Pola elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości.pdf

ZASTOSOWANIE TERAPEUTYCZNE PÓL ELEKTOMAGNETYCZNYCH

WIELKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI Z ZAKRESU

KRÓTKOFALOWEGO, MIKROFALOWEGO I DECYMETROWEGO

PROMIENIOWANIA RADIOWEGO

Anna Polak

Elektromagnetyczne promieniowanie radiowe obejmuje zakres promieniowania od 0.003 MHz do

3000 000 MHz (3 kHz – 3000 GHz). W lecznictwie najczęściej wykorzystywane jest promieniowanie

elektromagnetyczne z zakresu krótkofalowego, mikrofalowego i decymetrowego promieniowania

radiowego.

Krótkofalowe promieniowanie radiowe mieści się w zakresie częstotliwości od 3 do 30 MHz

i cechują go fale o długości odpowiednio od 100 m do 10 m.

Decymetrowe promieniowanie radiowe obejmuje zakres częstotliwości od 300 do 3 000 MHz.

Długość fali wynosi odpowiednio od 1 do 0.1 m.

Mikrofalowemu

promieniowaniu

radiowemu odpowiada zakres częstotliwości od 1000

do 300 000 MHz (1 GHz - 300 GHz). Długość promieniowania wynosi odpowiednio od 30 cm

do 1 mm.

Biorąc pod uwagę dekadowy podział promieniowania radiowego mikrofalom odpowiada część

promieniowania decymetrowego (1000 - 3 000 MHz; 0.3 – 0.1 m), promieniowanie centymetrowe

(3 000 - 30 000 MHz; 0.1 – 0.01 m) i milimetrowe (30 000 – 300 000 MHz; 0.01 - 0.001 m).

terapii

wykorzystuje się promieniowanie elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości

o następujących częstotliwościach:

Częstotliwość

(MHz)

Nazwa promieniowania

elektromagnetycznego

Długość fali

13.56

22 m

Promieniowanie krótkofalowe

27.12*

11 m

Promieniowanie metrowe

(ultrakrótkie)

40.68

7.5 m

430-460*

60 – 69 cm

Promieniowanie decymetrowe

Promieniowanie mikrofalowe

(centymetrowe)

2450.00*

12 cm

* najczęściej wykorzystywane częstotliwości

W niniejszym opracowaniu omówione zostanie działanie i zastosowanie terapeutyczne

promieniowania krótkofalowego, mikrofalowego i decymetrowego.

Pola elektromagnetyczne (PEM) wielkiej częstotliwości z zakresu promieniowania krótkofalowego

i mikrofalowego mogą wywoływać w tkankach skutki termiczne i nie termiczne. Tkanki mogą ulegać

rozgrzewaniu gdy moc promieniowania przekracza 35 W. Powstawanie ciepła w organizmie pod

wpływem PEM wielkiej częstotliwości zależy od długości fali, rodzaju aplikatora, natężenia pola

magnetycznego lub elektrycznego, rodzaju tkanki i stopnia jej ukrwienia, przewodności elektrycznej

tkanki itp.

Głównym celem stosowania PEM wielkiej częstotliwości w lecznictwie jest rozgrzewanie tkanek.

Zabiegi, w których uzyskuje się rozgrzanie tkanek noszą nazwę diatermii (z greckiego: „dia” – przez;

„thermos" – ciepło, gorąco) . Ciepło powstające wskutek promieniowania elektromagnetycznego jest

ciepłem endogennym, powstającym we wnętrzu ciała – bezpośrednio w tkankach, do których dociera

promieniowanie elektromagnetyczne.

W zależności od częstotliwości zastosowanego PEM wywołującego rozgrzanie tkanek wyróżnia się

diatermię krótkofalową (DKF), diatermię mikrofalową (DMF), diatermię decymetrową itd.

Promieniowanie elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości o działaniu nie termicznym określa się

mianem atermicznego promieniowania radiowego. W zależności od częstotliwości promieniowania

mówimy o atermicznym promieniowaniu krótkofalowym, atermicznym promieniowaniu

mikrofalowym i atermicznym promieniowaniu decymetrowym .

Pola elektromagnetyczne mogą być stosowane w terapii w postaci promieniowania ciągłego

lub pulsującego.

W przypadku promieniowania wywołującego rozgrzanie tkanek w zależności od rodzaju emisji

promieniowania wyróżniamy:

 ciągłą diatermię krótkofalową

 pulsującą (impulsową) diatermię krótkofalową

 ciągłą diatermię mikrofalową

 pulsującą (impulsową) diatermię mikrofalową

 ciągłą diatermię decymetrową

 pulsującą (impulsową) diatermię decymetrową.

