władcy" powyższe pokrewieństwo między Marsem i znakiem Barana nazwałem następująco: że Mars jest ekwiwalentem (lub: równoważnikiem) znaku Barana, i odwrotnie. Bo faktycznie, pod wieloma względami te dwa obiekty mogą zastępować się w horoskopie. Ponieważ nie przerabialiśmy jeszcze aspektów planet, dalsze przypadki pokrewieństwa lub równoważności Marsa i Barana omówię później, kiedy potrzebny materiał poznamy.
Znak Barana jest zarazem spokrewniony ze Słońcem, chociaż jest to słabszy i mniej wyraźny związek niż poprzednio omawiany z Marsem. Pokrewieństwo ze Słońcem oznacza, podobnie jak w przypadku pokrewieństwa z Marsem:
Dobrze współpracują ze znakiem Barana również Jowisz i Uran, jakkolwiek nie można uważać tych planet za równoważniki znaku Barana, ponieważ są one przede wszystkim nosicielami innych cech niż właściwe dla znaku Barana. Pora na następny znak żywiołu ognia, czyli:
Znak Lwa najsilniej jest spokrewniony ze Słońcem. Co znowu oznacza, podobnie jak przy Baranie i Marsie:
Spokrewniony ze znakiem Lwa, choć w trochę niższym stopniu niż Słońce, jest Jowisz. Zauważ wielkie podobieństwo charakterów - jowiszowego i lwiego, a przede wszystkim wspólną ich cechę, ekstrawersję.
Dobrze współdziałają ze znakiem Lwa także:
Znak Strzelca jest nieomal bliźniaczym bratem znaku Lwa. W praktyce często wpływy poszczególnych planet - Słońca, Księżyca, Marsa itd. - w Strzelcu i w Lwie są niemal niemożliwe do rozróżnienia. Także podobieństwa do znaku Barana są znaczne. Pokrewne znakowi Strzelca są te same planety, co w przypadku Lwa, lecz w innej kolejności podobieństwa:
Powinowactwo do Jowisza należy rozumieć podobnie jak przy poprzednich znakach zodiaku:
W następnych wykładach dokonamy przeglądu pozostałych znaków zodiaku i ich planetarnych krewnych. Na razie zwięźle wyliczę te związki w tabelce poniżej.
Niektóre z niżej wymienionych planet zwykle przez astrologów nie są uważane za odpowiedniki danych planet (wg. mnie niesłusznie...), i takie przypadki zaznaczam kursywą.
znak zodiaku
planeta pokrewna (równoważna)
drugorzędne podobieństwo
ogień
Baran
Mars
Słońce
Lew
Jowisz, Neptun
Strzelec
Jowisz
ziemia
Koziorożec
Saturn
Byk
Wenus
Księżyc
Panna
Merkury
powietrze
Waga
Wodnik
Uran
Bliźnięta
woda
Rak
Skorpion
Mars, Pluton
Ryby
Księżyc, Neptun
Uwaga: Istnieje zwarta grupa planet ognistych (spokrewnionych z żywiołem ognia): Mars, Słońce i Jowisz. Dla innych żywiołów nie można wskazać podobnie wyrazistej grupy planet. Saturn wykazuje (w swoim działaniu poprzez horoskopy ludzi, oczywiście) wyraźniejsze podobieństwo do żywiołu ziemi; Księżyc i Neptun do żywiołu wody. Z żywiołem powietrza w pewnym stopniu spokrewnione są Merkury i Uran.
Podobieństwa czy też pokrewieństwa znaków zodiaku i planet zostały już stwierdzone w starożytności, jednak wtedy wpasowano je w sztywny schemat, który w większym stopniu zaspokajał ludzkie poczucie porządku i symetrii, niż odzwierciedlał faktyczne wpływy planet i znaków.
Planetę najbardziej podobną (czy też: pokrewną) właściwościami do danego znaku, nazywano władcą tego znaku. Łączyło się to z personifikacją planet, które przecież jednocześnie uważano za bóstwa lub moce czy emanacje bóstw. Władca na swoim znaku musiał być koniecznie jeden, jak w ziemskiej monarchii, dlatego jeśli którąś inną planetę rozpoznawano jako silną w danym znaku, mówiono o niej, że jest w tym znaku wywyższona. Słońce było w tym systemie władcą tylko jednego znaku, Lwa. Księżyc był władcą jednego znaku, Raka. Pozostałe planety znane w starożytności władały dwoma znakami każda: Mars był władcą Barana i Skorpiona, Wenus władała Bykiem i Wagą, Merkury Bliźniętami i Panną, Jowisz Strzelcem i Rybami, Saturn Koziorożcem i Wodnikiem. Gdy znak był powietrzny lub ognisty, nazywano go domem dziennym danej planety, gdy był żywiołu ziemi lub wody, nazywano go domem nocnym. Czyli np., Baran był dziennym domem Marsa, Byk nocnym domem Wenus. ("Domami" określano też co innego w horoskopie, o czym na razie nie opowiadam.) Oczywiście ta nomenklatura nie miała nic wspólnego z faktycznym ruchem planet na niebie. W czasach nowożytnych zasada "jeden znak, jeden władca" przestała obowiązywać, kiedy odkryto trzy nowe, dalekie planety: Urana, Neptuna i Plutona. Wtedy w trzech znakach dodano jadną nową planetę jako współwładcę. Jeśli planeta była władcą w pewnym znaku, to o znaku leżącym naprzeciw w zodiaku mówiono, że w nim ta planeta jest na wygnaniu. I tak np. Mars był wygnany w Wadze, a Wenus w Baranie. Przeciwieństwo wywyższenia nazywano upadkiem: Mars był upadły w Raku. Wszystko to razem jest w tej tabeli:
znak
żywioł
planeta- władca
"dom"
planeta wywyższona
planeta wygnana
planeta upadła
współwładca nowoczesny
wywyższony nowoczesny
dzienny
-
nocny
proteusz