Anna Polak

I analogicznie w przypadku promieniowania atermiczego wyróżniamy:

 ciągłe atermiczne promieniowanie krótkofalowe

 pulsujące (impulsowe) atermiczne promieniowanie krótkofalowe

 ciągłe atermiczne promieniowanie mikrofalowe

 pulsujące (impulsowe) atermiczne promieniowanie mikrofalowe

 ciągłe atermiczne promieniowanie decymetrowe

 pulsujące (impulsowe) atermiczne promieniowanie decymetrowe.

DAWKOWANIE

Powstawanie ciepła w tkankach pod wpływem PEM zależy od mocy promieniowania.

Moc promieniowania odzwierciedla ilość energii promieniowania dostarczanej do tkanek w jednostce

czasu.

P = E / t, gdzie: P – moc [W]

E – energia [J]

t – czas [s]

Im większa jest ilość energii dostarczanej do tkanek w jednostce czasu tym rozgrzanie tkanek

następuje szybciej i jest silniejsze.

W zależności od mocy promieniowania i wywołanego rozgrzania tkanek wyróżnia się 4 dawki

promieniowania elektromagnetycznego.

Dawka I (atermiczna)

Moc promieniowania wynosi poniżej 35 W

Pacjent nie odczuwa rozgrzania tkanek. Dawkę tę ustala się tuż poniżej progu czucia ciepła.

Szybkość rozgrzewania tkanek  0.4 – 0.8 ºC/min

Podniesienie temp. tkanek

 do 37.5 – 38.5 ºC

Wskazania  Ostre stany zapalne

Dawka II (oligotermiczna)

Moc promieniowania: 35 - 80 W

Pacjent odczuwa delikatne, przyjemne rozgrzanie tkanek. Dawkę tę ustala się nieco powyżej progu

czucia ciepła

Szybkość rozgrzewania tkanek  0.8 – 1.2 ºC/min

Podniesienie temp. tkanek

 do 38.5 – 40.0 ºC

Wskazania  Podostre stany zapalne

Anna Polak

Dawka III (termiczna)

Moc promieniowania: 80 - 300 W

Pacjenta odczuwa wyraźne ale przyjemne rozgrzanie tkanek.

Szybkość rozgrzewania tkanek  1.2 – 2.0 ºC/min

Podniesienie temp. tkanek

 do 40.0 – 42.0 ºC

Wskazania  przewlekłe stany zapalne, przykurcze mięśni, ścięgien, tkanki miękkiej itp.

Dawka IV (hipertermiczna)

Moc promieniowania  300 – 665 W

Pacjent odczuwa silne rozgrzewanie ale niebolesne, dobrze tolerowane

Szybkość rozgrzewania tkanek  2.0 – 2.7 ºC/min

Podniesienie temp. tkanek  do 42.0 – 44.0 ºC

Wskazania  nawracające, przewlekłe zapalenia w okresie remisji, przykurcze mięśni, tkanek

okołostawowych itp.

OBLICZANIE MOCY PROMIENIOWANIA W PRZYPADKU EMISJI PULSUJĄCEJ

Pole elektromagnetyczne może być emitowane w sposób ciągły lub jego emisja może być okresowo

przerywana. Uzyskuje się wtedy pulsujące PEM.

Na rycinie 1 przedstawiono w sposób graficzny pulsującą emisję PEM.

Ryc. 1. Pulsująca emisja promieniowania elektromagnetycznego

W przypadku pulsującej emisji promieniowania elektromagnetycznego moc średnią oblicza się biorąc

pod uwagę energię dostarczaną w czasie trwania pojedynczego impulsu (wynika ona z czasu trwania

impulsu i jego mocy szczytowej) oraz liczbę impulsów w jednostce czasu (czyli ich częstotliwość):

Anna Polak

Moc średnią oblicza się według wzoru:

P śr = t imp ∙ P max ∙ f

Gdzie: P śr – moc średnia promieniowania

P max – moc szczytowa impulsu

t imp – czas trwania impulsu

f – częstotliwość impulsów

Przykład obliczania dawki:

P max = 1000 W

t imp = 400 μs = 0.0004 s

f = 200 Hz

P śr = P max • t imp • f

P śr = 1000 W • 200 Hz • 0.0004 s

P śr = 80 W

METODY APLIKOWANIA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO

Pola magnetyczne i elektryczne indukują się nawzajem.

W zależności od sposobu aplikowania PEM podczas zabiegu uzyskuje się silne działanie pola

elektrycznego lub magnetycznego.

METODA KONDENSATOROWA (Ryc. 2)

Ryc. 2. Kondensatorowa metoda aplikowania pola elektromagnetycznego

Anna Polak

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: